Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
16. (1) Îòíþäü íå ñòîëü îáðàçöîâûì áûëî ìóæåñòâî ó Àíòèîõà, êîãäà îí, ðàçáèâ ëàãåðü ïî ñþ ñòîðîíó ïðîõîäà, ðàñïîëàãàë íàä óùåëüåì óêðåïëåíèÿ è ïåðåãîðàæèâàë åãî äâîéíûì âàëîì è ðâîì, à ãäå íóæíî áûëî — åùå è ñòåíîé, (2) áëàãî êàìíè âàëÿëèñü ïîâñþäó âî ìíîæåñòâå. (3) Áóäó÷è ñîâåðøåííî óâåðåí, ÷òî ðèìñêîìó âîéñêó çäåñü íèêîãäà íå ïðîðâàòüñÿ, öàðü îòïðàâèë ÷àñòü ýòîëèéöåâ (âñåãî-òî ñîáðàëîñü èõ ÷åòûðå òûñÿ÷è) ê Ãåðàêëåå56, ÷òîáû îíè çàíÿëè ýòîò ãîðîä, ëåæàùèé ïåðåä ñàìûì âõîäîì â óùåëüå, è ñòîÿëè òàì ãàðíèçîíîì, (4) à ÷àñòü — â Ãèïàòó. Îí íå ñîìíåâàëñÿ, ÷òî êîíñóë íàïàäåò íà Ãåðàêëåþ, è ìíîãèå óæå äîíîñèëè öàðþ, ÷òî êîíñóë ðàçîðÿåò îêðóãó Ãèïàòû. (5) À êîíñóë, ðàçãðàáèâ ñïåðâà Ãèïàòñêóþ, à çàòåì è Ãåðàêëåéñêóþ îáëàñòü (è òóò è òàì ýòîëèéöû òùåòíî ïûòàëèñü ïîìî÷ü ãîðîæàíàì), ñòàë ëàãåðåì â ñàìîì óùåëüå, âîçëå ãîðÿ÷èõ êëþ÷åé è êàê ðàç íàïðîòèâ öàðÿ. Îáà æå ýòîëèéñêèõ îòðÿäà çàïåðëèñü â Ãåðàêëåå. (6) Ïîêà Àíòèîõ íå çàâèäåë ïðîòèâíèêà, åìó êàçàëîñü, ÷òî âñå äîñòàòî÷íî óêðåïëåíî è íàäåæíî îõðàíÿåòñÿ, íî òåïåðü åãî îõâàòèë ñòðàõ, êàê áû ðèìëÿíå íå íàøëè êàêèõ-íèáóäü òðîïîê è íå ïåðåáðàëèñü áû ÷åðåç íàâèñàþùèå ñêàëû: (7) âåäü ïî ðàññêàçàì, èìåííî òàê ïåðñû îáîøëè íåêîãäà ëàêåäåìîíÿí, à òå æå ðèìëÿíå íåäàâíî — Ôèëèïïà57. (8) Èòàê, öàðü ïîñëàë â Ãåðàêëåþ ãîíöà ê ýòîëèéöàì: ïóñòü-äå îíè ïîìîãóò åìó â ýòîé âîéíå óæ õîòÿ áû òåì, ÷òî çàéìóò âåðøèíû îêðåñòíûõ ãîð è áóäóò ñòîðîæèòü, ÷òîáû ðèìëÿíå íèãäå íå ìîãëè ïðîéòè. (9) Êîãäà ãîíöà âûñëóøàëè, ñðåäè ýòîëèéöåâ íà÷àëèñü ðàñïðè. Îäíè ñ÷èòàëè, ÷òî íóæíî ïîä÷èíèòüñÿ ïðèêàçó öàðÿ è èäòè, (10) äðóãèå — ÷òî íàäî âûñèäåòü â Ãåðàêëåå, îæèäàÿ, ê êîìó ïîâåðíåòñÿ ôîðòóíà: òîãäà, åñëè öàðü áóäåò ïîáåæäåí êîíñóëîì, ó íèõ íàãîòîâå áóäóò ñâåæèå ñèëû äëÿ ïîìîùè ñ.202 áëèæàéøèì ñâîèì ãîðîäàì, à åñëè Àíòèîõ îäîëååò, òî îíè ïóñòÿòñÿ ïðåñëåäîâàòü áåãóùèõ âðàññûïíóþ ðèìëÿí. (11) È òå è äðóãèå íå òîëüêî îñòàëèñü ïðè ñâîåì íàìåðåíèè, íî è îñóùåñòâèëè åãî: äâå òûñÿ÷è ýòîëèéöåâ îñòàëèñü â Ãåðàêëåå, à äâå äðóãèå, ðàçäåëèâøèñü íà òðè ÷àñòè, îâëàäåëè Êàëëèäðîìîì, Ðîäóíòèåé è Òèõèóíòîì — òàêîâû íàçâàíèÿ ãîðíûõ âåðøèí. |
16. Haudquaquam pari tum animo Antiochus intra portas loci eius castris positis munitionibus insuper saltum impediebat et, cum duplici vallo fossaque et muro etiam, [2] qua res postulabat, ex multa copia passim iacentium lapidum permunisset omnia, [3] satis fidens numquam ea vim Romanum exercitum facturum, Aetolos ex quattuor milibus — tot enim convenerant — partim ad Heracleam praesidio obtinendam, quae ante ipsas fauces posita est, [4] partim Hypatam mittit, et Heracleam haud dubius consulem oppugnaturum, et iam multis nuntiantibus circa Hypatam omnia evastari. [5] Consul depopulatus Hypatensem primo deinde Heracleensem agrum, inutili utrobique auxilio Aetolorum, in ipsis faucibus prope fontes calidarum aquarum adversus regem posuit castra. Aetolorum utraeque manus Heracleam sese incluserunt. [6] Antiochum, cui priusquam hostem cerneret satis omnia permunita et praesidiis obsaepta videbantur, timor incessit, ne quas per imminentia iuga calles inveniret ad transitum Romanus; [7] nam et Lacedaemonios quondam ita a Persis circuitos fama erat, et nuper Philippum ab iisdem Romanis; [8] itaque nuntium Heracleam ad Aetolos mittit, ut hanc saltem sibi operam eo bello praestarent, ut vertices circa montium occuparent obsiderentque, ne qua transire Romani possent. [9] Hoc nuntio audito dissensio inter Aetolos orta est. Pars imperio parendum regis atque eundum censebant, [10] pars subsistendum Heracleae ad utramque fortunam, ut, sive victus ab consule rex esset, in expedito haberent integras copias ad opem propinquis ferendam civitatibus suis, sive vinceret, ut dissipatos in fugam Romanos persequerentur. [11] Utraque pars non mansit modo in sententia sua, sed etiam exsecuta est consilium: duo milia Heracleae substiterunt; duo trifariam divisa Callidromum et Rhoduntiam et Tichiunta — haec nomina cacuminibus sunt — occupavere. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß