Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXVI, ãë. 20

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

20. (1) Âûñòó­ïèâ èç Òàððà­êî­íà, Ñöè­ïè­îí ïîñå­òèë ãîðî­äà ñîþç­íè­êîâ è çèì­íèé ëàãåðü97. Îí ïîõâà­ëèë ñîë­äàò: ïîòåð­ïåâ ïîðà­æå­íèå â äâóõ ïî÷òè îäíî­âðå­ìåí­íûõ áèò­âàõ, (2) îíè íå ïîç­âî­ëè­ëè âðà­ãó âîñ­ïîëü­çî­âàòü­ñÿ ïëî­äà­ìè ñâî­èõ óñïå­õîâ, íå ïóñòè­ëè åãî çà Èáåð è ÷åñò­íî îáå­ðå­ãà­ëè ñîþç­íè­êîâ. (3) Ìàð­öèÿ îí äåð­æàë ïðè ñåáå è îêà­çû­âàë åìó áîëü­øîé ïî÷åò, ÿâíî íå áîÿñü, ÷òî êòî-òî çàòìèò åãî ñëà­âó. (4) Ñèëàí ñìå­íèë Íåðî­íà; â çèì­íèé ëàãåðü ïðè­øëè íîâî­áðàí­öû. Ñöè­ïè­îí áûñò­ðî óïðà­âèë­ñÿ ñ íåîò­ëîæ­íû­ìè äåëà­ìè, ïîáû­âàë âñþäó, ãäå íóæ­íî, è îòáûë â Òàððà­êîí. (5) Ñðå­äè âðà­ãîâ Ñöè­ïè­îí áûë íå ìåíåå ñëà­âåí, ÷åì ñðå­äè ñîãðàæ­äàí è ñîþç­íè­êîâ, — â ýòîì áûëî êàêîå-òî ïðåä­÷óâ­ñò­âèå áóäó­ùå­ãî. Îí âíó­øàë ñòðàõ òåì áîëåå ñèëü­íûé, ÷åì ìåíåå ðàçóì ìîã åãî îäî­ëåòü. (6) Êàð­ôà­ãå­íÿíå ðàç­áè­ëè çèì­íèå ëàãå­ðÿ â ìåñòàõ ðàç­íûõ: Ãàç­ä­ðó­áàë, ñûí Ãèñãî­íà, íà îêå­àí­ñêîì ïîáå­ðå­æüå îêî­ëî Ãàäå­ñà; Ìàãîí â ãëó­áèíå ñòðà­íû çà Êàñòó­ëîí­ñêè­ìè ãîðà­ìè; Ãàç­ä­ðó­áàë, ñûí Ãàìèëü­êà­ðà, áëèç Èáå­ðà, îêî­ëî Ñàãóí­òà98.

(7)  êîí­öå òîãî ëåòà, êîãäà âçÿ­òà áûëà Êàïóÿ, à Ñöè­ïè­îí ïðè­áûë â Èñïà­íèþ, êàð­ôà­ãåí­ñêèé ôëîò èç Ñèöè­ëèè áûë îòïðàâ­ëåí â Òàðåíò, ÷òîáû íå äîïó­ñòèòü ïîä­âî­çà ïðè­ïà­ñîâ ðèì­ñêî­ìó ãàð­íè­çî­íó, ñèäåâ­øå­ìó â òàðåíò­ñêîé êðå­ïî­ñòè. (8) Âñÿ­êèé äîñòóï ê êðå­ïî­ñòè ñ ìîðÿ áûë çàêðûò. Íî îñà­äà çàòÿ­ãè­âà­ëàñü, è ñîþç­íè­êàì êàð­ôà­ãå­íÿí ïðè­øëîñü ñ ïðî­äî­âîëü­ñò­âè­åì òóæå, ÷åì èõ ïðî­òèâ­íè­êó. (9) Õîòÿ ïîáå­ðå­æüå áûëî ñïî­êîé­íî, ãàâà­íè áûëè îòêðû­òû, ïóíèé­ñêèé ôëîò íåñ ñòî­ðî­æå­âóþ ñëóæ­áó, âñå-òàêè íå áûëî âîç­ìîæ­íî­ñòè ïîä­âî­çèòü ãîðî­æà­íàì áîëü­øå õëå­áà, ÷åì ïîòðåá­ëÿë åãî ñàì ôëîò ñ ïåñò­ðîé, ðàç­íî­ÿçû÷­íîé òîë­ïîé ìîðÿ­êîâ. (10) Ìàëî­÷èñ­ëåí­íûé æå ãàð­íè­çîí êðå­ïî­ñòè ìîã ïðî­ñó­ùå­ñò­âî­âàòü íà ñâî­èõ çàïà­ñàõ è áåç ïîä­âî­çà, à òàðåí­òèí­öàì è ôëîòó íå õâà­òà­ëî äàæå òîãî, ÷òî ïîä­âî­çè­ëè. (11) Íàêî­íåö ôëîò îòïó­ñòè­ëè ñ áîëü­øåé ðàäî­ñòüþ, ÷åì âñòðå­÷à­ëè99; ñúåñò­íîå íå ñëèø­êîì ïîäå­øå­âå­ëî: ñ óäà­ëå­íè­åì ìîð­ñêîé îõðà­íû ñòà­ëî íåâîç­ìîæ­íî ïîä­âî­çèòü õëåá.

20. Pro­fec­tus ab Tar­ra­co­ne et ci­vi­ta­tes so­cio­rum et hi­ber­na exer­ci­tus adiit, con­lau­da­vit­que mi­li­tes quod dua­bus tan­tis dein­ceps cla­di­bus ic­ti pro­vin­ciam ob­ti­nuis­sent, [2] nec fruc­tum se­cun­da­rum re­rum sen­ti­re hos­tis pas­si om­ni cis Hi­be­rum ag­ro eos ar­cuis­sent, so­cios­que cum fi­de tu­ta­ti es­sent. [3] Mar­cium se­cum ha­be­bat cum tan­to ho­no­re ut fa­ci­le ap­pa­re­ret ni­hil mi­nus ve­re­ri quam ne quis obsta­ret glo­riae suae. [4] Suc­ces­sit in­de Ne­ro­ni Si­la­nus, et in hi­ber­na mi­li­tes no­vi de­duc­ti. Sci­pio om­ni­bus quae adeun­da agen­da­que erant ma­tu­re adi­tis pe­rac­tis­que Tar­ra­co­nem con­ces­sit. [5] Ni­hi­lo mi­nor fa­ma apud hos­tis Sci­pio­nis erat quam apud ci­vis so­cios­que, et di­vi­na­tio quae­dam fu­tu­ri, quo mi­nus ra­tio ti­mo­ris red­di po­te­rat obor­ti te­me­re, maio­rem in­fe­rens me­tum. [6] In hi­ber­na di­ver­si con­ces­se­rant, Hasdru­bal Gis­go­nis us­que ad Ocea­num et Ga­dis, Ma­go in me­di­ter­ra­nea ma­xi­me sup­ra Cas­tu­lo­nen­sem sal­tum; Hasdru­bal Ha­mil­ca­ris fi­lius pro­xi­mus Hi­be­ro cir­ca Sa­gun­tum hi­ber­na­vit.

[7] Aes­ta­tis eius extre­mo qua cap­ta est Ca­pua et Sci­pio in His­pa­niam ve­nit Pu­ni­ca clas­sis ex Si­ci­lia Ta­ren­tum ac­ci­ta ad ar­cen­dos com­mea­tus prae­si­dii Ro­ma­ni quod in ar­ce Ta­ren­ti­na erat, [8] clau­se­rat qui­dem om­nis ad ar­cem a ma­ri adi­tus, sed ad­si­den­do diu­tius ar­tio­rem an­no­nam so­ciis quam hos­ti fa­cie­bat. [9] Non enim tan­tum sub­ve­hi op­pi­da­nis per pa­ca­ta li­to­ra aper­tos­que por­tus prae­si­dio na­vium Pu­ni­ca­rum po­te­rat quan­tum fru­men­ti clas­sis ip­sa tur­ba na­va­li mix­ta ex om­ni ge­ne­re ho­mi­num ab­su­me­bat, [10] ut ar­cis prae­si­dium etiam si­ne in­vec­to, quia pau­ci erant, ex an­te prae­pa­ra­to sus­ten­ta­ri pos­set, Ta­ren­ti­nis clas­si­que ne in­vec­tum qui­dem suf­fi­ce­ret. [11] Tan­dem maio­re gra­tia quam ve­ne­rat clas­sis di­mis­sa est; an­no­na haud mul­tum la­xa­ve­rat, quia re­mo­to ma­ri­ti­mo prae­si­dio sub­ve­hi fru­men­tum non po­te­rat.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 97Âîåí­íûé ñåçîí ïîä­õî­äèë ê êîí­öó. Ñð. íèæå, § 6.
  • 98Ïîëè­áèé (X, 7, 5) íåñêîëü­êî ïî-èíî­ìó ëîêà­ëè­çó­åò ýòè òðè êàð­ôà­ãåí­ñêèõ âîé­ñêà.
  • 99Ñð.: Ïîëè­áèé, IX, 9, 11 (î òîì, ÷òî Áîìèëü­êàð ñ ôëî­òîì è ïðè­áûë â Òàðåíò, è óøåë îòòóäà ïî ïðîñü­áå òàðåí­òèí­öåâ). Ëèâèé îá îòïëû­òèè Áîìèëü­êà­ðà ñ ôëî­òîì îò Ñèöè­ëèè ê Òàðåí­òó ñîîá­ùàë â êí. XXV, 27, 12, íî òàì — ïðè èçëî­æå­íèè ñîáû­òèé ïðåä­øå­ñò­âó­þ­ùå­ãî 212 ã. äî í. ý.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364002621 1364002622 1364002623