История Рима от основания города

Книга XXV, гл. 31

31. Suppres­so im­pe­tu mi­li­tum ut iis qui in Ach­ra­di­na erant transfu­gis spa­tium lo­cus­que fu­gae da­tus est, [2] Sy­ra­cu­sa­ni tan­dem li­be­ri me­tu por­tis Ach­ra­di­nae aper­tis ora­to­res ad Mar­cel­lum mit­tunt, ni­hil pe­ten­tis aliud quam in­co­lu­mi­ta­tem si­bi li­be­ris­que suis. [3] Mar­cel­lus con­si­lio ad­vo­ca­to et ad­hi­bi­tis etiam Sy­ra­cu­sa­nis qui per se­di­tio­nes pul­si ab do­mo intra prae­si­dia Ro­ma­na fue­rant, [4] res­pon­dit non plu­ra per an­nos quin­qua­gin­ta be­ne­fac­ta Hie­ro­nis quam pau­cis his an­nis ma­le­fi­cia eorum qui Sy­ra­cu­sas te­nue­rint er­ga po­pu­lum Ro­ma­num es­se; sed ple­ra­que eorum quo de­bue­rint rec­ci­dis­se, foe­de­rum­que rup­to­rum ip­sos ab se gra­vio­res mul­to quam po­pu­lus Ro­ma­nus vo­lue­rit poe­nas exe­gis­se. [5] Se qui­dem ter­tium an­num cir­cum­se­de­re Sy­ra­cu­sas, non ut po­pu­lus Ro­ma­nus ser­vam ci­vi­ta­tem ha­be­ret, sed ne transfu­ga­rum alie­ni­ge­na­rum­que du­ces cap­tam et oppres­sam te­ne­rent. [6] Quid po­tue­rint Sy­ra­cu­sa­ni fa­ce­re, exemplo vel eos es­se Sy­ra­cu­sa­no­rum qui intra prae­si­dia Ro­ma­na fue­rint, vel His­pa­num du­cem Moe­ri­cum, qui prae­si­dium tra­di­de­rit, vel ip­so­rum Sy­ra­cu­sa­no­rum postre­mo se­rum qui­dem, sed for­te con­si­lium. [7] Si­bi om­nium la­bo­rum pe­ri­cu­lo­rum­que cir­ca moe­nia Sy­ra­cu­sa­na ter­ra ma­ri­que tam diu ex­haus­to­rum ne­qua­quam tan­ti eum fruc­tum es­se quod ca­pe­re Sy­ra­cu­sas po­tuis­set. [8] In­de quaes­tor cum prae­si­dio ab Na­so ad ac­ci­pien­dam pe­cu­niam re­giam cus­to­dien­dam­que mis­sus. Urbs di­ri­pien­da mi­li­ti da­ta est cus­to­di­bus di­vi­sis per do­mos eorum qui intra prae­si­dia Ro­ma­na fue­rant. [9] Cum mul­ta irae, mul­ta ava­ri­tiae foe­da exempla ede­ren­tur, Ar­chi­me­den me­mo­riae pro­di­tum est in tan­to tu­mul­tu, quan­tum cap­tae ter­ror ur­bis in dis­cur­su di­ri­pien­tium mi­li­tum cie­re po­te­rat, in­ten­tum for­mis quas in pul­ve­re descrip­se­rat, ab ig­na­ro mi­li­te quis es­set in­ter­fec­tum; [10] aeg­re id Mar­cel­lum tu­lis­se se­pul­tu­rae­que cu­ram ha­bi­tam, et pro­pin­quis etiam in­qui­si­tis ho­no­ri prae­si­dio­que no­men ac me­mo­riam eius fuis­se. [11] Hoc ma­xu­me mo­do Sy­ra­cu­sae cap­tae; in qui­bus prae­dae tan­tum fuit, quan­tum vix cap­ta Car­tha­gi­ne tum fuis­set, cum qua vi­ri­bus aequis cer­ta­ba­tur.

[12] Pau­cis an­te die­bus quam Sy­ra­cu­sae ca­pe­ren­tur, T. Ota­ci­lius cum quin­que­re­mi­bus oc­to­gin­ta Uti­cam ab Li­ly­baeo transmi­sit, [13] et cum an­te lu­cem por­tum intras­set, one­ra­rias fru­men­to onus­tas ce­pit, eg­res­sus­que in ter­ram de­po­pu­la­tus est ali­quan­tum ag­ri cir­ca Uti­cam prae­dam­que om­nis ge­ne­ris ret­ro ad na­vis egit. [14] Li­ly­bae­um ter­tio die quam in­de pro­fec­tus erat cum cen­tum tri­gin­ta one­ra­riis na­vi­bus fru­men­to prae­da­que onus­tis re­diit id­que fru­men­tum ex­templo Sy­ra­cu­sas mi­sit; [15] quod ni tam in tem­po­re sub­ve­nis­set, vic­to­ri­bus vic­tis­que pa­ri­ter per­ni­cio­sa fa­mes insta­bat.