История Рима от основания города

Книга XXVI, гл. 22

22. Con­su­les cum am­bo Apu­liam pro­vin­ciam ha­be­rent, mi­nus­que iam ter­ro­ris a Poe­nis et Han­ni­ba­le es­set, sor­ti­ri ius­si Apu­liam Ma­ce­do­niam­que pro­vin­cias. Sul­pi­cio Ma­ce­do­nia eve­nit is­que Lae­vi­no suc­ces­sit. [2] Ful­vius Ro­mam co­mi­tio­rum cau­sa ar­ces­si­tus cum co­mi­tia con­su­li­bus ro­gan­dis ha­be­ret, prae­ro­ga­ti­va Vo­tu­ria iunio­rum T. Man­lium Tor­qua­tum et T. Ota­ci­lium ab­sen­tem con­su­les di­xit. [3] Cum ad Man­lium, qui prae­sens erat, gra­tu­lan­di cau­sa tur­ba coi­ret, nec du­bius es­set con­sen­sus po­pu­li, mag­na cir­cum­fu­sus tur­ba ad tri­bu­nal con­su­lis ve­nit, [4] pe­tit­que ut pau­ca sua ver­ba audi­ret cen­tu­riam­que quae tu­lis­set suffra­gium re­vo­ca­ri iube­ret. [5] Erec­tis om­ni­bus exspec­ta­tio­ne quid­nam pos­tu­la­tu­rus es­set, ocu­lo­rum va­le­tu­di­nem ex­cu­sa­vit: [6] im­pu­den­tem et gu­ber­na­to­rem et im­pe­ra­to­rem es­se qui, cum alie­nis ocu­lis ei om­nia agen­da sint, pos­tu­let si­bi alio­rum ca­pi­ta ac for­tu­nas com­mit­ti. [7] Proin­de, si vi­de­re­tur ei, re­di­re in suffra­gium Vo­tu­riam iunio­rum iube­ret et me­mi­nis­se in con­su­li­bus crean­dis bel­li quod in Ita­lia sit tem­po­rum­que rei pub­li­cae. [8] Vix­dum re­quies­se auris a stre­pi­tu et tu­mul­tu hos­ti­li, quo pau­cos an­te men­ses ar­se­rint pro­pe moe­nia Ro­ma­na. Post haec cum cen­tu­ria fre­quens succla­mas­set ni­hil se mu­ta­re sen­ten­tiae eos­dem­que con­su­les dic­tu­ros es­se, [9] tum Tor­qua­tus «Ne­que ego vestros» in­quit «mo­res con­sul fer­re po­te­ro ne­que vos im­pe­rium meum. Re­di­te in suffra­gium et co­gi­ta­te bel­lum Pu­ni­cum in Ita­lia et hos­tium du­cem Han­ni­ba­lem es­se». [10] Tum cen­tu­ria et auc­to­ri­ta­te mo­ta vi­ri et ad­mi­ran­tium cir­ca fre­mi­tu, pe­tiit a con­su­le ut Vo­tu­riam se­nio­rum ci­ta­ret: [11] vel­le se­se cum maio­ri­bus na­tu con­lo­qui et ex auc­to­ri­ta­te eorum con­su­les di­ce­re. Ci­ta­tis Vo­tu­riae se­nio­ri­bus, da­tum sec­re­to in Ovi­li cum iis con­lo­quen­di tem­pus. [12] Se­nio­res de tri­bus con­su­len­dum di­xe­runt es­se, duo­bus ple­nis iam ho­no­rum, Q. Fa­bio et M. Mar­cel­lo, et si uti­que no­vum ali­quem ad­ver­sus Poe­nos con­su­lem crea­ri vel­lent, M. Va­le­rio Lae­vi­no: eg­re­gie ad­ver­sus Phi­lip­pum re­gem ter­ra ma­ri­que rem ges­sis­se. [13] Ita de tri­bus con­sul­ta­tio­ne da­ta, se­nio­ri­bus di­mis­sis iunio­res suffra­gium ineunt. M. Clau­dium, ful­gen­tem tum Si­ci­lia do­mi­ta, et M. Va­le­rium ab­sen­tis con­su­les di­xe­runt. Auc­to­ri­ta­tem prae­ro­ga­ti­vae om­nes cen­tu­riae se­cu­tae sunt. [14] Elu­dant nunc an­ti­qua mi­ran­tis: non equi­dem, si qua sit sa­pien­tium ci­vi­tas, quam doc­ti fin­gunt ma­gis quam no­runt, aut prin­ci­pes gra­vio­res tem­pe­ran­tio­res­que a cu­pi­di­ne im­pe­rii aut mul­ti­tu­di­nem me­lius mo­ra­tam cen­seam fie­ri pos­se. [15] Cen­tu­riam ve­ro iunio­rum se­nio­res con­su­le­re vo­luis­se qui­bus im­pe­rium suffra­gio man­da­ret, vix ut ve­ri si­mi­le sit pa­ren­tium quo­que hoc sae­cu­lo vi­lis le­vis­que apud li­be­ros auc­to­ri­tas fe­cit.