Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
51. (1) Ñöèïèîí äåðæàë ïðè ñåáå Ëåëèÿ, ïîêà, ïîëüçóÿñü åãî ñîâåòàìè, ðàñïîðÿæàëñÿ ïëåííûìè, çàëîæíèêàìè è äîáû÷åé. (2) Âñå óëàäèâ, îí äàë åìó êâèíêâåðåìó213, ïîñàäèë íà íåå ïëåííûõ — Ìàãîíà è ÷åëîâåê ïÿòíàäöàòü êàðôàãåíñêèõ ñåíàòîðîâ, âçÿòûõ â ïëåí âìåñòå ñ íèì, — è ïîñëàë Ëåëèÿ âåñòíèêîì ïîáåäû â Ðèì. (3) Ñàì îí çàäåðæàëñÿ â Êàðôàãåíå íà íåñêîëüêî äíåé è ïðîâåë èõ, óïðàæíÿÿ â âîåííîì èñêóññòâå è âîèíîâ, è ìîðÿêîâ. (4)  ïåðâûé äåíü ëåãèîíåðû â ïîëíîì âîîðóæåíèè ïðîáåæàëè ÷åòûðå ìèëè; íà âòîðîé — ïîëó÷èëè ïðèêàç: ñèäÿ ó ïàëàòîê, ïî÷èñòèòü è ïðèâåñòè â ïîðÿäîê ñâîå îðóæèå; íà òðåòèé — áèòüñÿ äåðåâÿííûìè ìå÷àìè, ðàçûãðûâàÿ íàñòîÿùåå ñðàæåíèå, è ìåòàòü äðóã â äðóãà òóïûå äðîòèêè; íà ÷åòâåðòûé — èì äàëè îòäûõ; íà ïÿòûé — îïÿòü áåã ñ îðóæèåì. (5) Òàêîå ÷åðåäîâàíèå òðóäà è îòäûõà ñîáëþäàëîñü, ïîêà ñòîÿëè â Íîâîì Êàðôàãåíå. (6) Ãðåáöû è ìîðÿêè, âûéäÿ â òèõóþ ïîãîäó â îòêðûòîå ìîðå, ïðîâåðÿëè ïîäâèæíîñòü ñâîèõ ñóäîâ â ïðèìåðíûõ ìîðñêèõ ñðàæåíèÿõ. (7) Ýòè óïðàæíåíèÿ íà ñóøå è íà ìîðå, çà ãîðîäîì, óêðåïëÿëè òåëî è ïîääåðæèâàëè âîèíñêèé äóõ.  ãîðîäå áûëî øóìíî: ðåìåñëåííèêè, çàïåðòûå â ãîðîäñêîé ìàñòåðñêîé, èçãîòîâëÿëè ðàçëè÷íîå îðóæèå. (8) Ñöèïèîí îäèíàêîâî âíèìàòåëüíî íàáëþäàë çà âñåì: îí áûâàë íà ñóäàõ è â äîêàõ, áåãàë âìåñòå ñ ëåãèîíåðàìè, ñëåäèë çà ðàáîòàìè â ìàñòåðñêèõ, îðóæåéíûõ ñêëàäàõ è äîêàõ, ãäå îãðîìíîå ìíîæåñòâî ðàáîòíèêîâ òðóäèëîñü, ñîñòÿçàÿñü äðóã ñ äðóãîì. (9) Êîãäà íà÷àëî ïðèãîòîâëåíèÿì áûëî ïîëîæåíî, à ïîâðåæäåííûå ñòåíû âîññòàíîâëåíû, Ñöèïèîí, îñòàâèâ ãàðíèçîí îõðàíÿòü ãîðîä, ñàì îòïðàâèëñÿ â Òàððàêîí. (10) Ïî äîðîãå ê íåìó îáðàùàëîñü ìíîãî ïîñîëüñòâ; îäíèì îí äàâàë îòâåò è îòïóñêàë òóò æå; äðóãèõ îòñûëàë â Òàððàêîí, êóäà âåëåë ñîáðàòüñÿ è íîâûì, è ñòàðûì ñîþçíèêàì. Ñîáðàëèñü ïî÷òè âñå æèâóùèå ïî ñþ ñòîðîíó Èáåðà; ìíîãî ëþäåé ñîáðàëîñü è èç äàëüíåé ïðîâèíöèè. (11) Êàðôàãåíñêèå âîæäè ñòàðàòåëüíî ïîäàâëÿëè ñëóõè î âçÿòèè Íîâîãî Êàðôàãåíà, à êîãäà ñòàëî ÿñíî, ÷òî ãîðîä âçÿò è ýòîãî óæå íèêàê íå ñêðûòü, îíè ïîñòàðàëèñü ðå÷àìè óìàëèòü çíà÷åíèå ñëó÷èâøåãîñÿ. (12) ×òî áëàãîäàðÿ íåîæèäàííîìó ïðèáûòèþ è ÷óòü ëè íå êðàæå â Èñïàíèè áûë çàõâà÷åí çà îäèí äåíü îäèí ãîðîä, è, âîçãîðäÿñü óñïåõîì ñòîëü ìàëîãî äåëà, íåîïûòíûé þíåö íåóìåðåííîé ðàäîñòüþ ïðèäàë åìó âèäèìîñòü âåëèêîé ïîáåäû; (13) íî êîãäà îí óñëûøèò, ÷òî ïðèáëèæàþòñÿ òðè âîæäÿ, òðè ïîáåäèòåëÿ (âî ãëàâå) âðàæåñêîãî âîéñêà, òî ñðàçó âñïîìíèò î ãèáåëè ðîäíûõ. (14) Âñ¸ ýòî îíè íåïðåñòàííî òâåðäèëè ñîëäàòàì, íî ñàìè îòíþäü íå áûëè â íåâåäåíèè, íàñêîëüêî ïîòåðÿ Êàðôàãåíà ëèøèëà èõ ñèë âî âñåõ îòíîøåíèÿõ[1]. |
51. Scipio retentum secum Laelium, dum captivos obsidesque et praedam ex consilio eius disponeret, [2] satis omnibus compositis, data quinqueremi et captivis cum Magone et quindecim fere senatoribus qui simul cum eo capti erant in navem inpositis nuntium victoriae Romam mittit. [3] Ipse paucos dies quibus morari Carthagine statuerat exercendis navalibus pedestribusque copiis absumpsit. [4] Primo die legiones in armis quattuor milium spatio decurrerunt; secundo die arma curare et tergere ante tentoria iussi; tertio die rudibus inter se in modum iustae pugnae concurrerunt praepilatisque missilibus iaculati sunt; quarto die quies data; quinto iterum in armis decursum est. [5] Hunc ordinem laboris quietisque, quoad Carthagine morati sunt, servarunt. [6] Remigium classicique milites tranquillo in altum evecti, agilitatem navium simulacris navalis pugnae experiebantur. [7] Haec extra urbem terra marique corpora simul animosque ad bellum acuebant; urbs ipsa strepebat apparatu belli fabris omnium generum in publicam officinam inclusis. [8] Dux cuncta pari cura obibat; nunc in classe ac navali erat, nunc cum legionibus decurrebat, nunc operibus aspiciendis tempus dabat, quaeque in officinis quaeque in armamentario ac navalibus fabrorum multitudo pluruma in singulos dies certamine ingenti faciebat. [9] His ita incohatis refectisque quae quassata erant muri, dispositisque praesidiis ad custodiam urbis, Tarraconem est profectus, a multis legationibus protinus in via aditus, [10] quas partim dato responso ex itinere dimisit, partim distulit Tarraconem, quo omnibus novis veteribusque sociis edixerat conventum. Et cuncti fere qui cis Hiberum incolunt populi, multi etiam ulterioris provinciae convenerunt. [11] Carthaginiensium duces primo ex industria famam captae Carthaginis conpresserunt; deinde, ut clarior res erat quam ut tegi ac dissimulari posset, elevabant verbis: [12] necopinato adventu ac prope furto unius diei urbem unam Hispaniae interceptam, cuius rei tam parvae praemio elatum insolentem iuvenem inmodico gaudio speciem magnae victoriae imposuisse; [13] at ubi adpropinquare tres duces, tres victores hostium exercitus audisset, occursuram ei extemplo domesticorum funerum memoriam. [14] Haec in volgus iactabant, haudquaquam ipsi ignari quantum sibi ad omnia virium Carthagine amissa decessisset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß