Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
14. (1) Ñëîâà ýòè áûëè ïîäñêàçàíû íå òîëüêî íåíàâèñòüþ ê âðàãó, íî è ðåâíîñòüþ ëþáÿùåãî, êîòîðûé çíàåò, ÷òî ëþáèìàÿ ó ñîïåðíèêà. Ñöèïèîíà îíè î÷åíü âñòðåâîæèëè40. (2) Âñå ïîäòâåðæäàëî óïðåêè Ñèôàêà: Ìàñèíèññà ñïðàâèë ñâîþ ñâàäüáó òîëüêî ÷òî íå â ðàçãàð ñðàæåíèÿ; íå ïîäîæäàë Ëåëèÿ, íå ïîñîâåòîâàëñÿ ñ íèì; ýòà ãîëîâîêðóæèòåëüíàÿ ñïåøêà — â îäèí è òîò æå äåíü îí è óâèäåë ïëåííèöó, è æåíèëñÿ íà íåé, è ïðèíåñ ñâàäåáíóþ æåðòâó äîìàøíèì áîãàì ñâîåãî âðàãà. (3) Âñå ýòî êàçàëîñü Ñöèïèîíó òåì áîëåå îòâðàòèòåëüíûì, ÷òî ñàì îí â Èñïàíèè, òîæå ñ.412 þíîøà, íå äàë ñåáÿ ïðåëüñòèòü íè îäíîé èç êðàñèâûõ ïëåííèö41.  òàêîì ðàçäóìüå Ñöèïèîíà çàñòàëè Ëåëèé ñ Ìàñèíèññîé42. Îáîèõ ïðèíÿë îí îäèíàêîâî ïðèâåòëèâî, óäîñòîèë ïîõâàë ïåðåä âîåííûì ñîâåòîì. (4) À ïîòîì îí îòâåë Ìàñèíèññó â ñòîðîíó è ñêàçàë: «ß äóìàþ, Ìàñèíèññà, ÷òî åùå â Èñïàíèè, ïðè ïåðâîé âñòðå÷å, òû óâèäåë âî ìíå ÷òî-òî äîáðîå è ïîòîìó âîøåë ñî ìíîþ â äðóæáó; â Àôðèêå âñå ñâîè íàäåæäû ñâÿçàë ñî ìíîé; (5) íî ñðåäè âñåõ ìîèõ õîðîøèõ ñâîéñòâ, êîòîðûå ïîáóäèëè òåáÿ èñêàòü ìîåãî ðàñïîëîæåíèÿ, íè îäíèì ÿ òàê íå ãîðæóñü, êàê óìåíèåì âëàäåòü ñîáîé è íå ïîääàâàòüñÿ ñòðàñòè. (6) ß áû õîòåë, Ìàñèíèññà, ÷òîáû òû ê ñâîèì ïðåâîñõîäíûì êà÷åñòâàì äîáàâèë è ýòî.  íàøåì âîçðàñòå, ïîâåðü ìíå, ñòðàñòü ê íàñëàæäåíèÿì îïàñíåå âîîðóæåííîãî âðàãà. (7) Òîò, êòî åå óêðîòèë, îäåðæàë áîëüøóþ ïîáåäó è çàñëóæèâàåò áîëüøåãî óâàæåíèÿ, ÷åì ìû, ïîáåäèâøèå Ñèôàêà. (8) Òû äåéñòâîâàë â ìîå îòñóòñòâèå ýíåðãè÷íî è ìóæåñòâåííî — ÿ ñ óäîâîëüñòâèåì îá ýòîì âñïîìèíàþ è õîðîøî ïîìíþ. Îá îñòàëüíîì òû ïîäóìàé ñàì: ÿ íå õî÷ó, ÷òîáû òû êðàñíåë îò ìîèõ ñëîâ. Ïî ìèëîñòè áîãîâ, ïîêðîâèòåëåé Ðèìà, Ñèôàê ïîáåæäåí è âçÿò â ïëåí. (9) Çíà÷èò, îí ñàì, åãî æåíà, åãî öàðñòâî, çåìëÿ, ãîðîäà, íàñåëåíèå åãî ñòðàíû, âñå, ÷òî ïðèíàäëåæàëî Ñèôàêó, — äîáû÷à ðèìñêîãî íàðîäà. (10) È öàðÿ, è åãî æåíó, åñëè áû äàæå íå áûëà îíà êàðôàãåíÿíêîé, åñëè áû äàæå íå çíàëè ìû, ÷òî îòåö åå âðàæåñêèé âîåíà÷àëüíèê, ñëåäóåò îòïðàâèòü â Ðèì: ïóñòü ñåíàò è íàðîä ðèìñêèé ðåøàò, êàê áóäåò óãîäíî, ñóäüáó òîé, î êîòîðîé ãîâîðÿò, ÷òî îíà îòâðàòèëà îò íàñ öàðÿ-ñîþçíèêà è çàñòàâèëà åãî áåçðàññóäíî âçÿòüñÿ çà îðóæèå. (11) Ïîáåäè ñåáÿ: ñìîòðè, ñäåëàâ ìíîãî õîðîøåãî, íå ïîãóáè âñå îäíîé îïëîøíîñòüþ; íå ëèøè ñåáÿ çàñëóæåííîé áëàãîäàðíîñòè, ïðîâèíèâøèñü ïî ëåãêîìûñëèþ». |
14. Haec non hostili modo odio, sed amoris etiam stimulis, amatam apud aemulum cernens, cum dixisset, non mediocri cura Scipionis animum pepulit. [2] Et fidem criminibus raptae prope inter arma nuptiae neque consulto neque exspectato Laelio faciebant tamque praeceps festinatio ut quo die captam hostem vidisset, eodem matrimonio iunctam acciperet et ad penates hostis sui nuptiale sacrum conficeret; [3] et eo foediora haec videbantur Scipioni, quod ipsum in Hispania iuvenem nullius forma pepulerat captivae. Haec secum volutanti Laelius ac Masinissa supervenerunt. Quos cum pariter ambo et benigno voltu excepisset et egregiis laudibus frequenti praetorio celebrasset, [4] abductum in secretum Masinissam sic adloquitur: «Aliqua te, Masinissa, existimo intuentem in me bona et principio in Hispania ad iungendam mecum amicitiam venisse et postea in Africa te ipsum spesque omnes tuas in fidem meam commisisse. [5] Atqui nulla earum virtus est propter quas tibi adpetendus visus sim qua ego aeque ac temperantia et continentia libidinum gloriatus fuerim. [6] Hanc te quoque ad ceteras tuas eximias virtutes, Masinissa, adiecisse velim. Non est, non — mihi crede — tantum ab hostibus armatis aetati nostrae periculi quantum ab circumfusis undique voluptatibus. [7] Qui eas temperantia sua frenavit ac domuit multo maius decus maioremque victoriam sibi peperit quam nos Syphace victo habemus. [8] Quae me absente strenue ac fortiter fecisti libenter et commemoravi et memini; cetera te ipsum tecum reputare quam me dicente erubescere malo. Syphax populi Romani auspiciis victus captusque est. [9] Itaque ipse, coniunx, regnum, ager, oppida, homines qui incolunt, quidquid denique Syphacis fuit praeda populi Romani est; [10] et regem coniugemque eius, etiamsi non civis Carthaginiensis esset, etiamsi non patrem eius imperatorem hostium videremus, Romam oporteret mitti, ac senatus populique Romani de ea iudicium atque arbitrium esse quae regem socium nobis alienasse atque in arma egisse praecipitem dicatur. [11] Vince animum; cave deformes multa bona uno vitio et tot meritorum gratiam maiore culpa quam causa culpae est conrumpas». |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß