Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
25. (1) Ïîÿâëåíèå ñïåðâà âåñòíèêà ïîáåäû, à çàòåì è ñàìèõ ðîäîñöåâ î÷åíü îáðàäîâàëî ðèìëÿí. (2) Ñòàëî ÿñíî, ÷òî, ïîëó÷è ðîäîñöû ñâîáîäó ðóê62, îíè ñóìåëè áû îáåçîïàñèòü âñå ìîðå â ýòèõ ìåñòàõ. Íî âûñòóïëåíèå Àíòèîõà èç Ñàðä è ñòðàõ çà ñóäüáó ïðèáðåæíûõ ãîðîäîâ íå ïîçâîëèëè ðèìëÿíàì ñíÿòü îõðàíó ñ Èîíèè è Ýîëèäû. (3) Ê òîìó ôëîòó, ÷òî ñòîÿë ó Ïàòàð, îíè îòïðàâèëè Ïàìôèëèäà ñ ÷åòûðüìÿ ïàëóáíûìè êîðàáëÿìè. (4) Àíòèîõ íå òîëüêî ñòÿíóë âîåäèíî ãàðíèçîíû èç îêðåñòíûõ îáùèí, îí îòïðàâèë ê âèôèíñêîìó öàðþ Ïðóñèþ ïîñëîâ ñ ïèñüìîì, â êîòîðîì îñóæäàë ïåðåõîä ðèìëÿí â Àçèþ: (5) îíè-äå ÿâèëèñü, äàáû óíè÷òîæèòü âñå öàðñòâà, äàáû âî âñåì êðóãå çåìíîì íå îñòàëîñü íàâåê íèêàêîé âëàñòè, êðîìå ðèìñêîé; (6) Ôèëèïï è Íàáèñ óæå ïîáåæäåíû, òðåòüèì íà î÷åðåäè îí, Àíòèîõ. È òàê êàê âñëåä çà ïîäàâëåíèåì êàæäîãî òà æå ó÷àñòü ïîñòèãàåò åãî ñîñåäà, òî ñêîðî îíà, êàê ïîæàð, îõâàòèò îäíîãî çà äðóãèì âñåõ. (7) Ñëåäóþùåé æåðòâîé ïîñëå íåãî, Àíòèîõà, ñòàíåò Âèôèíèÿ, èáî Ýâìåí óæå îòäàë ñåáÿ â äîáðîâîëüíîå ðàáñòâî. (8) Âñå ýòî âçâîëíîâàëî Ïðóñèÿ, è îò ïîäîçðåíèé òàêîãî ðîäà åãî èçáàâèëè òîëüêî ïèñüìà êîíñóëà Ñöèïèîíà è îñîáåííî åãî áðàòà Ïóáëèÿ Àôðèêàíñêîãî. Òîò, íàïîìèíàÿ Ïðóñèþ, ÷òî ó ðèìñêîãî íàðîäà âñåãäà áûëî â îáû÷àå âñåâîçìîæíûìè ïî÷åñòÿìè âîçâûøàòü äîñòîèíñòâî ñîþçíûõ åìó öàðåé, à òàêæå ïðèâîäÿ ïðèìåðû ñîáñòâåííûõ äåéñòâèé, ïîáóäèë Ïðóñèÿ èñêàòü åãî äðóæáû. (9) Îí, Ñöèïèîí, âåäü è ñàì îñòàâèë öàðÿìè òåõ öàðüêîâ, ÷òî â Èñïàíèè ïðèíÿë ïîä ïîêðîâèòåëüñòâî; Ìàñèíèññó îí íå òîëüêî óòâåðäèë â îòå÷åñêîì öàðñòâå, íî è â öàðñòâå Ñèôàêà, êîòîðûì òîò ïðåæäå áûë èçãíàí; (10) è òåïåðü Ìàñèíèññà íå òîëüêî áîãàòåéøèé èç âñåõ öàðåé â Àôðèêå, íî è âî âñåì ìèðå íè îäíîìó öàðþ íå óñòóïàåò íè âåëè÷èåì, íè ìîùüþ. (11) Äàæå Ôèëèïïó è Íàáèñó, âðàãàì, êîòîðûå áûëè ïîáåæäåíû â âîéíå Òèòîì Êâèíêöèåì, íåñìîòðÿ íè íà ÷òî, îñòàâèëè èõ öàðñòâà. (12) Ôèëèïïó â ïðîøëîì ãîäó áûëà äàæå ïðîùåíà äàíü è âîçâðàùåí èç çàëîæíèêîâ ñûí; ñ ñîãëàñèÿ ðèìñêèõ ïîëêîâîäöåâ îí äàæå âåðíóë ñåáå íåêîòîðûå ãîðîäà çà ïðåäåëàìè Ìàêåäîíèè. Äà è Íàáèñ ïðåáûâàë áû â òàêîì æå ïî÷åòå, íå ïîãóáè åãî ñîáñòâåííîå áåçóìèå è ýòîëèéñêîå âåðîëîìñòâî. (13) Íî îñîáåííî óêðåïèëñÿ äóõ öàðÿ Ïðóñèÿ ïîñëå òîãî, êàê ê íåìó èç Ðèìà ïîñëîì ïðèáûë Ãàé Ëèâèé, ïðåæäå êîìàíäîâàâøèé ôëîòîì â äîëæíîñòè ïðåòîðà. (14) Îí óáåäèë öàðÿ, ÷òî êàê íàäåæäû íà ïîáåäó ó ðèìëÿí âåðíåé, ÷åì ó Àíòèîõà, òàê è äðóæáà ñ íèìè áóäåò íåðàçðûâíåé è êðåï÷å63. |
25. Magnam Romanis laetitiam prius victoriae nuntius, deinde adventus attulit Rhodiorum; [2] et apparebat, si Rhodiis ea cura dempta fuisset, vacuos eos tuta eius regionis maria praestaturos. Sed profectio Antiochi ab Sardibus simul metus ne opprimerentur maritimae urbes, abscedere custodia Ioniae atque Aeolidis prohibuerunt; [3] Pamphilidam cum quattuor navibus tectis ad eam classem quae circa Patara erat miserunt. [4] Antiochus non civitatium modo quae circa se erant contrahebat praesidia, sed ad Prusiam Bithyniae regem legatos miserat litterasque, quibus transitum in Asiam Romanorum increpabat: [5] venire eos ad omnia regna tollenda, ut nullum usquam in orbe terrarum nisi Romanum imperium esset; [6] Philippum, Nabim expugnatos; se tertium peti; ut quisque proximus ab oppresso sit, per omnes velut continens incendium pervasurum; [7] ab se gradum in Bithyniam fore, quando Eumenes in voluntariam servitutem concessisset. [8] His motum Prusiam litterae Scipionis consulis, sed magis fratris eius Africani, ab suspicione tali averterunt, qui praeter consuetudinem perpetuam populi Romani augendi omni honore regum sociorum maiestatem, domesticis ipse exemplis Prusiam ad promerendam amicitiam suam compulit: [9] regulos se acceptos in fidem in Hispania reges reliquisse; Masinissam non in patrio modo locasse regno, sed in Syphacis, a quo ante expulsus fuisset, regnum imposuisse; [10] et esse eum non Africae modo regum longe opulentissimum, sed toto in orbe terrarum cuivis regum vel maiestate vel viribus parem. [11] Philippum et Nabim, hostes et bello superatos ab T. Quinctio, tamen in regno relictos. [12] Philippo quidem anno priore etiam stipendium remissum et filium obsidem redditum; et quasdam civitates extra Macedoniam patientibus Romanis imperatoribus recepisse eum. In eadem dignitate et Nabim futurum fuisse, nisi eum suus primum furor, deinde fraus Aetolorum absumpsisset. [13] Maxime confirmatus est animus regis, postquam ad eum C. Livius, qui praetor ante classi praefuerat, [14] legatus ab Roma venit et edocuit quanto et spes victoriae certior Romanis quam Antiocho et amicitia sanctior firmiorque apud Romanos futura esset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß