Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXV, ãë. 27

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ

27. (1) Îäó­øåâ­ëåí­íûé óñïå­õîì, Íàáèñ, óâå­ðèë­ñÿ, (2) ÷òî îïàñ­íîñòü ñ ìîðÿ áîëü­øå åìó íå ãðî­çèò, è çàõî­òåë, ïðà­âèëü­íî ðàñ­ïî­ëî­æèâ çàñòà­âû, ïåðå­êðûòü è ñóõî­ïóò­íûå ïîä­õî­äû ê ãîðî­äó. Îí óâåë òðåòü âîé­ñêà îò îñà­æäåí­íî­ãî Ãèòèÿ è ðàç­áèë ëàãåðü ó Ïëåé. (3) Ýòî ìåñòî ãîñ­ïîä­ñò­âó­åò è íàä Ëåâ­êà­ìè, è íàä Àêðè­ÿ­ìè, ãäå, êàê îí îæè­äàë, äîëæ­íî áûëî ïðîé­òè íåïðè­ÿ­òåëü­ñêîå âîé­ñêî.  òàìîø­íåì ëàãå­ðå ëèøü ó íåìíî­ãèõ âîè­íîâ áûëè ïàëàò­êè, ó îñòàëü­íî­ãî æå ìíî­æå­ñòâà âîè­íîâ — õèæè­íû, ñïëå­òåí­íûå èç òðîñò­íè­êà è êðû­òûå ëèñòüÿ­ìè, êîòî­ðûå äàâà­ëè ðàç­âå ÷òî òåíü. (4) Íå ïîêà­çàâ­øèñü åùå íåïðè­ÿ­òå­ëþ, Ôèëî­ïå­ìåí ðåøèë íàïàñòü íà íåãî âðàñ­ïëîõ, âîñ­ïîëü­çî­âàâ­øèñü óëîâ­êîé, êàêîé îò íåãî íå îæè­äà­ëè. (5) Îí ñîáðàë ìàëûå ñóäà â íåçà­ìåò­íîé áóõ­òå â àðãîñ­ñêîé çåì­ëå. Òàì íà íèõ îí ïîãðó­çèë ëåã­êèõ ïåõî­òèí­öåâ ñ íåáîëü­øè­ìè ùèòà­ìè, ïðà­ùà­ìè, äðî­òè­êà­ìè è ïðî­÷èì îðó­æè­åì. (6) Ïðî­ïëûâ îòòóäà âäîëü áåðå­ãà äî áëè­æàé­øå­ãî ê âðà­æå­ñêî­ìó ëàãå­ðþ ìûñà, îí âûøåë íà ñóøó, à íî÷üþ èçâåñò­íû­ìè åìó òðî­ïà­ìè äîáðàë­ñÿ äî Ïëåé. Ñòðà­æà ñïà­ëà — âåäü âîêðóã âñå êàçà­ëîñü ñïî­êîé­íûì. Ôèëî­ïå­ìåí çàïà­ëèë õèæè­íû ñî âñåõ ñòî­ðîí ëàãå­ðÿ. (7) Ìíî­ãèõ ïëà­ìÿ ïîæðà­ëî ðàíü­øå, ÷åì îíè ïî÷ó­ÿ­ëè ïðè­áëè­æå­íèå âðà­ãà. Íî äàæå è çàìå­òèâ­øèå íå ñìîã­ëè íè÷å­ãî ïîäå­ëàòü. (8) Âñå áûëî èñòðåá­ëå­íî îãíåì è ìå÷îì: ëèøü íåìíî­ãèå ñïàñ­ëèñü è áåæà­ëè â ãëàâ­íûé ëàãåðü ïîä Ãèòè­åì. (9) Òàê ðàç­ãðî­ìèâ âðà­ãîâ, Ôèëî­ïå­ìåí ïåð­âûì äåëîì îòïðà­âèë­ñÿ â Ëàêîí­ñêóþ çåì­ëþ ãðà­áèòü Òðè­ïî­ëèñ, íàè­áî­ëåå áëèç­êèé ê ìåãà­ëî­ïî­ëè­òàí­ñêèì ïðå­äå­ëàì. (10) Óãíàâ îòòóäà âåëè­êîå ìíî­æå­ñòâî ñêîòà è ëþäåé, îí îòñòó­ïèë ðàíü­øå, ÷åì òèðàí ñìîã ïîñëàòü îò Ãèòèÿ îòðÿä ñ.170 äëÿ çàùè­òû ïîëåé. (11) Çàòåì Ôèëî­ïå­ìåí ïåðå­âåë âîé­ñêî â Òåãåþ è, ñîçâàâ òàì ñîáðà­íèå àõåé­öåâ è ñîþç­íè­êîâ77, íà êîòî­ðîì ïðè­ñóò­ñò­âî­âà­ëè òàê­æå âîæäè ýïèð­öåâ è àêàð­íàí­öåâ, îáú­ÿâèë î ñâî­åì ðåøå­íèè èäòè íà Ëàêåäå­ìîí. (12) Åãî âîè­íû, ñêà­çàë îí, äîñòà­òî÷­íî îïðà­âè­ëèñü ïîñëå ïîçîð­íî­ãî ïîðà­æå­íèÿ íà ìîðå, à âðà­ãè, íàïðî­òèâ, ðàñ­òå­ðÿ­íû. Ïî åãî ìíå­íèþ, òîëü­êî òàê ìîæ­íî îòâëå÷ü èõ îò îñà­äû Ãèòèÿ. (13) Âñòó­ïèâ âî âðà­æå­ñêóþ çåì­ëþ, îí ðàç­áèë ëàãåðü ó Êàðèé.  òîò æå äåíü Ãèòèé áûë âçÿò ïðè­ñòó­ïîì, íî Ôèëî­ïå­ìåí, íå çíàÿ îá ýòîì, ñíÿë­ñÿ ñ ëàãå­ðÿ è äâè­íóë­ñÿ ê Áàð­íî­ñôå­íó, — ýòî ãîðà â äåñÿ­òè ìèëÿõ îò Ëàêåäå­ìî­íà. (14) Âçÿâ Ãèòèé, Íàáèñ ñ âîé­ñêîì âûñòó­ïèë îòòóäà íàëåã­êå è, áûñò­ðî ïðîé­äÿ ìèìî Ëàêåäå­ìî­íà, çàíÿë òàê íàçû­âàå­ìûé Ïèððîâ ëàãåðü78. Îí íå ñîìíå­âàë­ñÿ, ÷òî àõåé­öû ïîïû­òà­þò­ñÿ çàõâà­òèòü åãî. Îòòóäà Íàáèñ âûñòó­ïèë íàâñòðå­÷ó ïðî­òèâ­íè­êó. (15) Âîé­ñêî Ôèëî­ïå­ìå­íà, ïðî­øåä­øåå ïî òåñ­íèíå, ðàñ­òÿ­íó­ëîñü ÷óòü ëè íå íà ïÿòü ìèëü. Çàìû­êàþ­ùè­ìè øëè êîí­íè­öà è áîëü­øàÿ ÷àñòü âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ âîéñê, èáî îí äóìàë, ÷òî òèðàí ñ íàåì­íè­êà­ìè, íà êîòî­ðûõ òîò áîëü­øå âñå­ãî ïîëà­ãàë­ñÿ, íàïà­äåò íà íåãî ñ òûëà. (16) Ñðà­çó äâå íåîæè­äàí­íî­ñòè ïîðà­çè­ëè Ôèëî­ïå­ìå­íà: âî-ïåð­âûõ, ìåñòî, êóäà îí øåë, óæå îêà­çà­ëîñü çàíÿ­òûì; âî-âòî­ðûõ, îí óâèäåë, ÷òî âðàã ñòîëê­íóë­ñÿ ñ åãî ïåðå­äî­âûì îòðÿäîì, äà åùå òàì, ãäå äîðî­ãà øëà ïî ïåðå­ñå­÷åí­íîé ìåñò­íî­ñòè è äâè­ãàòü­ñÿ âïå­ðåä áåç ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íî­ãî çàñëî­íà ïðåä­ñòàâ­ëÿ­ëîñü íåâîç­ìîæ­íûì.

27. Na­bis cum pros­pe­ra re ela­tus, tum spem etiam haud du­biam nac­tus ni­hil iam a ma­ri pe­ri­cu­li fo­re, et ter­restres adi­tus clau­de­re op­por­tu­ne po­si­tis prae­si­diis vo­luit. [2] Ter­tia par­te co­pia­rum ab ob­si­dio­ne Gythei ab­duc­ta ad Pleias po­suit castra; [3] im­mi­net is lo­cus et Leu­cis et Ac­riis, qua vi­de­ban­tur hos­tes exer­ci­tum ad­mo­tu­ri. Cum ibi sta­ti­va es­sent et pau­ci ta­ber­na­cu­la ha­be­rent, mul­ti­tu­do alia ca­sas ex ha­run­di­ne tex­tas fron­de, quae umbram mo­do prae­be­ret, te­xis­sent, [4] pri­us­quam in conspec­tum hos­tis ve­ni­ret, Phi­lo­poe­men ne­co­pi­nan­tem eum impro­vi­so ge­ne­re bel­li adgre­di sta­tuit. [5] Na­vi­gia par­va in sta­tio­nem oc­cul­tam ag­ri Ar­gi­vi contra­xit; in ea ex­pe­di­tos mi­li­tes, caet­ra­tos ple­ros­que, cum fun­dis et iacu­lis et alio le­vi ge­ne­re ar­ma­tu­rae im­po­suit. [6] In­de lit­to­ra le­gens cum ad pro­pin­quum castris hos­tium pro­mun­tu­rium ve­nis­set, eg­res­sus cal­li­bus no­tis noc­te Pleias per­ve­nit et so­pi­tis vi­gi­li­bus ut in nul­lo pro­pin­quo me­tu ig­nem ca­sis ab om­ni par­te castro­rum inie­cit. [7] Mul­ti pri­us in­cen­dio ab­sumpti sunt quam hos­tium ad­ven­tum sen­ti­rent, et qui sen­se­rant nul­lam opem fer­re po­tue­runt. [8] Fer­ro flam­ma­que om­nia ab­sumpta; per­pau­ci ex tam an­ci­pi­ti pes­te ad Gythe­um in maio­ra castra per­fu­ge­runt. [9] Ita per­cul­sis hos­ti­bus Phi­lo­poe­men pro­ti­nus ad de­po­pu­lan­dam Tri­po­lim La­co­ni­ci ag­ri, [10] qui pro­xi­mus fi­nem Me­ga­lo­po­li­ta­rum est, du­xit et mag­na vi pe­co­rum ho­mi­num­que in­de ab­rep­ta, pri­us­quam a Gytheo ty­ran­nus prae­si­dium ag­ris mit­te­ret, dis­ces­sit. [11] In­de Te­geam exer­ci­tu contrac­to con­ci­lio­que eodem et Achaeis et so­ciis in­dic­to, in quo et Epi­ro­ta­rum et Acar­na­num fue­re prin­ci­pes, sta­tuit, [12] quo­niam sa­tis et suo­rum a pu­do­re ma­ri­ti­mae ig­no­mi­niae res­ti­tu­ti ani­mi et hos­tium con­ter­ri­ti es­sent, ad La­ce­dae­mo­nem du­ce­re, eo mo­do uno ra­tus ab ob­si­dio­ne Gythei hos­tem ab­du­ci pos­se. [13] Ad Ca­ryas pri­mum in hos­tium ter­ra po­suit castra. Eo ip­so die Gythe­um ex­pug­na­tum est. Cui­us rei ig­na­rus Phi­lo­poe­men castra ad Bar­nos­the­nem — mons est de­cem mi­lia pas­suum ab La­ce­dae­mo­ne — pro­mo­vit. [14] Et Na­bis, re­cep­to Gytheo cum ex­pe­di­to exer­ci­tu in­de pro­fec­tus, cum prae­ter La­ce­dae­mo­nem rap­tim du­xis­set, Pyrrhi quae vo­cant castra oc­cu­pa­vit, quem pe­ti lo­cum ab Achaeis non du­bi­ta­bat. [15] In­de hos­ti­bus oc­cur­rit. Ob­ti­ne­bant autem lon­go ag­mi­ne prop­ter an­gus­tias viae pro­pe quin­que mi­lia pas­suum; co­ge­ba­tur ag­men ab equi­ti­bus et ma­xi­ma par­te auxi­lio­rum, quod exis­ti­ma­bat Phi­lo­poe­men ty­ran­num mer­cen­na­riis mi­li­ti­bus, qui­bus plu­ri­mum fi­de­ret, ab ter­go suos adgres­su­rum. [16] Duae res si­mul ino­pi­na­tae per­cu­le­runt eum, una praeoc­cu­pa­tus quem pe­te­bat lo­cus, al­te­ra, quod pri­mo ag­mi­ni oc­cur­ris­se hos­tem cer­ne­bat, ubi, cum per lo­ca confra­go­sa iter es­set, si­ne le­vis ar­ma­tu­rae prae­si­dio sig­na fer­ri non vi­de­bat pos­se.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 77Ïî ïðåä­ëî­æå­íèþ Ñýé­äæà, ýòî ìîã­ëî áûòü âíå­î÷å­ðåä­íîå ñîáðà­íèå, ãäå Ôèëî­ïå­ìåí äîêëà­äû­âàë î òîì, êàê îí óïîòðå­áèë ïðå­äî­ñòàâ­ëåí­íóþ åìó (ñì. âûøå, ãë. 25, 10) ñâî­áî­äó äåé­ñò­âèé.
  • 78Äðó­ãîå ìåñòî ñ òåì æå íàçâà­íè­åì óïî­ìÿ­íó­òî â: XXXII, 13, 2.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010223 1327007031 1327007042 1364003528 1364003529 1364003530