Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
29. (1) Ðå÷ü âûñëóøàëè è âïîëíå åå îäîáðèëè, íî ðåøèëè, ïðåæäå ÷åì ïîñëîâ, âûáðàòü ïðåòîðîâ, èç êîòîðûõ è îòïðàâèëè ê Ìàðöåëëó ïîñîëüñòâî. (2) Åãî ãëàâà íà÷àë òàê: «Íå ìû, ñèðàêóçÿíå, ïåðâûìè èçìåíèëè âàì, íî Ãèåðîíèì, ïðåñòóïíèê ïåðåä âàìè è ïåðåä íàìè. (3) Êîãäà ïîñëå óáèéñòâà òèðàíà íàñòóïèëî çàòèøüå, íå ñèðàêóçÿíå, à öàðñêèå ïðèõâîñòíè, Ãèïïîêðàò è Ýïèêèä, ñáèëè íàñ ñ òîëêó, òî çàñòðàùèâàÿ íàñ, òî îáìàíûâàÿ. Âñÿêèé ñêàæåò, ÷òî, êîãäà ìû áûëè ñâîáîäíû, ìû âñåãäà æèëè â ìèðå ñ âàìè. (4) È ñåé÷àñ, êîãäà óáèòû òå, ïîä ÷üèì ãíåòîì æèëè Ñèðàêóçû, êîãäà ìû íàêîíåö âçäîõíóëè ñâîáîäíî, ìû òîò÷àñ æå ñëîæèëè îðóæèå, ñäàëèñü, ñäàëè âàì ãîðîä è åãî óêðåïëåíèÿ: ìû ïîíåñåì ó÷àñòü, êàêóþ âû íàì íàçíà÷èòå. (5) Áîãè, Ìàðöåëë, äàðîâàëè òåáå ñëàâó çàâîåâàòåëÿ ñàìîãî ñëàâíîãî è ïðåêðàñíîãî ãðå÷åñêîãî ãîðîäà; âñå ïàìÿòíûå äåÿíèÿ íàøè íà ñóøå è íà ìîðå äåëàþò áîëåå áëåñòÿùèì òâîé òðèóìô. (6) Õî÷åøü ëè òû, ÷òîáû òîëüêî ðàññêàçûâàëè, êàêîé ãîðîä òû âçÿë? Èëè ÷òîáû äàæå ïîòîìêè ìîãëè âèäåòü åãî? Åãî, êîòîðûé áóäåò ïîêàçûâàòü êàæäîìó ïðèáûâøåìó ñ ìîðÿ ëè, ñ ñóøè ëè òóò — òðîôåè, âçÿòûå íàìè ó àôèíÿí è êàðôàãåíÿí113, òàì — òâîè, âçÿòûå ó íàñ. Íåâðåäèìûìè ëè ïåðåäàøü òû Ñèðàêóçû ïîä ïîêðîâèòåëüñòâî ðîäà Ìàðöåëëîâ? (7) Ïîìíèòå íå òîëüêî î Ãèåðîíèìå, íî è î Ãèåðîíå: Ãèåðîí áûë ãîðàçäî äîëüøå âàøèì äðóãîì, ÷åì Ãèåðîíèì âðàãîì; áëàãîäåÿíèÿ Ãèåðîíà âû ÷óâñòâîâàëè íà äåëå; áåçóìñòâà Ãèåðîíèìà ïðèâåëè åãî ê ñîáñòâåííîé ãèáåëè». (8) Îò ðèìëÿí íè÷òî íå óãðîæàëî, íî â Ñèðàêóçàõ íà÷àëàñü áîëåå ñòðàøíàÿ ìåæäîóñîáíàÿ âîéíà. Ïåðåáåæ÷èêè ðåøèëè, ÷òî èõ âûäàþò ðèìëÿíàì, è òåì ñàìûì çàïóãàëè âñïîìîãàòåëüíûå îòðÿäû íàåìíèêîâ: (9) òå, ñõâàòèâøèñü çà îðóæèå, ñíà÷àëà èçðóáèëè ïðåòîðîâ, à çàòåì, ðàçáåæàâøèñü ïî Ñèðàêóçàì, â íåèñòîâñòâå ñòàëè óáèâàòü ñëó÷àéíûõ âñòðå÷íûõ è ðàñõèùàòü âñå, ÷òî ïîïàäàëî ïîä ðóêó. (10) Íå æåëàÿ îñòàâàòüñÿ áåç êîìàíäèðîâ, îíè âûáðàëè òðîèõ íà÷àëüñòâîâàòü â Àõðàäèíå è òðîèõ íà îñòðîâå. Êîãäà âîëíåíèå íàêîíåö óòèõëî è îíè ñòàëè ðàçóçíàâàòü, ÷åì ñ.216 êîí÷èëèñü ïåðåãîâîðû ñ ðèìëÿíàìè, òî ñòàëî âûÿñíÿòüñÿ, ÷òî íà äåëå ïîëîæåíèå íàåìíèêîâ è ïåðåáåæ÷èêîâ ðàçëè÷íî. |
29. Omnium ingenti adsensu audita ea oratio est. Praetores tamen prius creari quam legatos nominari placuit; ex ipsorum deinde praetorum numero missi oratores ad Marcellum, [2] quorum princeps «Neque primo» inquit «Syracusani a vobis defecimus, sed Hieronymus, nequaquam tam in vos impius quam in nos, [3] nec postea pacem tyranni caede compositam Syracusanus quisquam, sed satellites regii Hippocrates atque Epicydes oppressis nobis hinc metu, hinc fraude turbaverunt. Nec quisquam dicere potest aliquando nobis libertatis tempus fuisse quod pacis vobiscum non fuerit. [4] Nunc certe caede eorum qui oppressas tenebant Syracusas cum primum nostri arbitrii esse coepimus, extemplo venimus ad tradenda arma, dedendos nos, urbem, moenia, nullam recusandam fortunam quae imposita a vobis fuerit. [5] Gloriam captae nobilissimae pulcherrimaeque urbis Graecarum dei tibi dederunt, Marcelle. Quidquid umquam terra marique memorandum gessimus, id tui triumphi titulo accedit. [6] Famaene credi velis quanta urbs a te capta sit, quam posteris quoque eam spectaculo esse, quo quisquis terra, quisquis mari venerit, nunc nostra de Atheniensibus Carthaginiensibusque tropaea, nunc tua de nobis ostendat, incolumesque Syracusas familiae vestrae sub clientela nominis Marcellorum tutelaque habendas tradas? [7] Ne plus apud vos Hieronymi quam Hieronis memoria momenti faciat. Diutius ille multo amicus fuit quam hic hostis, et illius benefacta etiam re sensistis, huius amentia ad perniciem tantum ipsius valuit». [8] Omnia et impetrabilia et tuta erant apud Romanos: inter ipsos plus belli ac periculi erat. Namque transfugae, tradi se Romanis rati, mercennariorum quoque militum auxilia in eundem compulere metum; [9] arreptisque armis praetores primum obtruncant, inde ad caedem Syracusanorum discurrunt quosque fors obtulit irati interfecere atque omnia quae in promptu erant diripuerunt. [10] Tum, ne sine ducibus essent, sex praefectos creavere, ut terni Achradinae ac Naso praeessent. Sedato tandem tumultu exequentibus sciscitando quae acta cum Romanis essent, dilucere id quod erat coepit, aliam suam ac perfugarum causam esse. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß