Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXV, ãë. 17

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

17. (1) Íåêî­òî­ðûå íàñòà­è­âà­þò, ÷òî Ãðàêõ áûë óáèò â çåì­ëå áåíå­âåí­òàí­öåâ îêî­ëî ðåêè Êàëîð. Îí âûøåë èç ëàãå­ðÿ ñ ëèê­òî­ðà­ìè è òðå­ìÿ ðàáà­ìè è íàïðà­âèë­ñÿ ê ðåêå âûêó­ïàòü­ñÿ; â ïðè­áðåæ­íîì ëîç­íÿ­êå ñëó­÷àé­íî çàñå­ëè âðà­ãè; (2) íà Ãðàê­õà, ãîëî­ãî ñ.205 è áåç­îðóæ­íî­ãî, íàïà­ëè; îí îòáè­âàë­ñÿ êàì­íÿ­ìè, êîòî­ðûå êàòè­ëà ðåêà, íî áûë óáèò. (3) Íåêî­òî­ðûå ïèøóò, ÷òî ïî ñîâå­òó ãàðóñïè­êîâ îí îòî­øåë íà ïîë­ìè­ëè îò ëàãå­ðÿ, ÷òîáû íà ìåñòå íåîñêâåð­íåí­íîì ïðè­íå­ñòè æåðò­âó è îòâðà­òèòü çëûå ïðåä­çíà­ìå­íî­âà­íèÿ, î êîòî­ðûõ óæå ãîâî­ðè­ëîñü75, íî åãî îêðó­æè­ëè äâå òóð­ìû íóìè­äèé­öåâ, ñëó­÷àé­íî òàì çàñåâ­øèõ. Ïî ïðàâ­äå ãîâî­ðÿ, íåèç­âåñò­íî, ãäå è êàêîé ñìåð­òüþ ïîãèá ýòîò ïðî­ñëàâ­ëåí­íûé ìóæ. (4) Î ïîãðå­áå­íèè Ãðàê­õà ìîë­âà èäåò ðàç­íàÿ: îäíè ãîâî­ðÿò, ÷òî åãî ïîõî­ðî­íè­ëè â ðèì­ñêîì ëàãå­ðå ñâîè, äðó­ãèå — ÷òî Ãàí­íè­áàë (ýòà âåð­ñèÿ ðàñ­ïðî­ñòðà­íåí­íåå). Ïåðåä êàð­ôà­ãåí­ñêèì ëàãå­ðåì ñëî­æè­ëè êîñòåð, âîîðó­æåí­íîå âîé­ñêî öåðå­ìî­íè­àëü­íûì ìàð­øåì îáî­øëî åãî âîêðóã76; (5) èñïàí­öû, ïî èõ îáû­÷àþ, øëè â âîèí­ñêîì òàí­öå íà òðè ñ÷å­òà, áðÿ­öàÿ îðó­æè­åì è äåð­ãà­ÿñü òåëîì. Ïîõî­ðî­íû óñòðî­èë ñàì Ãàí­íè­áàë — ñî âñå­ìè ïî÷å­ñòÿ­ìè è ïîäî­áàþ­ùè­ìè ñëî­âà­ìè. (6) Òàê ïèøóò òå, êòî ñ÷è­òà­åò, ÷òî ýòî ïðî­èçî­øëî â Ëóêà­íèè. À äðó­ãèå òàê: Ãðàê­õà óáè­ëè âîç­ëå ðåêè Êàëîð, (7) âðà­ãè âçÿ­ëè òîëü­êî åãî ãîëî­âó è îòíåñ­ëè åå Ãàí­íè­áà­ëó, êîòî­ðûé âåëåë Êàð­ôà­ëî­íó ñåé­÷àñ æå îòâåç­òè åå â ðèì­ñêèé ëàãåðü, êâå­ñòî­ðó Ãíåþ Êîð­íå­ëèþ. Êîð­íå­ëèé ïîõî­ðî­íèë Ãðàê­õà â ëàãå­ðå, íà ïîõî­ðî­íàõ ïðè­ñóò­ñò­âî­âà­ëè âñå âîé­ñêî è æèòå­ëè Áåíå­âåí­òà.

17. Sunt qui in ag­ro Be­ne­ven­ta­no pro­pe Ca­lo­rem flu­vium con­ten­dant a castris cum lic­to­ri­bus ac tri­bus ser­vis la­van­di cau­sa prog­res­sum, [2] cum for­te in­ter sa­lic­ta in­na­ta ri­pis la­te­rent hos­tes, nu­dum at­que iner­mem sa­xis­que quae vol­vit am­nis pro­pug­nan­tem in­ter­fec­tum. [3] Sunt qui ha­rus­pi­cum mo­ni­tu quin­gen­tos pas­sus a castris prog­res­sum, uti lo­co pu­ro ea quae an­te dic­ta pro­di­gia sunt pro­cu­ra­ret, ab in­si­den­ti­bus for­te lo­cum dua­bus tur­mis Nu­mi­da­rum cir­cum­ven­tum scri­bant. Adeo nec lo­cus nec ra­tio mor­tis in vi­ro tam cla­ro et in­sig­ni constat. [4] Fu­ne­ris quo­que Grac­chi va­ria est fa­ma. Alii in castris Ro­ma­nis se­pul­tum ab suis, alii ab Han­ni­ba­le — et ea vul­ga­tior fa­ma est — tra­dunt in ves­ti­bu­lo Pu­ni­co­rum castro­rum ro­gum extruc­tum es­se, [5] ar­ma­tum exer­ci­tum de­cu­cur­ris­se cum tri­pu­diis His­pa­no­rum mo­ti­bus­que ar­mo­rum et cor­po­rum suae cui­que gen­ti ad­sue­tis, ip­so Han­ni­ba­le om­ni re­rum ver­bo­rum­que ho­no­re exe­quias ce­leb­ran­te. [6] Haec tra­dunt qui in Lu­ca­nis rei ges­tae auc­to­res sunt. Si il­lis qui ad Ca­lo­rem flu­vium in­ter­fec­tum me­mo­rant cre­de­re ve­lis, ca­pi­tis tan­tum Grac­chi hos­tes po­ti­ti sunt; [7] eo de­la­to ad Han­ni­ba­lem, mis­sus ab eo con­fes­tim Car­tha­lo, qui in castra Ro­ma­na ad Cn. Cor­ne­lium quaes­to­rem de­fer­ret; is fu­nus im­pe­ra­to­ris in castris ce­leb­ran­ti­bus cum exer­ci­tu Be­ne­ven­ta­nis fe­cit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 75Â ãë. 16, 1—4.
  • 76Ñð. ðèòó­àë ðèì­ñêèõ âîåí­íûõ ïîõî­ðîí: «Òðè­æäû, îðó­æüåì ñåáÿ îïî­ÿ­ñàâ, îíè îáå­æà­ëè / âêðóã ãîðÿ­ùèõ êîñò­ðîâ…» (Âåð­ãè­ëèé. Ýíå­èäà, XI, 188 ñë.; ñð.: Ëóêàí. Ôàð­ñà­ëèÿ, VIII, 734 ñë.).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364002518 1364002519 1364002520