Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
8. (1) Ñöèïèîí, ñëîâíî âîéíà ñ Ñèôàêîì è Êàðôàãåíîì áûëà îêîí÷åíà, îáðàòèë âñå ñòàðàíèÿ íà îñàäó Óòèêè. Îí êàê ðàç ïîäâîäèë ê ãîðîäó ñòåíîáîéíûå ìàøèíû, êîãäà åãî èçâåñòèëè, ÷òî âîéíà îïÿòü íà÷àëàñü. (2) Îí îñòàâèë ïîä Óòèêîé íåáîëüøèå îòðÿäû ñîëäàò è ìîðÿêîâ — ïóñòü äóìàþò, ÷òî îñàäà ïðîäîëæàåòñÿ, — à ñàì ñ îòáîðíûì âîéñêîì äâèíóëñÿ íà âðàãà23. (3) Ñíà÷àëà îí ðàñïîëîæèëñÿ íà õîëìå, îòñòîÿâøåì ìèëè íà ÷åòûðå îò öàðñêîãî ëàãåðÿ, à íà äðóãîé äåíü ñ êîííèöåé ñïóñòèëñÿ ê Âåëèêîïîëüþ24 — òàê íàçûâàþò ðàâíèíó ó ïîäíîæèÿ ýòîãî õîëìà. Îí íàïàäàë íà âðàæåñêèå ïîñòû, òðåâîæà âðàãà ìåëêèìè ñõâàòêàìè. (4) Ñëåäóþùèå äâà äíÿ ïðîøëè â áåñïîðÿäî÷íûõ âûëàçêàõ ñ îáåèõ ñòîðîí: íè÷åãî, äîñòîéíîãî óïîìèíàíèÿ, íå ïðîèçîøëî; íà ÷åòâåðòûé äåíü íà÷àëîñü íàñòîÿùåå ñðàæåíèå. (5) Ñöèïèîí ïîñòàâèë íà ïåðåäîâîé ãàñòàòîâ, çà íèìè ïðèíöèïîâ, â ðåçåðâå òðèàðèåâ25; íà ïðàâîì ôëàíãå èòàëèéñêóþ êîííèöó, íà ëåâîì — íóìèäèéöåâ è Ìàñèíèññó. (6) Ñèôàê è Ãàçäðóáàë âûñòàâèëè ïðîòèâ èòàëèéñêîé êîííèöû íóìèäèéöåâ, ïðîòèâ Ìàñèíèññû êàðôàãåíÿí; â öåíòðå ïðîòèâ ëåãèîíîâ ñ èõ çíàìåíàìè — êåëüòèáåðîâ. (7) Âûñòðîèâøèñü, âñòóïèëè â áîé. Ïðè ïåðâîì æå ñòîëêíîâåíèè è íóìèäèéöû è êàðôàãåíÿíå, ñòîÿâøèå íà îáîèõ ôëàíãàõ, áûëè îòáðîøåíû: íóìèäèéöû, â áîëüøèíñòâå íàáðàííûå ïî äåðåâíÿì, íå ñìîãëè óñòîÿòü ïåðåä ðèìñêîé êîííèöåé, à êàðôàãåíñêèå ñîëäàòû, òîæå íîâîáðàíöû, — ïåðåä Ìàñèíèññîé, âñåãäà ãðîçíûì, à ñåé÷àñ åùå ðàçãîðÿ÷åííûì íåäàâíåé ïîáåäîé. (8) Ëèøèâøèåñÿ ïðèêðûòèÿ ñ ôëàíãîâ êåëüòèáåðû äåðæàëèñü ñòîéêî: íà áåãñòâî â íåçíàêîìîì ìåñòå ðàññ÷èòûâàòü èì áûëî íå÷åãî è íå÷åãî áûëî íàäåÿòüñÿ íà ïðîùåíèå îò Ñöèïèîíà: îí ñòîëüêî ñäåëàë äëÿ íèõ è äëÿ èõ ïëåìåíè, à îíè ÿâèëèñü â Àôðèêó è íàíÿëèñü ïðîòèâ íåãî âîåâàòü. (9) Îêðóæåííûå ñî âñåõ ñòîðîí âðàãàìè, îíè ïàäàëè îäèí çà äðóãèì, ìóæåñòâåííî ïðèíèìàÿ ñìåðòü. Âñå áûëè çàíÿòû èìè, òàê ÷òî ó Ñèôàêà è Ãàçäðóáàëà áûëî âðåìÿ óáåæàòü. Íî÷ü îïóñòèëàñü íà ïîáåäèòåëåé, óñòàâøèõ îò ðåçíè, äëèâøåéñÿ äîëüøå, ÷åì áèòâà. |
8. Scipionem, velut iam debellato quod ad Syphacem Carthaginiensesque attineret, Uticae oppugnandae intentum iamque machinas admoventem muris avertit fama redintegrati belli; [2] modicisque praesidiis ad speciem modo obsidionis terra marique relictis ipse cum robore exercitus ire ad hostes pergit. [3] Primo in tumulo quattuor milia ferme distante ab castris regiis consedit; postero die cum equitatu in Magnos — ita vocant — Campos subiectos ei tumulo degressus, succedendo ad stationes hostium lacessendoque levibus proeliis diem absumpsit. [4] Et per insequens biduum tumultuosis hinc atque illinc excursionibus in vicem nihil dictu satis dignum fecerunt; quarto die in aciem utrimque descensum est. [5] Romanus principes post hastatorum prima signa, in subsidiis triarios constituit; equitatum Italicum ab dextro cornu, ab laevo Numidas Masinissamque opposuit. [6] Syphax Hasdrubalque Numidis adversus Italicum equitatum, Carthaginiensibus contra Masinissam locatis Celtiberos in mediam aciem adversus signa legionum accepere. [7] Ita instructi concurrunt. Primo impetu simul utraque cornua, et Numidae et Carthaginienses, pulsi; nam neque Numidae, maxima pars agrestes, Romanum equitatum neque Carthaginienses, et ipse novus miles, Masinissam recenti super cetera victoria terribilem sustinuere. [8] Nudata utrimque cornibus Celtiberum acies stabat, quod nec in fuga salus ulla ostendebatur locis ignotis, neque spes veniae ab Scipione erat, quem bene meritum de se et gente sua mercennariis armis in Africam oppugnatum venissent. [9] Igitur circumfusis undique hostibus alii super alios cadentes obstinate moriebantur; omnibusque in eos versis aliquantum ad fugam temporis Syphax et Hasdrubal praeceperunt. Fatigatos caede diutius quam pugna victores nox oppressit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß