Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
43.[2] (1) Ìàðê Ôóëüâèé è êîíñóë Ìàðê Ýìèëèé âðàæäîâàëè äðóã ñ äðóãîì, è êî âñåìó Ýìèëèé ñ÷èòàë, ÷òî èçáðàíèå åãî â êîíñóëû áûëî çàäåðæàíî íà äâà ãîäà ñòàðàíèÿìè Ìàðêà Ôóëüâèÿ122. (2) 2Ïîýòîìó, ÷òîáû âîçáóäèòü ïðîòèâ íåãî íåíàâèñòü, êîíñóë ïðèâåë â ñåíàò àìáðàêèéñêèõ ïîñëîâ, ñíàáäèâ èõ ãîòîâûìè îáâèíåíèÿìè. 3Îíè æàëîâàëèñü, ÷òî õîòü ñîáëþäàëè ìèð, èñïîëíÿëè âñå ïîâåëåíèÿ ïðåæíèõ êîíñóëîâ è òî÷íî òàê æå ãîòîâû áûëè ïîâèíîâàòüñÿ è Ìàðêó Ôóëüâèþ, (3) 4ïðîòèâ íèõ áûëà íà÷àòà âîéíà, ñíà÷àëà îïóñòîøåíû áûëè èõ ïîëÿ, è, ñòðàøàñü ðàçãðàáëåíèÿ ãîðîäà è ðåçíè â åãî ñòåíàõ, âûíóæäåíû áûëè îíè çàïåðåòü âîðîòà. (4) 5Òîãäà, ãîâîðèëè îíè, ãîðîä áûë îñàæäåí è âçÿò ïðèñòóïîì, à íà æèòåëÿõ ðàäè ïðèìåðà ïîêàçàëè âñå óæàñû âîéíû: óáèéñòâà, ïîæàðû, ðàçðóøåíèå è ðàçãðàáëåíèå ãîðîäà; 6æåíû è äåòè ãîðîæàí óâåäåíû â ðàáñòâî, èìóùåñòâî îòíÿòî (5) è, ÷òî èì îñîáåííî òÿæåëî, õðàìû ïî âñåìó ãîðîäó ëèøèëèñü óêðàøåíèé; èçâàÿíèÿ áîãîâ — âåðíåå ñêàçàòü, ñàìè áîãè — ñîðâàíû ñ ìåñò è óíåñåíû. Àìáðàêèéöàì îñòàëèñü ëèøü ãîëûå ñòåíû è ïóñòûå ïîäíîæüÿ, ÷òîáû ïî÷èòàòü èõ, ÷òîáû âçûâàòü ê íèì è êîëåíîïðåêëîíåííî ìîëèòü èõ î ìèëîñòè. (6) 7Êîãäà àìáðàêèéöû èçëàãàëè ýòè ñâîè æàëîáû, êîíñóë, êàê áûëî óñëîâëåíî, çàäàâàë èì âîïðîñû, êàê áóäòî áû çàñòàâëÿÿ èõ ãîâîðèòü áîëüøå, ÷åì îíè ñàìè õîòåëè áû. (7) 8Âñå ýòî ïðîèçâåëî âïå÷àòëåíèå íà ñåíàòîðîâ, íî äðóãîé êîíñóë, Ãàé Ôëàìèíèé, âçÿë íà ñåáÿ çàùèòó Ìàðêà Ôóëüâèÿ. Àìáðàêèéöû, ñêàçàë îí, âûáðàëè ñòàðûé èñòîïòàííûé ïóòü. (8) 9Òî÷íî òàê æå îáâèíèëè êîãäà-òî ñèðàêóçÿíå Ìàðêà Ìàðöåëëà, êàìïàíöû Êâèíòà Ôóëüâèÿ123. Ïî÷åìó áû íå äîïóñòèòü, ÷òîáû òàê è Òèò Êâèíêöèé îáâèíåí áûë öàðåì Ôèëèïïîì, à Ìàíèé Àöèëèé è Ëóöèé Ñöèïèîí Àíòèîõîì, Ãíåé Ìàíëèé ãàëëàìè, äà è ñàì Ìàðê Ôóëüâèé — ýòîëèéöàìè è æèòåëÿìè Êåôàëëåíèè? (9) 10«Àìáðàêèÿ, — ïðîäîëæàë Ãàé Ôëàìèíèé, — áûëà îñàæäåíà è âçÿòà; ñòàòóè è óêðàøåíèÿ âûâåçåíû îòòóäà, ñëó÷èëîñü è ïðî÷åå — âñå, ÷òî îáûêíîâåííî áûâàåò ñ ãîðîäàìè, âçÿòûìè ñèëîé. Èëè âû, îòöû-ñåíàòîðû, äóìàåòå, ÷òî ÿ îòêàæóñü îò âñåãî ýòîãî çà Ìàðêà Ôóëüâèÿ èëè ÷òî ñàì Ìàðê Ôóëüâèé ñòàíåò ýòî îïðîâåðãàòü? (10) 11Íå çà ýòè ëè ïîäâèãè îí áóäåò òðåáîâàòü îò âàñ òðèóìôà? Ðàçâå íå èçîáðàæåíèå âçÿòîé èì Àìáðàêèè, ðàçâå íå èçâàÿíèÿ, òå ñàìûå, çà ïîõèùåíèå êîòîðûõ åãî îáâèíÿþò, íå ïðî÷óþ äîáû÷ó, âçÿòóþ â ýòîì ãîðîäå, ïîíåñóò ïåðåä åãî êîëåñíèöåé? Ðàçâå íå ýòî ïðèáüåò îí ó âõîäà â ñâîé äîì? (11) 12Íè÷òî íå îòäåëÿåò àìáðàêèéöåâ îò ýòîëèéöåâ. È äåëî èõ, ïî ñóòè, îäíî è òî æå. ñ.304 (12) 13À ïîòîìó ïóñêàé ñîòîâàðèù ìîé ëèáî ïðèäåðæèò ñâîþ âðàæäó äî äðóãîãî äåëà, ëèáî, åñëè óæ åìó õî÷åòñÿ ïîóïðàæíÿòü åå íåïðåìåííî â ýòîì, ïóñòü çàäåðæèò ñâîèõ àìáðàêèéöåâ äî ïðèáûòèÿ Ìàðêà Ôóëüâèÿ; (13) 14ÿ æå íå äîïóùó, ÷òîáû â îòñóòñòâèå Ìàðêà Ôóëüâèÿ áûëî âûíåñåíî êàêîå-ëèáî ïîñòàíîâëåíèå íè îòíîñèòåëüíî àìáðàêèéöåâ, íè îòíîñèòåëüíî ýòîëèéöåâ». |
43. Inimicitiae inter M. Fulvium et M. Aemilium consulem erant, et super cetera Aemilius serius biennio se consulem factum M. Fulvii opera ducebat. [2] Itaque ad invidiam ei faciendam legatos Ambracienses in senatum subornatos criminibus introduxit, qui sibi, cum in pace essent imperataque prioribus consulibus fecissent et eadem oboedienter praestare M. Fulvio parati essent, [3] bellum illatum questi, agros primum depopulatos, terrorem direptionis et caedis urbi iniectum, ut eo metu claudere cogerentur portas; [4] obsessos deinde et oppugnatos se et omnia exempla belli edita in se caedibus incendiis ruinis direptione urbis, coniuges liberos in servitium abstractos, bona adempta, [5] et, quod se ante omnia moveat, templa tota urbe spoliata ornamentis; simulacra deum, deos immo ipsos, convulsos ex sedibus suis ablatos esse; parietes postesque nudatos quos adorent, ad quos precentur et supplicent, Ambraciensibus superesse: [6] haec querentes interrogando criminose ex composito consul ad plura velut non sua sponte dicenda eliciebat. [7] Motis patribus alter consul C. Flaminius M. Fulvii causam excepit, qui veterem viam et obsoletam ingressos Ambracienses dixit; [8] sic M. Marcellum ab Syracusanis, sic Q. Fulvium a Campanis accusatos. Quin eadem opera T. Quinctium a Philippo rege, M’. Acilium et L. Scipionem ab Antiocho, Cn. Manlium a Gallis, ipsum M. Fulvium ab Aetolis et Cephallaniae populis accusari paterentur? [9] «Ambraciam oppugnatam et captam et signa inde ornamentaque ablata et cetera facta quae captis urbibus soleant, negaturum aut me pro M. Fulvio aut ipsum M. Fulvium censetis, patres conscripti, [10] qui ob has res gestas triumphum a vobis postulaturus sit, Ambraciam captam signaque quae ablata criminantur, et cetera spolia eius urbis ante currum laturus et fixurus in postibus suis? [11] Nihil est quod se ab Aetolis separent; eadem Ambraciensium et Aetolorum causa est. [12] Itaque collega meus vel in alia causa inimicitias exerceat vel, si in hac utique mavult, retineat Ambracienses suos in adventum M. Fulvii; [13] ego nec de Ambraciensibus nec de Aetolis decerni quicquam absente M. Fulvio patiar». |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß