Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVII, ãë. 1

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ò. III, ñ. 221 1. (1) Ïîñëå òîãî êàê êîí­ñó­ëà­ìè ñòà­ëè Ëóöèé Êîð­íå­ëèé Ñöè­ïè­îí è Ãàé Ëåëèé, ñåíàò, ñîâåð­øèâ ðåëè­ãè­îç­íûå öåðå­ìî­íèè, çàíÿë­ñÿ â ïåðâóþ î÷å­ðåäü ýòî­ëèé­öà­ìè. Íà ýòîì íàñòà­è­âà­ëè, ññû­ëà­ÿñü íà êðàò­êîñòü ñðî­êà äàðî­âàí­íî­ãî ïåðå­ìè­ðèÿ, èõ ïîñëû, êîòî­ðûõ ïîä­äåð­æàë Òèò Êâèíê­öèé, âåð­íóâ­øèé­ñÿ òîãäà â Ðèì èç Ãðå­öèè. (2) Ýòî­ëèé­öû — êàê ëþäè, íàäå­þ­ùè­å­ñÿ áîëü­øå íà ìèëîñòü ñåíà­òà, ÷åì íà ðàñ­ñìîò­ðå­íèå äåëà, — äåð­æà­ëèñü ñìè­ðåí­íî, ñòà­ðà­ÿñü óðàâ­íî­âå­ñèòü ñòà­ðû­ìè çàñëó­ãà­ìè íîâûå çëî­äå­ÿ­íèÿ. (3) Ïðè­ñóò­ñò­âóÿ íà çàñåäà­íèè ñåíà­òà, îíè áûëè èçìó­÷å­íû ñûïàâ­øè­ìè­ñÿ íà íèõ îòî­âñþäó âîïðî­ñà­ìè ñåíà­òî­ðîâ, êîòî­ðûå äîáè­âà­ëèñü îò íèõ ïðè­çíà­íüÿ âèíû, à íå îïðàâ­äà­íèé; êîãäà ïîñëàì âåëå­íî áûëî ïîêè­íóòü êóðèþ, (4) îíè âîç­áóæ­äà­ëè ãíåâ, íå æàëîñòü, íî íåãî­äî­âà­ëè íà íèõ íå êàê íà âðà­ãîâ, à êàê íà íàðîä íåîáóçäàí­íûé è íåóæèâ­÷è­âûé. (5) Ïðå­íèÿ äëè­ëèñü íåñêîëü­êî äíåé, íî èì òàê è íå äàðî­âà­ëè ìèðà è íå îòêà­çà­ëè â íåì. Ýòî­ëèé­öàì ïðåä­ëî­æå­íî áûëî íà âûáîð: ëèáî îíè ïîë­íî­ñòüþ îòäà­äóò ñåáÿ íà áëà­ãî­óñìîò­ðå­íèå ñåíà­òà, ëèáî âûïëà­òÿò òûñÿ­÷ó òàëàí­òîâ è áóäóò èìåòü òåõ æå äðó­çåé è òåõ æå âðà­ãîâ, ÷òî è ðèì­ëÿíå1. (6) Êîãäà ïîñëû ïûòà­ëèñü âûçíàòü, äî êàêîé ñòå­ïå­íè ñåíàò áóäåò âëà­ñòåí íàä íèìè2, îíè íå ïîëó­÷è­ëè ÿñíî­ãî îòâå­òà.  òîò æå äåíü èõ âûñëà­ëè èç ãîðî­äà è ïðåä­ïè­ñà­ëè ïîêè­íóòü Èòà­ëèþ â òå÷å­íèå ïÿò­íà­äöà­òè äíåé, à ìèð òàê è íå áûë çàêëþ­÷åí.

(7) Çàòåì âçÿ­ëèñü çà ðàñ­ïðå­äå­ëå­íèå êîí­ñóëü­ñêèõ ïðî­âèí­öèé. Îáà êîí­ñó­ëà æåëà­ëè ïîëó­÷èòü Ãðå­öèþ. Ëåëèé â ñåíà­òå ïîëü­çî­âàë­ñÿ áîëü­øèì âëè­ÿ­íè­åì. È êîãäà êîí­ñó­ëàì ïðåä­ëî­æè­ëè ïîäå­ëèòü ïðî­âèí­öèè æåðå­áüåâ­êîé èëè ïî óãî­âî­ðó, îí ñêà­çàë, ÷òî äîñòîé­íåå áóäåò ââå­ðèòü ñâîþ ñóäü­áó îòöàì-ñåíà­òî­ðàì, íåæå­ëè æðå­áèþ. (8) Ñöè­ïè­îí îòâå­òèë, ÷òî îí ïîäó­ìà­åò î òîì, êàê åìó ñëå­äó­åò ïîñòó­ïèòü. Ïåðå­ãî­âî­ðèâ ñ áðà­òîì íàåäèíå è ïîëó­÷èâ îò íåãî óêà­çà­íèå ñìå­ëî äîâå­ðèòü­ñÿ ñåíà­òó, îí îáú­ÿâèë ñîòî­âà­ðè­ùó, ÷òî ñîãëà­ñåí íà åãî ïðåä­ëî­æå­íèå. (9) Òàêèõ ñëó­÷à­åâ åùå íå áûâà­ëî, à åñëè è áûëè â ïðî­øëîì òàêèå ïðè­ìå­ðû, òî âîñ­ïî­ìè­íà­íèå î íèõ èçãëà­äè­ëîñü çà äàâ­íî­ñòüþ ëåò. Ñåíàò áûë îõâà­÷åí âîç­áóæ­äå­íè­åì îò ýòîé íîâî­ñòè, âñå îæè­äà­ëè óïîð­íîé áîðü­áû. È òóò Ïóá­ëèé Ñöè­ïè­îí Àôðè­êàí­ñêèé îáú­ÿâèë, ÷òî åñëè ïðî­âèí­öèÿ Ãðå­öèÿ áóäåò âûäå­ëå­íà åãî áðà­òó Ëóöèþ Ñöè­ïè­î­íó, òî ñàì îí ïîé­äåò ê íåìó ëåãà­òîì. (10) Ýòà ðå÷ü, âûñëó­øàí­íàÿ ñ áîëü­øèì îäîá­ðå­íè­åì, ðåøè­ëà èñõîä ñîñòÿ­çà­íèÿ. Âñåì õîòå­ëîñü èñïû­òàòü, êîìó îò êîãî áóäåò áîëü­øå ïîëü­çû: öàðþ Àíòèî­õó îò Ãàí­íè­áà­ëà, ïîáåæ­äåí­íî­ãî Ñöè­ïè­î­íîì, èëè êîí­ñó­ëó è ðèì­ñêèì ëåãè­î­íàì îò Ãàí­íè­áà­ëî­âà ïîáåäè­òå­ëÿ — Ñöè­ïè­î­íà. Ïî÷òè åäè­íî­äóø­íî Ãðå­öèÿ áûëà îòäà­íà Ñöè­ïè­î­íó, à Èòà­ëèÿ — Ëåëèþ.

ñ.222

1. L. Cor­ne­lio Sci­pio­ne C. Lae­lio con­su­li­bus nul­la pri­us se­cun­dum re­li­gio­nes ac­ta in se­na­tu res est quam de Aeto­lis. Et le­ga­ti eorum insti­te­runt, quia bre­vem in­du­tia­rum diem ha­be­bant, et ab T. Quinctio, qui tum Ro­mam ex Grae­cia re­die­rat, adiu­ti sunt. [2] Aeto­li, ut qui­bus plus in mi­se­ri­cor­dia se­na­tus quam in cau­sa spei es­set, suppli­ci­ter ege­runt, ve­te­ri­bus be­ne­fac­tis no­va pen­san­tes ma­le­fi­cia. [3] Ce­te­rum et prae­sen­tes in­ter­ro­ga­tio­ni­bus un­di­que se­na­to­rum, con­fes­sio­nem ma­gis no­xae quam res­pon­sa expri­men­tium, fa­ti­ga­ti sunt, et ex­ce­de­re cu­ria ius­si mag­num cer­ta­men prae­bue­runt. [4] Plus ira quam mi­se­ri­cor­dia in cau­sa eorum va­le­bat, quia non ut hos­ti­bus sed tam­quam in­do­mi­tae et in­so­cia­bi­li gen­ti sus­cen­se­bant. [5] Per ali­quot dies cum cer­ta­tum es­set, postre­mo ne­que da­ri ne­que ne­ga­ri pa­cem pla­cuit; duae con­di­cio­nes iis la­tae sunt: vel se­na­tui li­be­rum ar­bit­rium de se per­mit­te­rent, vel mil­le ta­len­tum da­rent eos­dem­que ami­cos at­que ini­mi­cos ha­be­rent. [6] Expri­me­re cu­pien­ti­bus, qua­rum re­rum in se ar­bit­rium se­na­tui per­mit­te­rent, ni­hil cer­ti res­pon­sum est. Ita in­fec­ta pa­ce di­mis­si ur­be eodem die, Ita­lia intra quin­de­cim dies ex­ce­de­re ius­si.

[7] Tum de con­su­lum pro­vin­ciis coep­tum agi est. Am­bo Grae­ciam cu­pie­bant. Mul­tum Lae­lius in se­na­tu po­te­rat. Is, cum se­na­tus aut sor­ti­ri aut com­pa­ra­re in­ter se pro­vin­cias con­su­les ius­sis­set, ele­gan­tius fac­tu­ros di­xit, si iudi­cio pat­rum quam si sor­ti eam rem per­mi­sis­sent. [8] Sci­pio res­pon­so ad hoc da­to co­gi­ta­tu­rum, quid si­bi fa­cien­dum es­set, cum frat­re uno lo­cu­tus ius­sus­que ab eo per­mit­te­re audac­ter se­na­tui, re­nun­tiat col­le­gae fac­tu­rum se, quod is cen­se­ret. [9] Cum res aut no­va aut ve­tus­ta­te exemplo­rum me­mo­riae iam exo­le­tae re­la­ta ex­pec­ta­tio­ne cer­ta­mi­nis se­na­tum ere­xis­set, P. Sci­pio Af­ri­ca­nus di­xit, si L. Sci­pio­ni frat­ri suo pro­vin­ciam Grae­ciam dec­re­vis­sent, se ei le­ga­tum itu­rum. [10] Haec vox mag­no ad­sen­su audi­ta sus­tu­lit cer­ta­men; ex­pe­ri­ri li­be­bat ut­rum plus re­gi An­tio­cho in Han­ni­ba­le vic­to an in vic­to­re Af­ri­ca­no con­su­li le­gio­ni­bus­que Ro­ma­nis auxi­lii fo­ret; ac pro­pe om­nes Sci­pio­ni Grae­ciam, Lae­lio Ita­liam dec­re­ve­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 1Ò. å. ñòà­íóò ñîþç­íè­êà­ìè ðèì­ëÿí. Íà ýòîì óñëî­âèè ðèì­ëÿíå íàñòà­è­âà­ëè è â ñëå­äóþ­ùåì ãîäó (ñì.: XXXVIII, 8, 10).
  • 2Ñð.: XXXVI, 28, 8 ñë.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003702 1364003703 1364003704