История Рима от основания города

Книга XXVI, гл. 18

18. In­ter haec His­pa­niae po­pu­li nec qui post cla­dem ac­cep­tam de­fe­ce­rant re­di­bant ad Ro­ma­nos, nec ul­li no­vi de­fi­cie­bant. [2] Et Ro­mae se­na­tui po­pu­lo­que post re­cep­tam Ca­puam non Ita­liae iam maior quam His­pa­niae cu­ra erat. Et exer­ci­tum auge­ri et im­pe­ra­to­rem mit­ti pla­ce­bat; [3] nec tam quem mit­te­rent sa­tis consta­bat quam il­lud, ubi duo sum­mi im­pe­ra­to­res intra dies tri­gin­ta ce­ci­dis­sent, qui in lo­cum duo­rum suc­ce­de­ret extraor­di­na­ria cu­ra de­li­gen­dum es­se. [4] Cum alii ali­um no­mi­na­rent, postre­mum eo de­cur­sum est ut pro­con­su­li crean­do in His­pa­niam co­mi­tia ha­be­ren­tur; diem­que co­mi­tiis con­su­les edi­xe­runt. [5] Pri­mo exspec­ta­ve­rant ut qui se tan­to im­pe­rio dig­nos cre­de­rent no­mi­na pro­fi­te­ren­tur. Quae ut des­ti­tu­ta exspec­ta­tio est, re­din­teg­ra­tus luc­tus ac­cep­tae cla­dis de­si­de­rium­que im­pe­ra­to­rum amis­so­rum.

[6] Maes­ta ita­que ci­vi­tas, pro­pe inops con­si­lii, co­mi­tio­rum die ta­men in cam­pum des­cen­dit; at­que in ma­gistra­tus ver­si cir­cumspec­tant ora prin­ci­pum alio­rum alios in­tuen­tium fre­muntque adeo per­di­tas res des­pe­ra­tum­que de re pub­li­ca es­se ut ne­mo audeat in His­pa­niam im­pe­rium ac­ci­pe­re, [7] cum su­bi­to P. Cor­ne­lius, Pub­li Cor­ne­lii eius qui in His­pa­nia ce­ci­de­rat fi­lius, quat­tuor et vi­gin­ti fer­me an­nos na­tus, pro­fes­sus se pe­te­re, in su­pe­rio­re un­de conspi­ci pos­set lo­co consti­tit. [8] In quem postquam om­nium ora con­ver­sa sunt, cla­mo­re ac fa­vo­re omi­na­ti ex­templo sunt fe­lix faus­tum­que im­pe­rium. [9] Ius­si dein­de ini­re suffra­gium ad unum om­nes non cen­tu­riae mo­do, sed etiam ho­mi­nes P. Sci­pio­ni im­pe­rium es­se in His­pa­nia ius­se­runt. [10] Ce­te­rum post rem ac­tam, ut iam re­se­de­rat im­pe­tus ani­mo­rum ar­dor­que, si­len­tium su­bi­to or­tum et ta­ci­ta co­gi­ta­tio quid­nam egis­sent. Non­ne fa­vor plus va­luis­set quam ra­tio? [11] Aeta­tis ma­xi­me pae­ni­te­bat; qui­dam for­tu­nam etiam do­mus hor­re­bant no­men­que ex fu­nes­tis dua­bus fa­mi­liis in eas pro­vin­cias ubi in­ter se­pulcra pat­ris pat­rui­que res ge­ren­dae es­sent pro­fi­cis­cen­tis.