Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
18. (1) Ðàñïóñòèâ ñõîäêó è îòïðàâèâ ïîñëîâ ê Ýïîñîãíàòó, åäèíñòâåííîìó èç ãàëëüñêèõ öàðüêîâ, êòî Ýâìåíó îñòàëñÿ äðóãîì è îòêàçàë Àíòèîõó â ïîìîùè ïðîòèâ ðèìëÿí, êîíñóë ñíÿëñÿ ñ ëàãåðÿ.  ïåðâûé äåíü âîéñêî âûøëî ê ðåêå Àëàíäðó, à íà ñëåäóþùèé äåíü ïðèøëî â äåðåâíþ ïîä íàçâàíèåì Òèñêîí. (2) Òóäà ïðèøëî ïîñîëüñòâî îò æèòåëåé Îðîàíä53, ïðîñÿ ìèðà; èì áûëî ïðèêàçàíî âûïëàòèòü äâåñòè òàëàíòîâ è ïîçâîëåíî âåðíóòüñÿ îáðàòíî, ÷òîáû ñîîáùèòü ýòî óñëîâèå. (3) Îòòóäà êîíñóë ïîâåë âîéñêî ê Ïëèòå, à çàòåì ïîñòàâèë ëàãåðü áëèç Àëèàòò. Òóäà âîçâðàòèëèñü ïîñëû, îòïðàâëåííûå ê Ýïîñîãíàòó, âìåñòå ñ ïîñîëüñòâîì îò íåãî ñàìîãî. Åãî ïîñëàíöû óìîëÿëè íå âîåâàòü ñ òåêòîñàãàìè: Ýïîñîãíàò ñàì îòïðàâèòñÿ ê íèì è äîãîâîðèòñÿ, ÷òîáû îíè ïðèíÿëè óñëîâèÿ ðèìëÿí. (4) Êîíñóë óäîâëåòâîðèë ïðîñüáó öàðüêà è ïîâåë âîéñêî ÷åðåç çåìëþ, íàçûâàåìóþ Àêñèëîñ54. Îíà íàçûâàåòñÿ òàê íåäàðîì: â íåé íå íàéäåòñÿ íå òîëüêî ÷òî äðîâ, íî äàæå òåðíîâíèêà èëè êàêîãî-ëèáî äðóãîãî òîïëèâà; âìåñòî äðîâ æèòåëè èñïîëüçóþò áû÷èé íàâîç. (5) Ðèìëÿíå ñòîÿëè ëàãåðåì áëèç Êóáàëëà, êðåïîñòöû â Ãàëëîãðåöèè, êàê âäðóã ïîñëûøàëñÿ ãðîìêèé øóì è ïîêàçàëàñü âðàæåñêàÿ êîííèöà, êîòîðàÿ, íàïàâ íåîæèäàííî, ñìîãëà íå òîëüêî ðàññòðîèòü âûñòàâëåííûå êàðàóëû, íî äàæå íàíåñòè êîå-êàêîé óðîí. (6) Êîãäà øóì äîíåññÿ äî ëàãåðÿ, ðèìñêàÿ êîííèöà, âíåçàïíî âûñûïàâ ñðàçó èçî âñåõ âîðîò, îáðàòèëà ãàëëîâ â áåñïîðÿäî÷íîå áåãñòâî è ïåðåáèëà íåìàëî áåæàâøèõ. (7) Äàëüøå êîíñóë ïðèêàçàë èäòè ïëîòíî ñîìêíóòûì ñòðîåì, ïðåäâàðèòåëüíî ðàçâåäàâ äîðîãó, òàê êàê óâèäåë, ÷òî âîéñêî óæå âñòóïèëî âî âðàæåñêóþ ñòðàíó. Äâèãàÿñü áîëüøèìè ïåðåõîäàìè, âîéñêî âûøëî ê ðåêå Ñàíãàðèþ55. Åå íåëüçÿ áûëî ïåðåéòè âáðîä, è êîíñóë ïðèêàçàë ñòðîèòü ìîñò. (8) Ñàíãàðèé òå÷åò ñ ãîðû Àäîðåÿ ÷åðåç Ôðèãèþ, à çàòåì áëèç Âèôèíèè ïðèíèìàåò â ñ.283 ñåáÿ Òèìáð; çàòåì, óäâîèâ ñâîè âîäû, ïðîòåêàåò îí ïî Âèôèíèè è âïàäàåò â Ïðîïîíòèäó. Ýòà ðåêà èçâåñòíà, îäíàêî, íå ñòîëüêî ñâîèì ïîëíîâîäüåì, ñòîëüêî ðåäêîñòíûì èçîáèëèåì ðûáû, äîáûâàåìîé â íåé ìåñòíûìè æèòåëÿìè. (9) Ïåðåéäÿ ïî ïîñòðîåííîìó ìîñòó ðåêó, âîéñêî ïîøëî âäîëü áåðåãà.  ïóòè èì íåîæèäàííî ïîâñòðå÷àëèñü øåäøèå èç Ïåññèíóíòà æðåöû Âåëèêîé ìàòåðè áîãîâ56 â ñâîåì óáðàíñòâå, â èññòóïëåíèè ïðîðèöàâøèå, ÷òî áîãèíÿ äàåò ðèìëÿíàì äîðîãó âîéíû è âëàñòü íàä ýòèì êðàåì. (10) Êîíñóë ñêàçàë, ÷òî ïðèíèìàåò ýòî çíàìåíèå, è ïîñòàâèë ëàãåðü â òîì ñàìîì ìåñòå. (11) Íà ñëåäóþùèé äåíü âîéñêî ïîäîøëî ê Ãîðäèþ. Ýòîò ãîðîä õîòü è íåâåëèê, íî âñå-òàêè ìíîãîëþäíåå, ÷åì îáû÷íî áûâàþò òàêèå òîðæèùà â ñðåäèííûõ ìåñòíîñòÿõ, è òóäà ñúåçæàåòñÿ áîëüøå êóïöîâ. (12) Èç Ãîðäèÿ ïî÷òè îäèíàêîâî áëèçêî äî òðåõ ìîðåé: äî Ãåëëåñïîíòà, äî Ñèíîïû è äî ïðîòèâîïîëîæíîãî ïîáåðåæüÿ, íàñåëÿåìîãî ïðèìîðñêèìè êèëèêèéöàìè. Êðîìå òîãî, â ýòèõ ìåñòàõ ñîïðèêàñàþòñÿ ìåæäó ñîáîé ïðåäåëû ìíîãèõ áîëüøèõ ïëåìåí, âçàèìîâûãîäíàÿ èõ òîðãîâëÿ ñîñðåäîòî÷èëàñü èìåííî â ýòîì ìåñòå. (13) Âîéäÿ â Ãîðäèé, ðèìëÿíå îáíàðóæèëè, ÷òî æèòåëè áåæàëè, íî îñòàâèëè ìíîæåñòâî âñÿ÷åñêîãî äîáðà. (14) Âîéñêî ñòîÿëî â ãîðîäå, êîãäà òóäà ïðèáûëè ïîñëû îò Ýïîñîãíàòà è ñîîáùèëè, ÷òî òîò ïîñåòèë ãàëëüñêèõ öàðüêîâ, íî ïîåçäêà áûëà íåóäà÷íà; (15) ãàëëû âî ìíîæåñòâå ïîêèäàþò ðàâíèííûå ñåëåíèÿ è ïîëÿ è ñ æåíàìè è äåòüìè, âçÿâ ñ ñîáîé âåñü ñêîò è âñå èìóùåñòâî, êîòîðîå ìîãóò óâåçòè, óñòðåìëÿþòñÿ ê ãîðå Îëèìïó57, ãäå èõ çàùèùàëî áû íå òîëüêî îðóæèå, íî ñàìà ìåñòíîñòü. |
18. Contione dimissa missisque ad Eposognatum legatis, qui unus ex regulis et in Eumenis manserat amicitia et negaverat Antiocho adversus Romanos auxilia, castra movit. Primo die ad Alandrum flumen, postero ad vicum quem vocant Tyscon ventum. [2] Eo legati Oroandensium cum venissent amicitiam petentes, ducenta talenta his sunt imperata, precantibusque ut domum renuntiarent potestas facta. [3] Ducere inde exercitum consul ad Pliten intendit; deinde ad Alyattos castra posita. Eo missi ad Eposognatum redierunt, et legati reguli orantes ne Tectosagis bellum inferret; ipsum in eam gentem iturum Eposognatum persuasurumque ut imperata faciant. [4] Data venia regulo, duci inde exercitus per Axylon quam vocant terram coeptus. Ab re nomen habet: non ligni modo quicquam, sed ne spinas quidem aut ullum aliud alimentum fert ignis; fimo bubulo pro lignis utuntur. [5] Ad Cuballum, Gallograeciae castellum, castra habentibus Romanis apparuere cum magno tumultu hostium equites, nec turbarunt tantum Romanas stationes repente invecti sed quosdam etiam occiderunt. [6] Qui tumultus cum in castra perlatus esset, effusus repente omnibus portis equitatus Romanus fudit fugavitque Gallos et aliquot fugientes occidit. [7] Inde consul, ut qui iam ad hostes perventum cerneret, explorato deinde et cum cura coacto agmine procedebat. Et continentibus itineribus cum ad Sangarium flumen venisset, pontem, quia vado nusquam transitus erat, facere instituit. [8] Sangarius ex Adoreo monte per Phrygiam fluens miscetur ad Bithyniam Tymbri fluvio; inde maior iam geminatis aquis per Bithyniam fertur et in Propontidem sese effundit, non tamen tam magnitudine memorabilis, quam piscium accolis ingentem vim praebet. [9] Transgressis ponte perfecto flumen praeter ripam euntibus Galli Matris Magnae a Pessinunte occurrere cum insignibus suis, vaticinantes fanatico carmine deam Romanis viam belli et victoriam dare imperiumque eius regionis. [10] Accipere se omen cum dixisset consul, castra eo ipso loco posuit. Postero die ad Gordium pervenit. [11] Id haud magnum quidem oppidum est, sed plus quam mediterraneum celebre et frequens emporium. [12] Tria maria pari ferme distantia intervallo habet, ad Hellespontum, ad Sinopen, et alterius orae litora qua Cilices maritimi colunt; multarum magnarumque praeterea gentium fines contingit, quarum commercium in eum maxime locum mutui usus contraxere. [13] Id tum desertum fuga incolarum oppidum, refertum idem copia rerum omnium invenerunt. [14] Ibi stativa habentibus legati ab Eposognato venerunt nuntiantes profectum eum ad regulos Gallorum nihil aequi impetrasse; [15] ex campestribus vicis agrisque frequentes demigrare et cum coniugibus ac liberis, quae ferre atque agere possint, prae se agentes portantesque Olympum montem petere, ut inde armis locorumque situ sese tueantur. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß