Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVIII, ãë. 2

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

2. (1) Óçíàâ îá îòïà­äå­íèè Àôà­ìà­íèè, Ôèëèïï âûñòó­ïèë ñ øåñòè­òû­ñÿ÷­íûì âîé­ñêîì è î÷åíü áûñò­ðî ïðè­øåë â Ãîì­ôû4. (2) Îñòà­âèâ òàì áîëü­øóþ ÷àñòü âîè­íîâ, êîòî­ðûå íå âûäåð­æà­ëè áû ñòîëü òðóä­íî­ãî ïåðå­õî­äà, îí ñ äâó­ìÿ òûñÿ­÷à­ìè âîøåë â Àòå­íåé, åäèí­ñò­âåí­íóþ êðå­ïîñò­öó, êîòî­ðóþ åãî ãàð­íè­çî­íó óäà­ëîñü óäåð­æàòü. (3) Îòñþäà öàðü ïîïû­òàë­ñÿ çàíÿòü áëè­æàé­øèå ïîñå­ëå­íèÿ, íî, ëåã­êî óáåäèâ­øèñü, ÷òî âñå îíè, êðî­ìå Àòå­íåÿ, äåð­æàò ñòî­ðî­íó íåïðè­ÿ­òå­ëÿ, âåð­íóë­ñÿ â Ãîì­ôû è óæå ñî âñåì âîé­ñêîì âñòó­ïèë â Àôà­ìà­íèþ. (4) Ôèëèïï âûñëàë âïå­ðåä Êñå­íî­íà ñ òûñÿ­÷åé ïåõî­òèí­öåâ, ïðè­êà­çàâ åìó îâëà­äåòü Ýòî­ïè­åé, âûãîä­íî ðàñ­ïî­ëî­æåí­íîé áëèç Àðãè­òåè. (5) Ïîëó­÷èâ äîíå­ñå­íèå î òîì, ÷òî Ýòî­ïèÿ â åãî ðóêàõ, ñàì öàðü ðàñ­ïî­ëî­æèë­ñÿ ëàãå­ðåì íåâäà­ëå­êå îò õðà­ìà Çåâ­ñà Àêðåé­ñêî­ãî5. Òàì îí íà äåíü çàäåð­æàë­ñÿ èç-çà íåíà­ñòüÿ, à íà ñëå­äóþ­ùèé ðåøèë äâè­íóòü­ñÿ ê Àðãè­òåå. (6) Âî âðå­ìÿ ïåðå­õî­äà íà ãîñ­ïîä­ñò­âó­þ­ùèõ íàä äîðî­ãîé õîë­ìàõ ñðà­çó æå ñòà­ëè ïîÿâ­ëÿòü­ñÿ òî òàì, òî ñÿì àôà­ìà­íû. Çàâèäåâ èõ, ïåðå­äî­âûå îñòà­íî­âè­ëèñü. Ñòðàõ è òðå­âî­ãà ïðî­áå­æà­ëè ïî âñå­ìó ñòðîþ, (7) è êàæ­äûé ïðåä­ñòà­âèë ñåáå, ÷òî ñ íèì áóäåò, åñëè êîëîí­íó ñáðî­ñÿò â óùå­ëüå, òÿíóâ­øå­å­ñÿ ïîä ñêà­ëè­ñòûì êðà­åì äîðî­ãè. (8) Öàðü óñòðå­ìèë­ñÿ áûëî âïå­ðåä, ÷òîáû áûñò­ðî âûáðàòü­ñÿ èç òåñ­íè­íû, ðàñ­ñ÷è­òû­âàÿ, ÷òî âîé­ñêî ïîñëå­äó­åò çà íèì, íî îáùåå ñìÿ­òå­íèå áûëî òàêèì, ÷òî åìó ïðè­øëîñü îòî­çâàòü ïåðå­äî­âûõ è âîç­âðà­ùàòü­ñÿ ïðåæ­íåé äîðî­ãîé. Âíà­÷à­ëå àôà­ìà­íû ïðî­ñòî ñëå­äî­âà­ëè çà âîé­ñêîì â íåêî­òî­ðîì îòäà­ëå­íèè, (9) íî ïîñëå òîãî, êàê ê íèì ïðè­ñî­åäè­íè­ëèñü ýòî­ëèé­öû, àôà­ìà­íû îñòà­âè­ëè èõ äëÿ ïðå­ñëå­äî­âà­íèÿ êîëîí­íû ñ òûëà, à ñàìè îêðó­æè­ëè åå ñ ôëàí­ãîâ, (10) à íåêî­òî­ðûå, ïðîé­äÿ áîëåå êîðîò­êèì ïóòåì ïî èçâåñò­íûì èì òðî­ïàì, çàíÿ­ëè ïðî­õî­äû. Ýòî ïðè­âå­ëî ìàêåäî­íÿí â òàêîå ñìÿ­òå­íèå, ÷òî îíè â áåñ­ïî­ðÿäî÷­íîì áåã­ñòâå, çàáûâ î ñòðîå, òåðÿÿ âîîðó­æå­íèå è ñîë­äàò, ïåðå­ïðà­âè­ëèñü íàêî­íåö íà äðó­ãîé áåðåã. (11) Íà ýòîì ïðå­ñëå­äî­âà­íèå ïðå­êðà­òè­ëîñü. Äàëü­íåé­øèé ïóòü âîé­ñêà äî Ãîì­ôîâ è îò Ãîì­ôîâ íàçàä â Ìàêåäî­íèþ áûë áåç­îïàñ­íûì. (12) Òåì âðå­ìå­íåì àôà­ìà­íû è ýòî­ëèé­öû ñòÿ­íó­ëè âñå ñèëû â Ýòî­ïèþ ïðî­òèâ çàêðå­ïèâ­øå­ãî­ñÿ òàì Êñå­íî­íà ñ åãî òûñÿ­÷åé ìàêåäî­íÿí. (13) Ðåøèâ, ÷òî èõ ïîçè­öèÿ ñëà­áà, ìàêåäî­íÿíå, ðàñ­ñðå­äîòî­÷èâ­øèñü, îòî­øëè èç Ýòî­ïèè ââåðõ, íà êðó­òóþ ñêà­ëó, íî àôà­ìà­íû íàøëè ïóòè, ñ ðàç­íûõ ñòî­ðîí âåä­øèå íà íåå, è âûáè­ëè ìàêåäî­íÿí îòòóäà. (14) Ðàñ­ñå­ÿâ­øèñü ïî áåç­äî­ðî­æüþ è íå çíàÿ ïðî­õî­äîâ ñðå­äè íåçíà­êî­ìûõ ãîð, îíè íå ìîã­ëè íàé­òè ïóòè ê áåã­ñòâó è áûëè ÷àñòüþ âçÿ­òû â ïëåí, ÷àñòüþ ïåðå­áè­òû.  ïàíè­êå ìàêåäî­íÿíå ïàäà­ëè ñ êðó÷, ðàç­áè­âà­ëèñü íàñìåðòü è ëèøü íåìíî­ãèå ñìîã­ëè ñ Êñå­íî­íîì âåð­íóòü­ñÿ ê Ôèëèï­ïó. Óáè­òûõ ïîõî­ðî­íè­ëè ïîòîì, âî âðå­ìÿ ïåðå­ìè­ðèÿ.

2. Phi­lip­pus audi­ta de­fec­tio­ne Atha­ma­niae cum sex mi­li­bus ar­ma­to­rum pro­fec­tus in­gen­ti ce­le­ri­ta­te Gom­phos per­ve­nit. [2] Ibi re­lic­ta maio­re par­te exer­ci­tus — ne­que enim ad tan­ta iti­ne­ra suf­fi­ce­rent — cum duo­bus mi­li­bus Athe­nae­um, quod unum a prae­si­dio suo re­ten­tum fue­rat, per­ve­nit. [3] In­de pro­xi­mis tempta­tis cum fa­ci­le ani­mad­ver­tis­set ce­te­ra hos­ti­lia es­se, Gom­phos reg­res­sus om­ni­bus co­piis si­mul in Atha­ma­niam re­dit. [4] Xe­no­nem in­de cum mil­le pe­di­ti­bus prae­mis­sum Aetho­piam oc­cu­pa­re iubet, op­por­tu­ne Ar­gi­theae im­mi­nen­tem; [5] quem ubi te­ne­ri ab suis lo­cum vi­dit, ip­se cir­ca templum Iovis Ac­raei po­suit castra. Ibi unum diem foe­da tem­pes­ta­te re­ten­tus, pos­te­ro die du­ce­re ad Ar­gi­theam in­ten­dit. [6] Eun­ti­bus ex­templo ap­pa­rue­re Atha­ma­nes in tu­mu­los im­mi­nen­tes viae dis­cur­ren­tes. Ad quo­rum conspec­tum consti­te­re pri­ma sig­na, to­to­que ag­mi­ne pa­vor et tre­pi­da­tio erat [7] et pro se quis­que quid­nam fu­tu­rum es­set co­gi­ta­re, si in val­les su­biec­tas ru­pi­bus ag­men fo­ret de­mis­sum. [8] Haec tu­mul­tua­tio re­gem cu­pien­tem si se se­que­ren­tur rap­tim eva­de­re an­gus­tias, re­vo­ca­re pri­mos et eadem qua ve­ne­rat via re­fer­re coe­git sig­na. Atha­ma­nes pri­mo ex in­ter­val­lo quie­ti se­que­ban­tur; [9] postquam Aeto­li se co­niun­xe­runt, hos, ut ab ter­go ag­mi­ni insta­rent, re­li­que­runt, ip­si ab la­te­ri­bus se cir­cum­fu­de­runt, [10] qui­dam per no­tas cal­les bre­vio­re via praeg­res­si tran­si­tus in­se­de­re; tan­tum­que tu­mul­tus Ma­ce­do­ni­bus est iniec­tum, ut fu­gae ma­gis ef­fu­sae quam iti­ne­ris or­di­na­ti mo­do mul­tis ar­mis vi­ris­que re­lic­tis flu­men traie­ce­rint. [11] Hic fi­nis se­quen­di fuit. In­de tu­to Ma­ce­do­nes Gom­phos et a Gom­phis in Ma­ce­do­niam re­die­runt. [12] Atha­ma­nes Aeto­li­que Aetho­piam ad Xe­no­nem ac mil­le Ma­ce­do­nas oppri­men­dos un­di­que con­cur­re­runt. [13] Ma­ce­do­nes pa­rum lo­co fre­ti ab Aetho­pia in al­tio­rem de­rup­tio­rem­que un­di­que tu­mu­lum con­ces­se­re; quo plu­ri­bus ex lo­cis adi­tu in­ven­to ex­pu­le­re eos Atha­ma­nes, [14] dis­per­sos­que et per in­via at­que ig­no­tas ru­pes iter fu­gae non ex­pe­dien­tis par­tim ce­pe­runt par­tim in­ter­fe­ce­runt. Mul­ti pa­vo­re in de­rup­ta prae­ci­pi­ta­ti; per­pau­ci cum Xe­no­ne ad re­gem eva­se­runt. Pos­tea per in­du­tias se­pe­lien­di cae­sos po­tes­tas fac­ta est.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 4Î Ãîì­ôàõ ñì.: XXXI, 41, 6 è ïðè­ìå÷. 143 ê êí. XXXI; ñð. òàê­æå: XXXVI, 13, 6 è ïðè­ìå÷. 47 ê êí. XXXVI.
  • 5Ò. å. «Ãîð­íå­ãî». Ñð. ïðè­ìå÷. 72 ê êí. XXXII.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003803 1364003804 1364003805