Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
ò. III, ñ. 221 1. (1) Ïîñëå òîãî êàê êîíñóëàìè ñòàëè Ëóöèé Êîðíåëèé Ñöèïèîí è Ãàé Ëåëèé, ñåíàò, ñîâåðøèâ ðåëèãèîçíûå öåðåìîíèè, çàíÿëñÿ â ïåðâóþ î÷åðåäü ýòîëèéöàìè. Íà ýòîì íàñòàèâàëè, ññûëàÿñü íà êðàòêîñòü ñðîêà äàðîâàííîãî ïåðåìèðèÿ, èõ ïîñëû, êîòîðûõ ïîääåðæàë Òèò Êâèíêöèé, âåðíóâøèéñÿ òîãäà â Ðèì èç Ãðåöèè. (2) Ýòîëèéöû — êàê ëþäè, íàäåþùèåñÿ áîëüøå íà ìèëîñòü ñåíàòà, ÷åì íà ðàññìîòðåíèå äåëà, — äåðæàëèñü ñìèðåííî, ñòàðàÿñü óðàâíîâåñèòü ñòàðûìè çàñëóãàìè íîâûå çëîäåÿíèÿ. (3) Ïðèñóòñòâóÿ íà çàñåäàíèè ñåíàòà, îíè áûëè èçìó÷åíû ñûïàâøèìèñÿ íà íèõ îòîâñþäó âîïðîñàìè ñåíàòîðîâ, êîòîðûå äîáèâàëèñü îò íèõ ïðèçíàíüÿ âèíû, à íå îïðàâäàíèé; êîãäà ïîñëàì âåëåíî áûëî ïîêèíóòü êóðèþ, (4) îíè âîçáóæäàëè ãíåâ, íå æàëîñòü, íî íåãîäîâàëè íà íèõ íå êàê íà âðàãîâ, à êàê íà íàðîä íåîáóçäàííûé è íåóæèâ÷èâûé. (5) Ïðåíèÿ äëèëèñü íåñêîëüêî äíåé, íî èì òàê è íå äàðîâàëè ìèðà è íå îòêàçàëè â íåì. Ýòîëèéöàì ïðåäëîæåíî áûëî íà âûáîð: ëèáî îíè ïîëíîñòüþ îòäàäóò ñåáÿ íà áëàãîóñìîòðåíèå ñåíàòà, ëèáî âûïëàòÿò òûñÿ÷ó òàëàíòîâ è áóäóò èìåòü òåõ æå äðóçåé è òåõ æå âðàãîâ, ÷òî è ðèìëÿíå1. (6) Êîãäà ïîñëû ïûòàëèñü âûçíàòü, äî êàêîé ñòåïåíè ñåíàò áóäåò âëàñòåí íàä íèìè2, îíè íå ïîëó÷èëè ÿñíîãî îòâåòà.  òîò æå äåíü èõ âûñëàëè èç ãîðîäà è ïðåäïèñàëè ïîêèíóòü Èòàëèþ â òå÷åíèå ïÿòíàäöàòè äíåé, à ìèð òàê è íå áûë çàêëþ÷åí. (7) Çàòåì âçÿëèñü çà ðàñïðåäåëåíèå êîíñóëüñêèõ ïðîâèíöèé. Îáà êîíñóëà æåëàëè ïîëó÷èòü Ãðåöèþ. Ëåëèé â ñåíàòå ïîëüçîâàëñÿ áîëüøèì âëèÿíèåì. È êîãäà êîíñóëàì ïðåäëîæèëè ïîäåëèòü ïðîâèíöèè æåðåáüåâêîé èëè ïî óãîâîðó, îí ñêàçàë, ÷òî äîñòîéíåå áóäåò ââåðèòü ñâîþ ñóäüáó îòöàì-ñåíàòîðàì, íåæåëè æðåáèþ. (8) Ñöèïèîí îòâåòèë, ÷òî îí ïîäóìàåò î òîì, êàê åìó ñëåäóåò ïîñòóïèòü. Ïåðåãîâîðèâ ñ áðàòîì íàåäèíå è ïîëó÷èâ îò íåãî óêàçàíèå ñìåëî äîâåðèòüñÿ ñåíàòó, îí îáúÿâèë ñîòîâàðèùó, ÷òî ñîãëàñåí íà åãî ïðåäëîæåíèå. (9) Òàêèõ ñëó÷àåâ åùå íå áûâàëî, à åñëè è áûëè â ïðîøëîì òàêèå ïðèìåðû, òî âîñïîìèíàíèå î íèõ èçãëàäèëîñü çà äàâíîñòüþ ëåò. Ñåíàò áûë îõâà÷åí âîçáóæäåíèåì îò ýòîé íîâîñòè, âñå îæèäàëè óïîðíîé áîðüáû. È òóò Ïóáëèé Ñöèïèîí Àôðèêàíñêèé îáúÿâèë, ÷òî åñëè ïðîâèíöèÿ Ãðåöèÿ áóäåò âûäåëåíà åãî áðàòó Ëóöèþ Ñöèïèîíó, òî ñàì îí ïîéäåò ê íåìó ëåãàòîì. (10) Ýòà ðå÷ü, âûñëóøàííàÿ ñ áîëüøèì îäîáðåíèåì, ðåøèëà èñõîä ñîñòÿçàíèÿ. Âñåì õîòåëîñü èñïûòàòü, êîìó îò êîãî áóäåò áîëüøå ïîëüçû: öàðþ Àíòèîõó îò Ãàííèáàëà, ïîáåæäåííîãî Ñöèïèîíîì, èëè êîíñóëó è ðèìñêèì ëåãèîíàì îò Ãàííèáàëîâà ïîáåäèòåëÿ — Ñöèïèîíà. Ïî÷òè åäèíîäóøíî Ãðåöèÿ áûëà îòäàíà Ñöèïèîíó, à Èòàëèÿ — Ëåëèþ. ñ.222 |
1. L. Cornelio Scipione C. Laelio consulibus nulla prius secundum religiones acta in senatu res est quam de Aetolis. Et legati eorum institerunt, quia brevem indutiarum diem habebant, et ab T. Quinctio, qui tum Romam ex Graecia redierat, adiuti sunt. [2] Aetoli, ut quibus plus in misericordia senatus quam in causa spei esset, suppliciter egerunt, veteribus benefactis nova pensantes maleficia. [3] Ceterum et praesentes interrogationibus undique senatorum, confessionem magis noxae quam responsa exprimentium, fatigati sunt, et excedere curia iussi magnum certamen praebuerunt. [4] Plus ira quam misericordia in causa eorum valebat, quia non ut hostibus sed tamquam indomitae et insociabili genti suscensebant. [5] Per aliquot dies cum certatum esset, postremo neque dari neque negari pacem placuit; duae condiciones iis latae sunt: vel senatui liberum arbitrium de se permitterent, vel mille talentum darent eosdemque amicos atque inimicos haberent. [6] Exprimere cupientibus, quarum rerum in se arbitrium senatui permitterent, nihil certi responsum est. Ita infecta pace dimissi urbe eodem die, Italia intra quindecim dies excedere iussi. [7] Tum de consulum provinciis coeptum agi est. Ambo Graeciam cupiebant. Multum Laelius in senatu poterat. Is, cum senatus aut sortiri aut comparare inter se provincias consules iussisset, elegantius facturos dixit, si iudicio patrum quam si sorti eam rem permisissent. [8] Scipio responso ad hoc dato cogitaturum, quid sibi faciendum esset, cum fratre uno locutus iussusque ab eo permittere audacter senatui, renuntiat collegae facturum se, quod is censeret. [9] Cum res aut nova aut vetustate exemplorum memoriae iam exoletae relata expectatione certaminis senatum erexisset, P. Scipio Africanus dixit, si L. Scipioni fratri suo provinciam Graeciam decrevissent, se ei legatum iturum. [10] Haec vox magno adsensu audita sustulit certamen; experiri libebat utrum plus regi Antiocho in Hannibale victo an in victore Africano consuli legionibusque Romanis auxilii foret; ac prope omnes Scipioni Graeciam, Laelio Italiam decreverunt. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß