Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXVII, ãë. 41

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

41. (1) Ãàí­íè­áàë, ñòÿ­íóâ îòî­âñþäó ñâîå âîé­ñêî, êîòî­ðîå íàõî­äè­ëîñü ëèáî â çèì­íèõ ëàãå­ðÿõ, ëèáî ñòî­ÿ­ëî ãàð­íè­çî­íà­ìè â Áðóò­òèè, ïðè­øåë â Ëóêà­íèþ ê Ãðó­ìåí­òó193, íàäå­ÿñü âåð­íóòü ãîðî­äà, êîòî­ðûå èç ñòðà­õà îòïà­ëè ê ðèì­ëÿ­íàì. (2) Òóäà æå èç Âåíó­çèè, ðàç­âåäàâ ïóòè, îòïðà­âèë­ñÿ êîí­ñóë è ðàç­áèë ëàãåðü ìèëÿõ â ïîëó­òî­ðà îò âðà­ãà. (3) Âàë ïóíèé­ñêî­ãî ëàãå­ðÿ ïî÷òè ñîïðè­êà­ñàë­ñÿ ñî ñòå­íà­ìè Ãðó­ìåí­òà: îòñòî­ÿë îò íèõ øàãîâ íà ïîë­òî­ðàñ­òà. (4) Ìåæ­äó ðèì­ñêèì è ïóíèé­ñêèì ëàãå­ðåì ëåæà­ëà ðàâ­íè­íà; ñ ëåâî­ãî êðû­ëà êàð­ôà­ãå­íÿí è ñ ïðà­âî­ãî ðèì­ëÿí ïîä­íè­ìà­ëèñü ãîëûå õîë­ìû, íå âíó­øàâ­øèå ïîäî­çðå­íèÿ íè òåì, íè äðó­ãèì: ëåñà íà íèõ íå ñ.312 ðîñ­ëî, óäîá­íî­ãî ìåñòà äëÿ çàñà­äû íå áûëî. (5) Íà ñåðåäèíå ðàâ­íè­íû ìåæ­äó ñîë­äà­òà­ìè, ïîêèäàâ­øè­ìè ñâîè ïîñòû, ïðî­èñ­õî­äè­ëè íåçíà­÷è­òåëü­íûå ñõâàò­êè. ßñíî áûëî, ÷òî ðèì­ëÿíå õîòÿò îäíî­ãî — íå äàòü âðà­ãó óéòè; Ãàí­íè­áàë, æåëàÿ îòñþäà âûáðàòü­ñÿ, âûâåë âñå âîé­ñêî êàê â ñðà­æå­íèå. (6) Òîãäà êîí­ñóë âîñ­ïîëü­çî­âàë­ñÿ õèò­ðî­ñòüþ â äóõå âðà­ãà — òåì áîëåå ÷òî ëîâóø­êè íà òàêèõ ãîëûõ õîë­ìàõ áîÿòü­ñÿ íå ïðè­õî­äè­ëîñü, — îí ðàñ­ïî­ðÿäèë­ñÿ, ÷òîáû ïÿòü êîãîðò è ïÿòü ìàíè­ïó­ëîâ íî÷üþ ïåðå­âà­ëè­ëè ÷åðåç èõ âåð­øè­íû è çàñå­ëè íà ïðî­òè­âî­ïî­ëîæ­íûõ ñêëî­íàõ. Îí ïîñëàë ñ íèìè âîåí­íî­ãî òðè­áó­íà Òèáå­ðèÿ Êëàâ­äèÿ Àçåë­ëà è ïðå­ôåê­òà ñîþç­íè­êîâ Ïóá­ëèÿ Êëàâ­äèÿ, (7) íàçíà­÷èâ âðå­ìÿ, êîãäà èì âûñêî­÷èòü èç çàñà­äû è êèíóòü­ñÿ íà âðà­ãà, (8) à ñàì íà ðàñ­ñâå­òå âûâåë âñå âîé­ñêî, ïåõîòó è êîí­íè­öó â áîå­âîì ñòðîþ. Âñêî­ðå è Ãàí­íè­áàë ïîäàë ñèã­íàë ê áîþ; â ëàãå­ðå ïîä­íÿë­ñÿ øóì — ýòî ñîë­äà­òû ñ êðè­êîì ðàñ­õâà­òû­âà­ëè îðó­æèå; çàòåì âñàä­íè­êè è ïåõîòà íàïå­ðå­ðûâ êèíó­ëèñü èç ëàãå­ðÿ è, ðàñ­ñå­ÿâ­øèñü ïî ðàâ­íèíå, óñòðå­ìè­ëèñü íà âðà­ãà. (9) Êîí­ñóë, óâèäåâ, ÷òî îíè èäóò â áåñ­ïî­ðÿä­êå, ïðè­êà­çàë Ãàþ Àâðóí­êó­ëåþ, âîåí­íî­ìó òðè­áó­íó òðåòüå­ãî ëåãè­î­íà, âûïó­ñòèòü ëåãè­îí­íóþ êîí­íè­öó è óäà­ðèòü íà âðà­ãîâ âñåé ñèëîé. (10) Îíè, ñëîâ­íî ñêîò, áåñ­ïî­ðÿäî÷­íî ðàç­áðå­ëèñü ïî âñåé ðàâ­íèíå — ìîæ­íî ïåðå­áèòü èõ è ñìÿòü ðàíü­øå, ÷åì îíè ñìî­ãóò ïîñòðî­èòü­ñÿ.

41. Han­ni­bal un­di­que contrac­to exer­ci­tu, quem in hi­ber­nis aut in prae­si­diis ag­ri Brut­tii ha­bue­rat, in Lu­ca­nos ad Gru­men­tum ve­nit spe re­ci­pien­di op­pi­da quae per me­tum ad Ro­ma­nos de­fe­cis­sent. [2] Eodem a Ve­nu­sia con­sul Ro­ma­nus explo­ra­tis iti­ne­ri­bus con­ten­dit, et mil­le fe­re et quin­gen­tos pas­sus castra ab hos­te lo­cat. [3] Gru­men­ti moe­ni­bus pro­pe iniunctum vi­de­ba­tur Poe­no­rum val­lum; quin­gen­ti pas­sus in­te­re­rant. [4] Castra Pu­ni­ca ac Ro­ma­na in­te­ria­ce­bat cam­pus; col­les im­mi­ne­bant nu­di si­nistro la­te­ri Car­tha­gi­nien­sium, dextro Ro­ma­no­rum, neut­ris sus­pec­ti, quod ni­hil sil­vae ne­que ad in­si­dias la­teb­ra­rum ha­be­bant. [5] In me­dio cam­po ab sta­tio­ni­bus pro­cur­san­tes cer­ta­mi­na haud sa­tis dig­na dic­tu se­re­bant. Id mo­do Ro­ma­num quae­re­re ap­pa­re­bat, ne abi­re hos­tem pa­te­re­tur: Han­ni­bal in­de eva­de­re cu­piens to­tis vi­ri­bus in aciem des­cen­de­bat. [6] Tum con­sul in­ge­nio hos­tis usus, quo mi­nus in tam aper­tis col­li­bus ti­me­ri in­si­diae po­te­rant, quin­que co­hor­tes ad­di­tis quin­que ma­ni­pu­lis noc­te iugum su­pe­ra­re et in aver­sis col­li­bus con­si­de­re iubet. [7] Tem­pus ex­sur­gen­di ex in­si­diis et adgre­dien­di hos­tem Ti. Clau­dium Asel­lum tri­bu­num mi­li­tum et P. Clau­dium prae­fec­tum so­cium edo­cet, quos cum iis mit­te­bat. [8] Ip­se lu­ce pri­ma co­pias om­nes pe­di­tum equi­tum­que in aciem edu­xit. Pau­lo post et ab Han­ni­ba­le sig­num pug­nae pro­po­si­tum est, cla­mor­que in castris ad ar­ma dis­cur­ren­tium est sub­la­tus. In­de eques pe­des­que cer­ta­tim por­tis rue­re ac pa­la­ti per cam­pum pro­pe­ra­re ad hos­tes. [9] Quos ubi ef­fu­sos con­sul vi­det, tri­bu­no mi­li­tum ter­tiae le­gio­nis C. Aurun­cu­leio im­pe­rat ut equi­tes le­gio­nis quan­to ma­xi­mo im­pe­tu pos­sit in hos­tem emit­tat: [10] ita pe­co­rum mo­do in­com­po­si­tos to­to pas­sim se cam­po fu­dis­se ut ster­ni ob­te­ri­que, pri­us­quam instruan­tur, pos­sint.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364002742 1364002743 1364002744