Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIII, ãë. 5

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

5. (1) Êîãäà Êâèíê­öèé ïðè­äâè­íóë ñâîé ëàãåðü ê Ôòèî­òèé­ñêèì Ôèâàì8, îí ïîíà­äå­ÿë­ñÿ, ÷òî ãëà­âà îáùè­íû Òèìîí ïðå­äàñò ãîðîä. Êâèíê­öèé ïîäî­øåë ê ñòå­íàì ñ íåñêîëü­êè­ìè ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íû­ìè è âñàä­íè­êà­ìè. (2) Íî íàäåæ­äà îêà­çà­ëàñü íàñòîëü­êî òùåò­íîé, ÷òî ðèì­ëÿíå äàæå áûëè âûíóæ­äå­íû âñòó­ïèòü â áîé ñ ñîâåð­øèâ­øè­ìè âûëàç­êó ãîðî­æà­íà­ìè, è äåëî áû êîí­÷è­ëîñü ñêâåð­íî, íå ïîäî­ñïåé èç ëàãå­ðÿ ñðî÷­íî âûçâàí­íûå ïåõî­òèí­öû è âñàä­íè­êè. (3) Êîãäà èç ýòîé îïðî­ìåò­÷è­âîé çàòåè íè÷å­ãî íå âûøëî, Êâèíê­öèé îòêà­çàë­ñÿ ïîêà îò äàëü­íåé­øèõ ïîïû­òîê âçÿòü ãîðîä. (4) Îí áûë äîñòà­òî÷­íî îñâå­äîì­ëåí î òîì, ÷òî öàðü óæå â Ôåñ­ñà­ëèè, íî íå çíàë åùå, êóäà îí íàïðà­âèë­ñÿ. È âîò, ðàçî­ñëàâ âîè­íîâ ïî ïîëÿì, îí ïðè­êà­çàë ðóáèòü ëåñ è ãîòî­âèòü æåð­äè äëÿ ÷àñòî­êî­ëà.

(5) Ìàêåäî­íÿíå è ãðå­êè òîæå ñòà­âè­ëè ÷àñòî­êî­ëû, íî èõ æåð­äè íå áûëè óäîá­íû äëÿ ïåðå­íîñ­êè è íå îáåñ­ïå­÷è­âà­ëè ïðî÷­íî­ñòè ñàìî­ãî óêðåï­ëå­íèÿ: (6) äåðå­âüÿ îíè ñðó­áà­ëè ñëèø­êîì áîëü­øèå è ñëèø­êîì âåò­âè­ñòûå, òàê ÷òî íåñòè èõ âìå­ñòå ñ îðó­æè­åì âîè­íû íå ìîã­ëè. Êîãäà æå ýòèì ÷àñòî­êî­ëîì îáíî­ñè­ëè ëàãåðü, òî ðàç­ðó­øèòü òàêóþ èçãî­ðîäü áûëî î÷åíü ëåã­êî. (7) Äåëî â òîì, ÷òî ðåä­êî ðàñ­ñòàâ­ëåí­íûå ñòâî­ëû áîëü­øèõ äåðå­âüåâ âîç­âû­øà­ëèñü íàä ïðî­÷è­ìè, à çà ìíî­ãî­÷èñ­ëåí­íûå è êðåï­êèå ñó÷üÿ áûëî óäîá­íî áðàòü­ñÿ ïðÿ­ìî ðóêà­ìè, (8) òàê ÷òî äâîå, ìíî­ãî òðîå, þíî­øåé, íàïðÿã­øèñü, ìîã­ëè âûòà­ùèòü îäèí ñòâîë, è âîò óæå â ÷àñòî­êî­ëå, êàê ðàñ­ïàõ­íóâ­øè­å­ñÿ âîðîòà, çèÿ­ëà äûðà, êîòî­ðóþ íå÷åì áûëî òóò æå çàêðûòü.

(9) Ðèì­ëÿíå æå ñðó­áà­þò ëåã­êèå æåð­äè, ïî áîëü­øåé ÷àñòè ðàç­äâà­è­âàþ­ùè­å­ñÿ, ñ òðå­ìÿ-÷åòûðü­ìÿ, íå áîëåå, âåò­êà­ìè, ÷òîáû âîè­íó óäîá­íî áûëî, ïîâå­ñèâ îðó­æèå çà ñïè­íó, íåñòè èõ ñðà­çó ïî íåñêîëü­êó. (10) Ðèì­ëÿíå òàê òåñ­íî âáè­âà­þò êîëüÿ è ïåðå­ïëå­òà­þò âåò­êè, ÷òî íåâîç­ìîæ­íî ðàçî­áðàòü, ãäå êàêî­ãî ñòâî­ëà âåò­êà. (11) Êîí­öû âåòîê íàñòîëü­êî çàîñò­ðå­íû è òàê ìåæ­äó ñîáîþ ïåðå­ïó­òà­íû, ÷òî íå îñòà­åò­ñÿ ìåñòà ïðî­òèñ­íóòü ðóêó (12) è íå çà ÷òî óõâà­òèòü­ñÿ, íå çà ÷òî ïîòÿ­íóòü. Ïåðå­ïëå­òåí­íûå âåò­âè êðåï­êî äåð­æàò äðóã äðó­ãà, è äàæå åñëè âäðóã óäàñò­ñÿ âûòà­ùèòü îäíó æåðäü, òî îòêðî­åò­ñÿ ëèøü íåáîëü­øîé ïðî­ñâåò è çàìå­íèòü âûíó­òóþ æåðäü áóäåò ñîâñåì ëåã­êî9.

5. Quincti­us ad The­bas Phthio­ti­cas castra cum mo­vis­set, spem nac­tus per Ti­mo­nem, prin­ci­pem ci­vi­ta­tis, pro­di ur­bem cum pau­cis equi­tum le­vis­que ar­ma­tu­rae ad mu­ros suc­ces­sit. [2] Ibi adeo frustra­ta spes est ut non cer­ta­men mo­do cum erum­pen­ti­bus sed pe­ri­cu­lum quo­que at­rox su­bi­ret, ni castris ex­ci­ti re­pen­te pe­di­tes equi­tes­que in tem­po­re sub­ve­nis­sent. [3] Et postquam ni­hil con­cep­tae te­me­re spei suc­ce­de­bat, ur­bis qui­dem ampli­us temptan­dae in prae­sen­tia co­na­tu absti­tit; [4] ce­te­rum sa­tis gna­rus iam in Thes­sa­lia re­gem es­se, non­dum com­per­to quam in re­gio­nem ve­nis­set, mi­li­tes per ag­ros di­mis­sos val­lum cae­de­re et pa­ra­re iubet. [5] Val­lo et Ma­ce­do­nes et Grae­ci usi sunt, sed usum nec ad com­mo­di­ta­tem fe­ren­di nec ad ip­sius mu­ni­tio­nis fir­ma­men­tum ap­ta­ve­runt; [6] nam et maio­res et ma­gis ra­mo­sas ar­bo­res cae­de­bant quam quas fer­re cum ar­mis mi­les pos­set, et cum castra his an­te obiec­tis saep­sis­sent, fa­ci­lis mo­li­tio eorum val­li erat. [7] Nam et quia ra­ri sti­pi­tes mag­na­rum ar­bo­rum emi­ne­bant mul­ti­que et va­li­di ra­mi prae­be­bant, quod rec­te ma­nu ca­pe­re­tur, duo aut sum­mum tres iuve­nes co­ni­xi ar­bo­rem unam evel­le­bant, [8] qua evul­sa por­tae instar ex­templo pa­te­bat, nec in promptu erat quod ob­mo­li­ren­tur. [9] Ro­ma­nus le­ves et bi­fur­cos ple­ros­que et tri­um aut cum plu­ri­mum quat­tuor ra­mo­rum val­los cae­dit, ut et sus­pen­sis ab ter­go ar­mis fe­rat plu­res si­mul ap­te mi­les; [10] et ita den­sos of­fi­gunt impli­cantque ra­mos ut ne­que quis cui­us­que pal­mae sti­pes ne­que quae cui­us­que sti­pi­tis pal­ma sit, per­vi­de­ri pos­sit; [11] et adeo acu­ti ali­us­que per ali­um im­mis­si ra­mi lo­cum ad in­se­ren­dam ma­num non re­lin­quunt, [12] ut ne­que pre­hen­di quod tra­ha­tur ne­que tra­hi, cum in­ter se in­ne­xi ra­mi vin­cu­lum in vi­cem prae­beant, pos­sit; et si evul­sus for­te est unus, nec lo­ci mul­tum ape­rit et ali­um re­po­ne­re per­fa­ci­le est.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 8Ñì. âûøå, ãë. 3, 10.
  • 9Ñð.: Ïîëè­áèé, XVIII, 18.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003306 1364003307 1364003308