Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVII, ãë. 42

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

42. (1) Âïðî­÷åì, áåç­äåëü­íîå ïðè­êëþ­÷å­íèå âñêî­ðå îêà­çà­ëîñü ïðè­÷è­íîé íàñòî­ÿ­ùå­ãî ïîðà­æå­íèÿ — èñïóã è ñìÿ­òå­íèå ñ.252 ðàñ­ïðî­ñòðà­íè­ëèñü îò êîëåñ­íèö è íà ñòî­ÿâ­øèå áëèç­êî âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûå îòðÿäû, êîòî­ðûå è ðàç­áå­æà­ëèñü, ëèøèâ­øèñü ïðè­êðû­òèÿ, ïîä­ñòà­âèâ ïîä óäàð âñå îñòàëü­íûå âîé­ñêà âïëîòü äî êîí­íè­êîâ-êàòà­ôðàê­òîâ. (2) À êîãäà ðèì­ñêàÿ êîí­íè­öà íàïà­ëà íà íèõ, íèêåì íå ïîä­äåð­æè­âàå­ìûõ, òî îíè íå âûäåð­æà­ëè äàæå è ïåð­âî­ãî åå íàòèñ­êà: ÷àñòü èõ áåæà­ëà, à ïðî­÷èõ íàñòèã­ëè èç-çà òÿæå­ñòè èõ îáëà­÷å­íèÿ è îðó­æèÿ. (3) Òóò âñå ëåâîå êðû­ëî îêà­çà­ëîñü îïðî­êè­íó­òî, à ïîñëå òîãî, êàê ñìÿ­òû áûëè è âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûå îòðÿäû, ñòî­ÿâ­øèå ìåæ­äó êîí­íè­öåé è òàê íàçû­âàå­ìû­ìè ôàëàí­ãè­òà­ìè, ñìÿ­òå­íèå ïåðå­êè­íó­ëîñü è íà ñåðåäè­íó ñòðîÿ. (4) Ðÿäû ôàëàí­ãè íàðó­øè­ëèñü, à èñïîëü­çî­âàòü äëèí­íåé­øèå êîïüÿ, êîòî­ðûå èìå­íó­þò­ñÿ ó ìàêåäî­íÿí ñàðèññà­ìè93, ñòà­ëî íåâîç­ìîæ­íûì èç-çà òîãî, ÷òî ïðî­òèâ­íè­êà çàãî­ðà­æè­âà­ëè ñâîè. Ëåãè­î­íû íàïà­ëè íà çàìå­øàâ­øèõ­ñÿ, çàáðà­ñû­âàÿ èõ äðî­òè­êà­ìè è êîïüÿ­ìè. (5) Äàæå ñëî­íû, ðàñ­ñòàâ­ëåí­íûå ÷åðåç îïðå­äå­ëåí­íûå ïðî­ìå­æóò­êè, íå íàïó­ãà­ëè ðèì­ñêèõ âîè­íîâ, êîòî­ðûå åùå â àôðè­êàí­ñêèõ âîé­íàõ íàó÷è­ëèñü è òîìó, êàê óêëî­íÿòü­ñÿ îò ýòèõ ÷óäî­âèù, è òîìó, êàê ïîðà­æàòü èõ ñáî­êó êîïüåì èëè, ïîäî­áðàâ­øèñü ïîáëè­æå, ïåðå­ðó­áàòü ìå÷îì ñóõî­æè­ëèÿ. (6) Óæå ïî÷òè âñÿ ñåðåäè­íà ñòðîÿ âðà­ãîâ áûëà ñîêðó­øå­íà ëîáî­âûì óäà­ðîì, à âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûå îòðÿäû, îáîé­äåí­íûå ñ òûëà, ïîä­âåð­ãà­ëèñü èñòðåá­ëå­íèþ — è òóò ðèì­ëÿíå óçíà­ëè, ÷òî íà äðó­ãîì ôëàí­ãå èõ ñîë­äà­òû áåãóò, à ïî÷òè ÷òî îò ñàìî­ãî ëàãå­ðÿ ñòà­ëè ñëûø­íû êðè­êè ïîä­äàâ­øèõ­ñÿ ñòðà­õó. (7) À äåëî áûëî òàê: Àíòèîõ, íàõî­äÿñü íà ïðà­âîì êðû­ëå, çàìå­òèë, ÷òî òàì ó ðèì­ëÿí íåò íèêî­ãî â çàïà­ñå, êðî­ìå ÷åòû­ðåõ òóðì êîí­íè­öû — ðåêà ïðåä­ñòàâ­ëÿ­ëàñü íàäåæ­íîé çàùè­òîé. Îäíà­êî, êîãäà ýòè êîí­íè­êè çàõî­òå­ëè ñîåäè­íèòü­ñÿ ñî ñâî­è­ìè, áåðåã îêà­çàë­ñÿ áåç ïðè­êðû­òèÿ. Ñþäà-òî è óäà­ðèë Àíòèîõ, èñïîëü­çóÿ âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûå ÷àñòè è òÿæå­ëóþ êîí­íè­öó. (8) Óäàð áûë íå òîëü­êî ëîáî­âûì, ðèì­ëÿí óæå òåñ­íè­ëè è ñáî­êó — âåäü ôëàíã îêà­çàë­ñÿ îáîé­äåí ó ðåêè. Ñïåð­âà îáðà­òè­ëèñü â áåã­ñòâî âñàä­íè­êè, à çàòåì è áëè­æàé­øèå ê íèì ïåõî­òèí­öû. Âñå îíè îïðî­ìå­òüþ áðî­ñè­ëèñü ê ëàãå­ðþ.

42. Ce­te­rum va­na il­la res ve­rae mox cla­dis cau­sa fuit. Auxi­lia enim sub­si­dia­ria, quae pro­xi­ma lo­ca­ta erant, pa­vo­re et conster­na­tio­ne quad­ri­ga­rum ter­ri­ta et ip­sa in fu­gam ver­sa nu­da­runt om­nia us­que ad ca­taph­rac­tos equi­tes. [2] Ad quos cum dis­si­pa­tis sub­si­diis per­ve­nis­set equi­ta­tus Ro­ma­nus, ne pri­mum qui­dem im­pe­tum sus­ti­nue­runt; pars eorum fu­si sunt, alii prop­ter gra­vi­ta­tem te­gu­men­to­rum ar­mo­rum­que oppres­si sunt. [3] To­tum dein­de lae­vum cor­nu incli­na­vit, et tur­ba­tis auxi­lia­ri­bus, qui in­ter equi­tem et quos ap­pel­lant pha­lan­gi­tas erant, us­que ad me­diam aciem ter­ror per­ve­nit. [4] Ibi si­mul per­tur­ba­ti or­di­nes et im­pe­di­tus in­ter­cur­su suo­rum usus prae­lon­ga­rum has­ta­rum — sa­ri­sas Ma­ce­do­nes vo­cant — in­tu­le­re sig­na Ro­ma­nae le­gio­nes et pi­la in per­tur­ba­tos co­nie­ce­re. [5] Ne in­ter­po­si­ti qui­dem ele­phan­ti mi­li­tem Ro­ma­num de­ter­re­bant, ad­sue­tum iam ab Af­ri­cis bel­lis et vi­ta­re im­pe­tum be­luae et ex transver­so aut pi­lis in­ces­se­re aut, si pro­pius su­bi­re pos­set, gla­dio ner­vos in­ci­de­re. [6] Iam me­dia acies fe­re om­nis a fron­te prostra­ta erat, et sub­si­dia cir­cu­mi­ta ab ter­go cae­de­ban­tur, cum in par­te alia fu­gam suo­rum et pro­pe iam ad ip­sa castra cla­mo­rem pa­ven­tium ac­ce­pe­re. [7] Nam­que An­tio­chus a dextro cor­nu, cum ibi fi­du­cia flu­mi­nis nul­la sub­si­dia cer­ne­ret prae­ter quat­tuor tur­mas equi­tum, et eas dum appli­cant se suis ri­pam nu­dan­tes, im­pe­tum in eam par­tem cum auxi­liis et ca­taph­rac­to equi­ta­tu fe­cit; [8] nec a fron­te tan­tum insta­bat, sed cir­cu­mi­to a flu­mi­ne cor­nu iam ab la­te­re ur­ge­bat, do­nec fu­ga­ti equi­tes pri­mum, dein pro­xi­mi pe­di­tum ef­fu­so cur­su ad castra com­pul­si sunt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 93Ñì. ïðè­ìå÷. 61 ê êí. XXXVI.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364003743 1364003744 1364003745