Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXX, ãë. 9

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

9. (1) Íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü Ñöè­ïè­îí îòïðà­âèë Ëåëèÿ è Ìàñè­íèñ­ñó ñî âñåé êîí­íè­öåé, ðèì­ñêîé è íóìè­äèé­ñêîé, è ñ ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íû­ìè ïåõî­òèí­öà­ìè â ïîãî­íþ çà Ñèôà­êîì è Ãàç­ä­ðó­áà­ëîì26. (2) Ñàì îí ñ îñíîâ­íîé ÷àñòüþ âîé­ñêà äâè­íóë­ñÿ íà îêðåñò­íûå ãîðî­äà, ïîä­âëàñò­íûå Êàð­ôà­ãå­íó, è ïîä­÷è­íèë èõ Ðèìó — òî îáíà­äå­æè­âàÿ, òî çàïó­ãè­âàÿ, òî äåé­ñò­âóÿ ñèëîé.

(3) Óæàñ îáó­ÿë Êàð­ôà­ãåí: Ñöè­ïè­îí ñ âîé­ñêîì âîò-âîò ïîêî­ðèò âñþ îêðó­ãó è áûñò­ðåå, ÷åì æäóò, ïîäîé­äåò ê Êàð­ôà­ãå­íó. ñ.407 (4) Ïîïðàâ­ëÿ­ëè ñòå­íû, âûâî­äè­ëè îáî­ðî­íè­òåëü­íûå ñîîðó­æå­íèÿ, è êàæ­äûé ïðè­âî­çèë ñ ïîëåé äëÿ ñåáÿ ïðè­ïà­ñû íà ñëó­÷àé äîë­ãîé îñà­äû. (5) Î ìèðå çàãî­âà­ðè­âà­ëè ðåä­êî, ÷àùå î òîì, ÷òî íàäî îòïðà­âèòü ïîñëîâ ê Ãàí­íè­áà­ëó, ÷òîáû âûçâàòü åãî ñþäà. (6) Áîëü­øèí­ñòâî ïðåä­ëà­ãà­ëî27 îòïðà­âèòü ôëîò, ïðåä­íà­çíà­÷àâ­øèé­ñÿ äëÿ ïåðå­õâà­òà ãðó­çî­âûõ êîðàá­ëåé, ïîä Óòè­êó, ÷òîáû òàì óíè­÷òî­æèòü ñòî­ÿâ­øèå íà ÿêî­ðå è íåîõðà­íÿ­å­ìûå ñóäà, à ìîæåò áûòü, è ëàãåðü ìîðÿ­êîâ28, îñòàâ­ëåí­íûé ñ ìàëûì ãàð­íè­çî­íîì. (7) Ïî÷òè âñå ñêëî­íÿ­ëèñü ê ýòî­ìó çàìûñ­ëó, íî âñå-òàêè ðåøè­ëè ïîñëàòü çà Ãàí­íè­áà­ëîì. Âåäü åñëè äàæå ôëîò ïðå­âîñ­õîä­íî ñïðà­âèò­ñÿ ñî ñâî­èì äåëîì è îáëåã­÷èò ó÷àñòü îñà­æäåí­íîé Óòè­êè, (8) òî äëÿ çàùè­òû ñàìî­ãî Êàð­ôà­ãå­íà âñå ðàâ­íî îñòà­åò­ñÿ òîëü­êî îäèí âîæäü — Ãàí­íè­áàë è òîëü­êî åãî âîé­ñêî. (9) Íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü áûëè ñïó­ùå­íû íà âîäó êîðàá­ëè, à ïîñëû îòïðà­âè­ëèñü ê Ãàí­íè­áà­ëó; âñå äåëà­ëîñü ñòðå­ìè­òåëü­íî — ñóäü­áà ïîä­õëå­ñòû­âà­ëà, — è êàæ­äûé ñ÷è­òàë, ÷òî ìàëåé­øåå ïðî­ìåä­ëå­íèå ñäå­ëà­åò åãî èçìåí­íè­êîì îáùå­ìó äåëó.

(10) Ìåä­ëåí­íî ñëå­äî­âà­ëî çà Ñöè­ïè­î­íîì âîé­ñêî, íàãðó­æåí­íîå äîáû­÷åé èç ìíî­ãèõ ãîðî­äîâ; Ñöè­ïè­îí îòî­ñëàë ïëåí­íûõ è ïðî­÷óþ äîáû­÷ó â ñâîé ñòà­ðûé ëàãåðü ïîä Óòè­êîé; ïî ïóòè â Êàð­ôà­ãåí îí çàíÿë Òóíå­òó29, áðî­øåí­íóþ áåæàâ­øåé îõðà­íîé; (11) îíà îòñòî­èò îò Êàð­ôà­ãå­íà ìèëü íà ïÿò­íà­äöàòü, óêðåï­ëå­íà ïðè­ðî­äîé è òðóäîì ëþäåé; (12) åå âèä­íî èç Êàð­ôà­ãå­íà, à èç íåå îòêðû­âà­åò­ñÿ øèðî­êèé âèä íà ýòîò ãîðîä è íà îêðó­æàþ­ùåå åãî ìîðå.

9. Pos­te­ro die Sci­pio Lae­lium Ma­si­nis­sam­que cum om­ni Ro­ma­no et Nu­mi­di­co equi­ta­tu ex­pe­di­tis­que mi­li­tum ad per­se­quen­dos Sypha­cem at­que Hasdru­ba­lem mit­tit; [2] ip­se cum ro­bo­re exer­ci­tus ur­bes cir­ca, quae om­nes Car­tha­gi­nien­sium di­cio­nis erant, par­tim spe, par­tim me­tu, par­tim vi su­bi­git. [3] Car­tha­gi­ni erat qui­dem in­gens ter­ror, et cir­cum­fe­ren­tem ar­ma Sci­pio­nem om­ni­bus fi­ni­ti­mis rap­tim per­do­mi­tis ip­sam Car­tha­gi­nem re­pen­te adgres­su­rum cre­de­bant. [4] Ita­que et mu­ri re­fi­cie­ban­tur pro­pug­na­cu­lis­que ar­ma­ban­tur, et pro se quis­que quae diu­ti­nae ob­si­dio­nis to­le­ran­dae sunt ex ag­ris con­ve­he­bat. [5] Ra­ra men­tio est pa­cis, fre­quen­tior le­ga­to­rum ad Han­ni­ba­lem ar­ces­sen­dum mit­ten­do­rum; [6] pars ma­xi­ma clas­sem quae ad com­mea­tus ex­ci­pien­dos pa­ra­ta erat mit­te­re iubent ad oppri­men­dam sta­tio­nem na­vium ad Uti­cam in­cau­te agen­tem; for­si­tan etiam na­va­lia castra, re­lic­ta cum le­vi prae­si­dio, oppres­su­ros. [7] In hoc con­si­lium ma­xi­me incli­nant; le­ga­tos ta­men ad Han­ni­ba­lem mit­ten­dos cen­sent: quip­pe clas­si ut fe­li­cis­si­me ge­ra­tur res, par­te ali­qua le­va­ri Uti­cae ob­si­dio­nem; [8] Car­tha­gi­nem ip­sam qui tuea­tur ne­que im­pe­ra­to­rem ali­um quam Han­ni­ba­lem ne­que exer­ci­tum ali­um quam Han­ni­ba­lis su­pe­res­se. [9] De­duc­tae er­go pos­te­ro die na­ves, si­mul et le­ga­ti in Ita­liam pro­fec­ti; rap­tim­que om­nia sti­mu­lan­te for­tu­na age­ban­tur, et in quo quis­que ces­sas­set pro­di ab se sa­lu­tem om­nium re­ba­tur.

[10] Sci­pio gra­vem iam spo­liis mul­ta­rum ur­bium exer­ci­tum tra­hens, cap­ti­vis alia­que prae­da in ve­te­ra castra ad Uti­cam mis­sis, iam in Car­tha­gi­nem in­ten­tus oc­cu­pat re­lic­tum fu­ga cus­to­dum Ty­ne­ta. [11] Abest ab Car­tha­gi­ne quin­de­cim mi­lia fer­me pas­suum lo­cus, cum ope­ri­bus tum suap­te na­tu­ra tu­tus, [12] et qui et ab Car­tha­gi­ne conspi­ci et prae­be­re ip­se pros­pec­tum cum ad ur­bem tum ad cir­cum­fu­sum ma­re ur­bi pos­sit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 26Ãàç­ä­ðó­áàë ñ îñòàò­êà­ìè âîé­ñêà áåæàë â Êàð­ôà­ãåí, à Ñèôàê «â ñâîþ ñòðà­íó» (Ïîëè­áèé, XIV, 8, 14).
  • 27Ëèâèé, èçëà­ãàþ­ùèé ïî Ïîëè­áèþ ïðå­íèÿ â êàð­ôà­ãåí­ñêîì ñåíà­òå, îïóñ­êà­åò çàêëþ­÷è­òåëü­íûé ïóíêò: «Âìå­ñòå ñ òåì îíè ïðåä­ëà­ãà­ëè îáñóäèòü óñëî­âèÿ, íà êàêèõ ìîæåò áûòü çàêëþ­÷åí ìèð è ïîëî­æåí êîíåö óäðó­÷àþ­ùèì áåä­ñò­âè­ÿì».
  • 28Ñì.: XXIX, 35, 14 è ïðè­ìå÷. 108 ê êí. XXIX.
  • 29Òóíå­òà (ïðà­âèëü­íåå — Òóíåò; ñîâð. Òóíèñ) — ãîðîä «â òîì æå ñàìîì çàëè­âå, ÷òî è Êàð­ôà­ãåí» (Ñòðà­áîí, XVII, 834).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003010 1364003011 1364003012