Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
32. (1) Ê ýòîìó âðåìåíè óæå íàñòóïèëà çèìà95. Êîãäà Òèò Êâèíêöèé, çàõâàòèâ Ýëàòåþ96, ðàñïîëîæèëñÿ íà çèìíèõ êâàðòèðàõ â Ôîêèäå è Ëîêðèäå, âîçíèêëà ðàñïðÿ â Îïóíòå97. (2) Îäíà ñòîðîíà ïðèçûâàëà ýòîëèéöåâ, êîòîðûå áûëè áëèæå, äðóãàÿ — ðèìëÿí. (3) Ýòîëèéöû ïîäîñïåëè ïåðâûìè, îäíàêî ñîñòîÿòåëüíûå ãîðîæàíå, çàêðûâ ïåðåä íèìè âîðîòà è ïîñëàâ âåñòíèêà ê ðèìñêîìó ïîëêîâîäöó, óäåðæèâàëè ãîðîä äî åãî ïðèáûòèÿ. (4) Íî ãîðîäñêàÿ êðåïîñòü îõðàíÿëàñü öàðñêèì ãàðíèçîíîì, è íè óãðîçû îïóíòöåâ, íè âåëè÷èå ðèìñêîãî êîìàíäóþùåãî íå ìîãëè çàñòàâèòü åãî óéòè îòòóäà. (5) Ñ îñàäîé êðåïîñòè äåëî çàìåäëèëîñü, ïîñêîëüêó îò öàðÿ ïðèáûë ïîñëàíåö ñ ïðîñüáîé íàçíà÷èòü ìåñòî è âðåìÿ äëÿ ïåðåãîâîðîâ. (6) Êâèíêöèé, õîòÿ è íåîõîòíî, ñîãëàñèëñÿ íà ïðåäëîæåíèå öàðÿ, è íå òî ÷òîáû îí íå æåëàë âûãëÿäåòü ÷åëîâåêîì, êîòîðûé ñàì — ãäå ñèëîé îðóæèÿ, ãäå ïåðåãîâîðàìè — äîâåë äî êîíöà âîéíó; (7) íî âåäü îí åùå äàæå íå çíàë, áóäåò ëè ïðèñëàí íà ñìåíó åìó îäèí èç íîâûõ êîíñóëîâ, èëè æå åìó áóäóò ïðîäëåíû ïîëíîìî÷èÿ (äîáèâàòüñÿ ÷åãî âñåìè ñèëàìè îí ïîðó÷èë ñâîèì äðóçüÿì è áëèçêèì). (8) Îäíàêî òàêèå ïåðåãîâîðû êàçàëèñü åìó âûãîäíûìè, ïîñêîëüêó äàâàëè âîçìîæíîñòü ïîâåðíóòü äåëî è ê âîéíå (åñëè îí îñòàíåòñÿ êîìàíäóþùèì), è ê ìèðó (åñëè áóäåò îòîçâàí). (9) Áûëî âûáðàíî ñ.69 ìåñòî íà áåðåãó Ìàëèéñêîãî çàëèâà âîçëå Íèêåè. Öàðü ïðèáûë òóäà îò Äåìåòðèàäû ñ ïÿòüþ ëàäüÿìè è îäíèì âîåííûì êîðàáëåì. (10) Ñ íèì áûëè çíàòíûå ìàêåäîíÿíå è àõåéñêèé èçãíàííèê, çíàìåíèòûé Êèêëèàä. (11) Ñ ðèìñêèì êîìàíäóþùèì áûëè öàðü Àìèíàíäð, Äèîíèñîäîð, ïîñëàííèê Àòòàëà, Àãåñèìáðîò, íà÷àëüíèê ðîäîññêîãî ôëîòà, Ôåíåé, âîæäü ýòîëèéöåâ, è äâîå àõåéöåâ, Àðèñòåí è Êñåíîôîíò. (12) Âìåñòå ñ íèìè ðèìëÿíèí âûøåë ê ñàìîé êðîìêå áåðåãà, â òî âðåìÿ êàê öàðü ïîÿâèëñÿ íà íîñó ñòîÿâøåãî íà ÿêîðå ñóäíà. (13) «Óäîáíåå áûëî áû, — ñêàçàë Êâèíêöèé, — åñëè áû òû ñîøåë íà çåìëþ. Òîãäà áû ìû è ãîâîðèëè, è ñëóøàëè äðóã äðóãà, ñòîÿ ëèöîì ê ëèöó». Öàðü îòêàçàëñÿ ýòî ñäåëàòü. «Äà êîãî æå òû áîèøüñÿ?» — ñïðîñèë Êâèíêöèé, (14) íà ÷òî òîò ñ öàðñêèì âûñîêîìåðèåì îòâåòèë: «ß-òî íèêîãî íå áîþñü, ðàçâå ÷òî áåññìåðòíûõ áîãîâ. Íî íå âñåì ÿ äîâåðÿþ èç òåõ, êîãî âèæó âîêðóã òåáÿ, è ìåíåå âñåãî ýòîëèéöàì». — (15) «Ïåðåãîâîðû ñ âðàãîì ðàâíî îïàñíû äëÿ âñåõ, åñëè ñòîðîíû äðóã äðóãó íå äîâåðÿþò», — ñêàçàë ðèìëÿíèí. (16) «Îäíàêî, Êâèíêöèé, êîëü ñâåðøèòñÿ êëÿòâîïðåñòóïëåíèå, òî íåðàâíîé íàãðàäîé çà âåðîëîìñòâî áóäóò Ôèëèïï è Ôåíåé, — ïðîèçíåñ öàðü. — Âåäü ìàêåäîíÿíàì ïîäûñêàòü íà ìîå ìåñòî öàðÿ áûëî áû òðóäíåå, ÷åì ýòîëèéöàì äðóãîãî ïðåòîðà». |
32. Hiems iam eo tempore erat, et, cum T. Quinctius capta Elatia in Phocide ac Locride hiberna disposita haberet, Opunte seditio orta est. [2] Factio una Aetolos, qui propiores erant, altera Romanos accersebat. [3] Aetoli priores venerunt; sed opulentior factio exclusis Aetolis missoque ad imperatorem Romanum nuntio usque in adventum eius tenuit urbem. [4] Arcem regium tenebat praesidium, neque ut decederent inde, aut Opuntiorum minis aut auctoritate imperatoris Romani perpelli potuerunt. [5] Mora, cur non extemplo oppugnarentur, ea fuit quod caduceator ab rege venerat locum ac tempus petens colloquio. [6] Id gravate regi concessum est, non quin cuperet Quinctius per se partim armis, partim condicionibus confectum videri bellum; [7] necdum enim sciebat utrum successor sibi alter ex novis consulibus mitteretur, an, quod summa vi ut tenderent amicis et propinquis mandaverat, imperium prorogaretur; [8] aptum autem fore colloquium credebat, ut sibi liberum esset vel ad bellum manenti vel ad pacem decedenti rem inclinare. [9] In sinu Maliaco prope Nicaeam litus elegere. Eo rex ab Demetriade cum quinque lembis et una nave rostrata venit. [10] Erant cum eo principes Macedonum et Achaeorum exul, vir insignis, Cycliadas. [11] Cum imperatore Romano rex Amynander erat et Dionysodorus, Attali legatus, et Agesimbrotus, praefectus Rhodiae classis, et Phaeneas, princeps Aetolorum, et Achaei duo, Aristaenus et Xenophon. [12] Inter hos Romanus ad extremum litus progressus, cum rex in proram navis in ancoris stantis processisset, [13] «commodius» inquit, «si in terram egrediaris, ex propinquo dicamus in vicem audiamusque». Cum rex facturum se id negaret, «quem tandem» inquit Quinctius «times?» [14] Ad hoc ille superbo et regio animo: «Neminem equidem timeo praeter deos immortales; non omnium autem credo fidei, quos circa te video, atque omnium minime Aetolis». [15] «Istuc quidem» ait Romanus «par omnibus periculum est, qui cum hoste ad colloquium congrediuntur, si nulla fides sit». [16] «Non tamen» inquit, «T. Quincti, par perfidiae praemium est, si fraude agatur, Philippus et Phaeneas; neque enim aeque difficulter Aetoli praetorem alium ac Macedones regem in meum locum substituant». |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß