Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
19. (1) Ïîêà êîíñóë îñàæäàë Ýëàòåþ, ó íåãî ïîÿâèëàñü íàäåæäà íà áîëüøåå: îòâðàòèâ îò ñîþçà ñ öàðåì, ñêëîíèòü àõåéñêîå ïëåìÿ ê äðóæáå ñ ðèìëÿíàìè. (2) Àõåéöû èçãíàëè Êèêëèàäà58, âîçãëàâëÿâøåãî ïðèâåðæåíöåâ Ôèëèïïà; ïðåòîðîì ñòàë Àðèñòåí, ñòðåìèâøèéñÿ ñâÿçàòü ñâîé íàðîä ñ ðèìëÿíàìè. (3) Ðèìñêèé ôëîò âìåñòå ñ Àòòàëîì è ðîäîñöàìè ñòîÿë â Êåíõðåÿõ; âñå âìåñòå îíè ãîòîâèëèñü ê îñàäå Êîðèíôà. (4) Ïîýòîìó îíè ïî÷ëè çà ëó÷øåå, ïðåæäå ÷åì áðàòüñÿ çà äåëî, îòðÿäèòü ê àõåéöàì ïîñëîâ, îáåùàÿ âîññîåäèíèòü Êîðèíô ñ äðåâíèì Àõåéñêèì ñîþçîì, åñëè àõåéöû ïîêèíóò öàðÿ è ïåðåéäóò íà ñòîðîíó ðèìëÿí. (5) Ïîñëîâ ê àõåéöàì, ïî ïðåäëîæåíèþ êîíñóëà, îòïðàâèëè åãî áðàò Ëóöèé Êâèíêöèé, Àòòàë, ðîäîñöû è àôèíÿíå. (6) Ñîâåùàíèå ñ íèìè áûëî íàçíà÷åíî â Ñèêèîíå, îäíàêî äëÿ àõåéöåâ ïðèíÿòü ðåøåíèå áûëî ñîâñåì íå ïðîñòî. Îíè áîÿëèñü ëàêåäåìîíÿíèíà Íàáèñà, âðàãà îïàñíîãî è íåîòñòóïíîãî; áîÿëèñü è ðèìñêîãî îðóæèÿ; (7) ìàêåäîíÿíàì îíè áûëè îáÿçàíû ìíîãèìè áëàãîäåÿíèÿìè, êàê äàâíèøíèìè, òàê è íåäàâíèìè, íî ê ñàìîìó öàðþ îòíîñèëèñü ñ ïîäîçðåíèåì èç-çà åãî æåñòîêîñòè è âåðîëîìñòâà: (8) îíè ïîëàãàëè, ÷òî î Ôèëèïïå íå ñëåäóåò ñóäèòü èñõîäÿ èç òîãî, ÷òî îí äåëàåò â óãîäó îáñòîÿòåëüñòâàì, èáî ïîñëå âîéíû åãî ãîñïîäñòâî ñòàíåò åùå áîëåå òÿæêèì. (9) Îíè íå òîëüêî íå çíàëè, êàê äîëæåí êàæäûé èç íèõ ãîâîðèòü â ñåíàòå ñîáñòâåííîãî ãîðîäà èëè íà ñîáðàíèÿõ âñåãî ñîþçà, (10) íî äàæå ñàìè ñ ñîáîé íå ìîãëè ðàññóäèòü, ÷åãî õîòÿò, ÷òî ïðåäïî÷èòàþò. Âîò ýòèì-òî ñîâåðøåííî ðàñòåðÿâøèìñÿ ëþäÿì è ñ.58 áûëè ïðåäñòàâëåíû ïîñëû. (11) Èì äàëè ãîâîðèòü, ïåðâûì âûñòóïèë ðèìñêèé ïîñëàíåö Ëóöèé Êàëüïóðíèé, çàòåì ïîñëû öàðÿ Àòòàëà, ïîñëå íèõ — ðîäîñöû. (12) Ïîòîì ñëîâî ïîëó÷èëè ïîñëû Ôèëèïïà; ïîñëåäíèìè áûëè âûñëóøàíû àôèíÿíå, ÷òîáû îíè ìîãëè îïðîâåðãíóòü äîâîäû ìàêåäîíÿí. Àôèíÿíå è îáðóøèëèñü íà öàðÿ ñ ñàìûìè îæåñòî÷åííûìè íàïàäêàìè, èáî íèêòî äðóãîé íå ïðåòåðïåë îò íåãî ñòîëüêèõ è ñòîëü ñòðàøíûõ áåä. (13) Òàêèì îáðàçîì, ýòîò äåíü ïðîøåë â íåñêîí÷àåìûõ ïîñîëüñêèõ ðå÷àõ; ñ çàêàòîì ñîëíöà ñîáðàíèå áûëî ðàñïóùåíî. |
19. Elatiam obsidenti consuli rei maioris spes adfulsit, Achaeorum gentem ab societate regia in Romanam amicitiam avertendi. [2] Cycliadan, principem factionis ad Philippum trahentium res, expulerant; Aristaenus, qui Romanis gentem iungi volebat, praetor erat. [3] Classis Romana cum Attalo et Rhodiis Cenchreis stabat, parabantque communi omnes consilio Corinthum oppugnare. [4] Optimum igitur ratus est, priusquam eam rem adgrederentur, legatos ad gentem Achaeorum mitti pollicentes, si ab rege ad Romanos defecissent, Corinthum contributuros in antiquum gentis concilium. [5] Auctore consule legati a fratre eius L. Quinctio et Attalo et Rhodiis et Atheniensibus ad Achaeos missi. [6] Sicyone datum est iis concilium. Erat autem non admodum simplex habitus inter Achaeos animorum: terrebat Nabis Lacedaemonius, gravis et adsiduus hostis; horrebant Romana arma; [7] Macedonum beneficiis et veteribus et recentibus obligati erant; regem ipsum suspectum habebant pro eius crudelitate perfidiaque, [8] neque ex iis, quae tum ad tempus faceret, aestimantes graviorem post bellum dominum futurum cernebant. [9] Neque solum, quid in senatu quisque civitatis suae aut in communibus conciliis gentis pro sententia dicerent ignorabant, [10] sed ne ipsis quidem secum cogitantibus quid vellent aut quid optarent, satis constabat. Ad homines ita incertos introductis legatis potestas dicendi facta est. [11] Romanus primum legatus L. Calpurnius, deinde Attali regis legati, post eos Rhodii disseruerunt; [12] Philippi deinde legatis potestas dicendi facta est; postremi Athenienses, ut refellerent Macedonum dicta, auditi sunt. Ii fere atrocissime in regem, quia nulli nec plura nec tam acerba passi erant, invecti sunt. [13] Et illa quidem contio sub occasum solis tot legatorum perpetuis orationibus die absumpto dimissa est. |