Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVII, ãë. 3

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

3. (1) Áûëî ðåøå­íî, ÷òî äî îòáû­òèÿ êîí­ñó­ëîâ â èõ ïðî­âèí­öèè íóæ­íî ïðè ïîñðåä­ñòâå ïîí­òè­ôè­êîâ ñîâåð­øèòü èñêó­ïè­òåëü­íûå îáðÿäû ïî ñëó­÷àþ çíà­ìå­íèé. (2)  Ðèìå ìîë­íèÿ óäà­ðè­ëà â õðàì Þíî­íû Ëóöè­íû9, òàê ÷òî áûëè ïîâðåæ­äå­íû êîíåê êðîâ­ëè è äâåð­íûå ñòâîð­êè; â Ïóòå­î­ëàõ ñòå­íà è âîðîòà âî ìíî­ãèõ ìåñòàõ áûëè ñ.223 ïîðà­æå­íû ìîë­íèåé, è äâà ÷åëî­âå­êà ïîãèá­ëè. (3)  Íóð­ñèè ïðè ÿñíîé ïîãî­äå íà÷à­ëàñü ãðî­çà; òàì òîæå ïîãèá­ëî äâîå ñâî­áîä­íî­ðîæ­äåí­íûõ. Òóñêó­ëàí­öû ñîîá­ùè­ëè, ÷òî ó íèõ øåë çåì­ëÿ­íîé äîæäü, à ðåà­òèí­öû — ÷òî â èõ çåì­ëÿõ ñàì­êà ìóëà îæå­ðå­áè­ëàñü. (4) Ïî èñêóï­ëå­íèè ýòèõ çíà­ìå­íèé áûëè ïîâòî­ðå­íû Ëàòèí­ñêèå ïðàçä­íå­ñòâà èç-çà òîãî, ÷òî æèòå­ëè Ëàâ­ðåí­òà íå ïîëó­÷è­ëè ïîëî­æåí­íîé èì äîëè æåðò­âåí­íî­ãî ìÿñà10. (5) Ïî ïîâî­äó âñå­ãî ýòî­ãî áûëî íàçíà­÷å­íî åùå è ìîëåá­ñò­âèå òåì áîãàì, êàêèõ óêà­çà­ëè äåöåì­âè­ðû, ñïðà­âèâ­øèñü â Êíè­ãàõ. (6) Äåñÿòü ñâî­áîä­íî­ðîæ­äåí­íûõ þíî­øåé è äåñÿòü äåâó­øåê, âñå äåòè æèâûõ îòöîâ è ìàòå­ðåé, ó÷àñò­âî­âà­ëè â ýòîì ñâÿ­ùåí­íî­äåé­ñò­âèè, à íî÷üþ äåöåì­âè­ðû ïðè­íåñ­ëè áîãàì â æåðò­âó ìîëî­äûõ æèâîò­íûõ, åùå ñîñóí­êîâ. (7) Ïåðåä òåì êàê âûñòó­ïèòü èç Ãîðî­äà, Ïóá­ëèé Êîð­íå­ëèé Ñöè­ïè­îí Àôðè­êàí­ñêèé ïîñòà­âèë íà Êàïè­òî­ëèè, ó íà÷à­ëà ïîäú­åìà[1], àðêó ñ ñåìüþ ïîçî­ëî­÷åí­íû­ìè ñòà­òó­ÿ­ìè è äâó­ìÿ êîíÿ­ìè, à ïåðåä àðêîé — äâà ìðà­ìîð­íûõ áàñ­ñåé­íà.

(8)  ýòè æå äíè ñîðîê òðè çíàò­íûõ ýòî­ëèé­öà — ñðå­äè íèõ Äàìî­êðèò ñ áðà­òîì — áûëè îòïðàâ­ëå­íû Ìàíè­åì Àöè­ëè­åì â Ðèì ïîä îõðà­íîþ äâóõ êîãîðò è çàêëþ­÷å­íû â Ëàâ­òó­ìèè11. Çàòåì êîí­ñóë Ëóöèé Êîð­íå­ëèé ïðè­êà­çàë ýòèì êîãîð­òàì âåð­íóòü­ñÿ ê âîé­ñêó. (9) Ïðè­áû­ëè ïîñëû îò åãè­ïåò­ñêèõ öàðåé — Ïòî­ëå­ìåÿ è Êëåî­ïàò­ðû — ñ ïîçäðàâ­ëå­íè­ÿ­ìè ïî ñëó­÷àþ èçãíà­íèÿ Ìàíè­åì Àöè­ëè­åì öàðÿ Àíòèî­õà èç Ãðå­öèè è ñ óâå­ùå­âà­íè­ÿ­ìè ïåðå­ïðà­âèòü âîé­ñêî â Àçèþ12: (10) âåäü íå òîëü­êî âñÿ Àçèÿ, íî äàæå è Ñèðèÿ îáú­ÿòû ñòðà­õîì. Åãè­ïåò­ñêèå öàðè áóäóò ãîòî­âû ïðè­ñî­åäè­íèòü­ñÿ ê ëþáî­ìó ðåøå­íèþ ñåíà­òà. (11) Öàðÿì áûëà âûðà­æå­íà áëà­ãî­äàð­íîñòü, à ïîñëàì âåëå­íî áûëî äàòü ïî ÷åòû­ðå òûñÿ­÷è àññîâ êàæ­äî­ìó.

3. Pri­us­quam con­su­les in pro­vin­cias pro­fi­cis­ce­ren­tur, pro­di­gia per pon­ti­fi­ces pro­cu­ra­ri pla­cuit. [2] Ro­mae Iuno­nis Lu­ci­nae templum de cae­lo tac­tum erat ita ut fas­ti­gium val­vae­que de­for­ma­ren­tur; Pu­teo­lis plu­ri­bus lo­cis mu­rus et por­ta ful­mi­ne ic­ta et duo ho­mi­nes exa­ni­ma­ti; [3] Nur­siae se­re­no sa­tis consta­bat nim­bum or­tum; ibi quo­que duos li­be­ros ho­mi­nes exa­ni­ma­tos; ter­ra apud se plu­vis­se Tus­cu­la­ni nun­tia­bant, et Rea­ti­ni mu­lam in ag­ro suo pe­pe­ris­se. [4] Ea pro­cu­ra­ta, La­ti­nae­que instau­ra­tae, quod Lau­ren­ti­bus pars car­nis quae da­ri de­bet da­ta non fue­rat. [5] Suppli­ca­tio quo­que earum re­li­gio­num cau­sa fuit qui­bus diis de­cem­vi­ri ex lib­ris ut fie­ret edi­de­runt. [6] De­cem in­ge­nui, de­cem vir­gi­nes, pat­ri­mi om­nes mat­ri­mi­que, ad id sac­ri­fi­cium ad­hi­bi­ti, et de­cem­vi­ri noc­te lac­ten­ti­bus rem di­vi­nam fe­ce­runt. [7] P. Cor­ne­lius Sci­pio Af­ri­ca­nus, pri­us­quam pro­fi­cis­ce­re­tur, for­ni­cem in Ca­pi­to­lio ad­ver­sus viam qua in Ca­pi­to­lium es­cen­di­tur, cum sig­nis sep­tem aura­tis et equis duo­bus et mar­mo­rea duo lab­ra an­te for­ni­cem po­suit.

[8] Per eos­dem dies prin­ci­pes Aeto­lo­rum tres et quad­ra­gin­ta, in­ter quos Da­moc­ri­tus et fra­ter eius erant, ab dua­bus co­hor­ti­bus mis­sis a M’. Aci­lio Ro­mam de­duc­ti et in Lau­tu­mias co­niec­ti sunt. Co­hor­tes in­de ad exer­ci­tum re­di­re L. Cor­ne­lius con­sul ius­sit. [9] Le­ga­ti ab Pto­lo­maeo et Cleo­pat­ra re­gi­bus Aegyp­ti gra­tu­lan­tes, quod M’. Aci­lius con­sul An­tio­chum re­gem Grae­cia ex­pu­lis­set, ve­ne­runt ad­hor­tan­tes­que, ut in Asiam exer­ci­tum trai­ce­rent: [10] om­nia per­cul­sa me­tu non in Asia mo­do sed etiam in Sy­ria es­se; re­ges Aegyp­ti ad ea, quae cen­suis­set se­na­tus, pa­ra­tos fo­re. [11] Gra­tiae re­gi­bus ac­tae; le­ga­tis mu­ne­ra da­ri ius­sa in sin­gu­los qua­ter­num mi­lium aeris.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 9Þíî­íà Ëóöè­íà (ïî îäíî­ìó èç äðåâ­íèõ òîë­êî­âà­íèé èìå­íè, «Âûâî­äÿ­ùàÿ ðåáåí­êà íà ñâåò») — áîãè­íÿ-ðîäî­âñïî­ìî­ãà­òåëü­íè­öà. Õðàì åå íàõî­äèë­ñÿ â ñâÿ­ùåí­íîé ðîùå íà Öèñ­ïèè (îäíà èç âåð­øèí Ýñêâè­ëèí­ñêî­ãî õîë­ìà).
  • 10Ñì. ïðè­ìå÷. 5 ê êí. XXXII.
  • 11Ëàâ­òó­ìèè — «òþðåì­íàÿ êàìå­íî­ëîì­íÿ». Ñì.: XXXII, 26, 17.
  • 12Àçè­åé çäåñü íàçâà­íà Ìàëàÿ Àçèÿ (ñì. ïðè­ìå÷. 3 ê êí. XXXI).
  • [1]Â îðè­ãè­íà­ëå in Ca­pi­to­lio ad­ver­sus viam, qua in Ca­pi­to­lium es­cen­di­tur — «Íà Êàïè­òî­ëèè íàïðî­òèâ óëè­öû, êîòî­ðàÿ ïîä­íè­ìà­åò­ñÿ íà Êàïè­òî­ëèé» (òî åñòü íà âåð­øèíå, à íå ó ïîä­íî­æèÿ õîë­ìà). — Ïðèì. ðåä. ñàé­òà.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003704 1364003705 1364003706