Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
42. (1)  ñàìîì êîíöå ãîäà [188 ã.] êîíñóë Ìàðê Âàëåðèé ïðèáûë èç Ëèãóðèè â Ðèì äëÿ âûáîðîâ íîâûõ äîëæíîñòíûõ ëèö.  ïðîâèíöèè îí íå ñîâåðøèë íè÷åãî ïðèìå÷àòåëüíîãî, ÷òî îïðàâäûâàëî áû åãî çàïîçäàíèå ïðîòèâ ïðèíÿòîãî ñðîêà. (2) Âûáîðû êîíñóëîâ ñîñòîÿëèñü äâåíàäöàòîãî äíÿ äî ìàðòîâñêèõ êàëåíä; èçáðàíû áûëè Ìàðê Ýìèëèé Ëåïèä è Ãàé Ôëàìèíèé. (3) Íà ñëåäóþùèé äåíü èçáðàíû áûëè ïðåòîðû: Àïïèé Êëàâäèé Ïóëüõð, (4) Ñåðâèé Ñóëüïèöèé Ãàëüáà, Êâèíò Òåðåíöèé Êóëëåîí, Ëóöèé Òåðåíöèé Ìàññàëèîò, Êâèíò Ôóëüâèé Ôëàêê è Ìàðê Ôóðèé Êðàññèïåä. (5) Ïî îêîí÷àíèè âûáîðîâ êîíñóë ïðåäñòàâèë íà ðåøåíèå ñåíàòà âîïðîñ î òîì, êàêèå ïðîâèíöèè äàòü ïðåòîðàì. Ñåíàò ïîñòàíîâèë, ÷òî äâîå ïðåòîðîâ îñòàíóòñÿ äëÿ îòïðàâëåíèÿ ñóäà â Ðèìå, äâîå ïîëó÷àò íàçíà÷åíèå âíå Èòàëèè, à èìåííî â Ñèöèëèþ è â Ñàðäèíèþ, à äâîå â åå ïðåäåëàõ — â Òàðåíò è â Ãàëëèþ118. (6) Ïðåòîðàì òîò÷àñ âåëåíî áûëî äî âñòóïëåíèÿ â äîëæíîñòü ðàñïðåäåëèòü ìåæäó ñîáîé ïîðó÷åíèÿ ïî æðåáèþ. Ñåðâèþ Ñóëüïèöèþ äîñòàëàñü ãîðîäñêàÿ ïðåòóðà, Êâèíòó Òåðåíöèþ — ñóäåáíûå äåëà ñ èíîçåìöàìè, Ëóöèé Òåðåíöèé ïîëó÷èë Ñèöèëèþ, Êâèíò Ôóëüâèé — Ñàðäèíèþ, Àïïèé Êëàâäèé — Òàðåíò, Ìàðê Ôóðèé — Ãàëëèþ. (7)  òîì ãîäó Ëóöèé Ìèíóöèé Ìèðòèë è Ëóöèé Ìàíëèé, îáâèíåííûå â èçáèåíèè êàðôàãåíñêèõ ïîñëîâ, áûëè ðàñïîðÿæåíèåì ãîðîäñêîãî ïðåòîðà Ìàðêà Êëàâäèÿ âûäàíû ÷åðåç ôåöèàëîâ ýòèì ïîñëàì è óâåçåíû â Êàðôàãåí119. (8)  Ëèãóðèè, ïî ñëóõàì, øëà, äåíü îòî äíÿ ðàçãîðàÿñü, áîëüøàÿ âîéíà. Ïîýòîìó ñåíàò, êîãäà íîâûå êîíñóëû äîëîæèëè åìó î ïîëîæåíèè â ïðîâèíöèÿõ è â ãîñóäàðñòâå, îáîèì íàçíà÷èë ïðîâèíöèåé Ëèãóðèéñêóþ îáëàñòü. (9) Ýòîìó ðåøåíèþ âîñïðîòèâèëñÿ êîíñóë Ëåïèä. «Íåäîñòîéíî, — ñêàçàë îí, — çàïèðàòü îáîèõ êîíñóëîâ â äîëèíû Ëèãóðèè, (10) ìåæäó òåì êàê Ìàðê Ôóëüâèé è Ãíåé Ìàíëèé óæå â ïðîäîëæåíèå äâóõ ëåò öàðñòâóþò, îäèí â Åâðîïå, äðóãîé â Àçèè, êàê áû çàñòóïèâ ìåñòà Ôèëèïïà è Àíòèîõà. Åñëè ñåíàòó óãîäíî äåðæàòü òàì âîéñêà, òî íå ëó÷øå ëè èõ îòäàòü ïîä íà÷àëüñòâî êîíñóëàì, íåæåëè ÷àñòíûì ëèöàì?120 (11) Òå îáà ðûñêàþò, ãðîçÿ âîéíîþ íàðîäàì, êîòîðûì âîéíà íå áûëà îáúÿâëåíà, è ïðîäàþò ìèð çà äåíüãè121. À åñëè óæ íóæíî ïðîâèíöèè òå çàíèìàòü âîéñêàìè, òî êàê ïðååìíèêîì Ìàíèÿ Àöèëèÿ áûë êîíñóë Ëóöèé Ñöèïèîí, à ïðååìíèêàìè Ëóöèÿ Ñöèïèîíà Ìàðê Ôóëüâèé è ñ.303 Ãíåé Ìàíëèé, (12) òàê èõ ïðååìíèêàìè äîëæíû áûòü êîíñóëû Ãàé Ëèâèé è Ìàðê Âàëåðèé. Òåïåðü, ïî êðàéíåé ìåðå ïî îêîí÷àíèè âîéíû ñ ýòîëèéöàìè, êîãäà Àçèÿ óæå îòíÿòà ó Àíòèîõà, ãàëëû ïîáåæäåíû, äîëæíî ëèáî ïîñëàòü êîíñóëîâ ê êîíñóëüñêèì âîéñêàì, ëèáî îòîçâàòü ëåãèîíû îòòóäà è íàêîíåö âåðíóòü ãîñóäàðñòâó». (13) Âûñëóøàâ ýòî, ñåíàò îñòàëñÿ ïðè ñâîåì ìíåíèè, ÷òîáû Ëèãóðèÿ áûëà ïðîâèíöèåé îáîèì êîíñóëàì, íî îòíîñèòåëüíî Ìàíëèÿ è Ôóëüâèÿ áûëî îïðåäåëåíî, ÷òîáû îíè îñòàâèëè ñâîè ïðîâèíöèè, âûâåëè îòòóäà âîéñêà è âîçâðàòèëèñü â Ðèì. |
42. Exitu prope anni M. Valerius consul ex Liguribus ad magistratus subrogandos Romam venit nulla memorabili in provincia gesta re, ut ea probabilis morae causa esset quod solito serius ad comitia venisset. [2] Comitia consulibus rogandis fuerunt a. d. XII. Kal. Martias; creati M. Aemilius Lepidus C. Flaminius. [3] Postero die praetores facti Ap. Claudius Pulcher [4] Ser. Sulpicius Galba Q. Terentius Culleo L. Terentius Massiliota Q. Fulvius Flaccus M. Furius Crassipes. [5] Comitiis perfectis quas provincias praetoribus esse placeret retulit ad senatum consul. Decreverunt duas Romae iuris dicendi causa, duas extra Italiam, Siciliam ac Sardiniam, duas in Italia, Tarentum et Galliam; [6] et extemplo, priusquam inirent magistratum, sortiri iussi. Ser. Sulpicius urbanam, Q. Terentius peregrinam est sortitus, L. Terentius Siciliam, Q. Fulvius Sardiniam, Ap. Claudius Tarentum, M. Furius Galliam. [7] Eo anno L. Minucius Myrtilus et L. Manlius, quod legatos Carthaginienses pulsasse dicebantur, iussu M. Claudii praetoris urbani per fetiales traditi sunt legatis et Carthaginem avecti. [8] In Liguribus magni belli et gliscentis in dies magis fama erat. Itaque consulibus novis, quo die de provinciis et de re publica retulerunt, senatus utrisque Ligures provinciam decrevit. [9] Huic senatus consulto Lepidus consul intercedebat, indignum esse praedicans consules ambos in valles Ligurum includi, [10] M. Fulvium et Cn. Manlium biennium iam, alterum in Europa, alterum in Asia, velut pro Philippo atque Antiocho substitutos regnare. Si exercitus in his terris esse placeat, consules iis potius quam privatos praeesse oportere. [11] Vagari eos cum belli terrore per nationes, quibus bellum indictum non sit, pacem pretio venditantes. Si eas provincias exercitibus obtinere opus esset, sicut M’. Acilio L. Scipio consul, L. Scipioni M. Fulvius et Cn. Manlius successissent consules, [12] ita Fulvio Manlioque C. Livium et M. Valerium consules debuisse succedere. Nunc certe, perfecto Aetolico bello, recepta ab Antiocho Asia, devictis Gallis, aut consules ad exercitus consulares mitti aut reportari legiones inde reddique tandem rei publicae debere. [13] Senatus his auditis in sententia perseveravit ut consulibus ambobus Ligures provincia esset; Manlium Fulviumque decedere de provinciis et exercitus inde deducere ac redire Romam placuit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß