Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
54. (1) Ïîêà â Ìàêåäîíèè ïðîèñõîäèëè ýòè ñîáûòèÿ, êîíñóëû âûåõàëè â ñâîè ïðîâèíöèè. (2) Ìàðöåëë ïîñëàë ê ïðîêîíñóëó Ëóöèþ Ïîðöèþ ãîíöà ñ ïðèêàçîì äâèíóòü ëåãèîíû ê íîâîìó ãîðîäó ãàëëîâ159. (3) Ê ìîìåíòó ïðèáûòèÿ êîíñóëà ãàëëû èçúÿâèëè åìó ïîêîðíîñòü. Ñðåäè íèõ áûëî äâåíàäöàòü òûñÿ÷ âîîðóæåííûõ, â îñíîâíîì, îðóæèåì, îòíÿòûì ó ìåñòíûõ êðåñòüÿí. (4) Ê íåãîäîâàíèþ ãàëëîâ, ó íèõ ýòî îðóæèå îòîáðàëè, ðàâíî êàê è âåùè, ïðèâåçåííûå ñ ñîáîé è íàãðàáëåííûå ó ìåñòíîãî íàñåëåíèÿ. Òîãäà îíè îòïðàâèëè ïîñëîâ ñ æàëîáîé â Ðèì. (5) Ïðåäñòàâëåííûå ñåíàòó ïðåòîðîì Ãàåì Âàëåðèåì, òå ðàññêàçàëè, ÷òî èçáûòîê íàñåëåíèÿ â Ãàëëèè, íåõâàòêà çåìëè è îáíèùàíèå çàñòàâèëî èõ ïåðåéòè Àëüïû â ïîèñêàõ ìåñòà æèòåëüñòâà, è êîãäà îíè íàøëè íåçàñåëåííóþ òåððèòîðèþ, òî çàíÿëè åå, íèêîìó íå ïðè÷èíÿÿ óùåðáà. (6) Îíè äàæå íà÷àëè ñòðîèòü òàì ãîðîä, èç ÷åãî ÿâñòâåííî ñëåäóåò, ÷òî îíè ïðèøëè íå äëÿ çàõâàòà êàêîãî-ëèáî ãîðîäà èëè äåðåâíè. Íåäàâíî Ìàðê Êëàâäèé ïðèñëàë ê íèì ãîíöà, ïîä óãðîçîé âîéíû òðåáóÿ îò íèõ ïîëíîé êàïèòóëÿöèè. (7) Ïðåäïî÷èòàÿ ïðåâðàòíîñòÿì âîéíû íàäåæíûé, õîòü è íå ñëèøêîì ïî÷åòíûé ìèð, îíè îòäàëèñü ñêîðåå ïîä ïîêðîâèòåëüñòâî ðèìñêîãî íàðîäà, ÷åì â åãî ïîëíóþ âëàñòü. (8) Ñïóñòÿ íåñêîëüêî äíåé, ïîëó÷èâ ïðèêàç óäàëèòüñÿ èç ñâîåãî ãîðîäà è îáæèòîé èìè òåððèòîðèè, îíè óæå ñîáèðàëèñü ìèðíî îòïðàâèòüñÿ â ïóòü, ÷òîáû èñêàòü ñåáå íîâîå ìåñòî æèòåëüñòâà, íî òóò ó íèõ îòîáðàëè ñíà÷àëà îðóæèå, à çàòåì âñþ èõ ñîáñòâåííîñòü, âêëþ÷àÿ íîñèëüíûå âåùè è ñêîò. (9) Îíè óìîëÿþò ñåíàò è ðèìñêèé íàðîä íå ïîñòóïàòü ñ ìèðíûìè ëþäüìè, èçúÿâèâøèìè, ê òîìó æå, ïîêîðíîñòü, ñóðîâåå, ÷åì ñ àêòèâíî äåéñòâóþùèì ïðîòèâíèêîì. (10) Íà ýòè æàëîáû ñåíàò âåëåë äàòü ñëåäóþùèé îòâåò. Ãàëëû ñîâåðøèëè ïðîñòóïîê, âòîðãøèñü â Èòàëèþ è çàòåÿâ ñòðîèòåëüñòâî ãîðîäà íà íå ïðèíàäëåæàùåé èì òåððèòîðèè, áåç ðàçðåøåíèÿ ðèìñêîãî ìàãèñòðàòà, óïðàâëÿþùåãî äàííîé ïðîâèíöèåé, íî ãðàáèòü èçúÿâèâøèõ ïîêîðíîñòü ñåíàò ñ÷èòàåò òîæå íåäîïóñòèìûì. (11) Ñåíàò âìåñòå ñ íèìè îòïðàâèò ê êîíñóëó ñïåöèàëüíûõ óïîëíîìî÷åííûõ, êîòîðûå, åñëè ãàëëû âåðíóòñÿ â ñòðàíó, èç êîòîðîé ïðèøëè, ðàñïîðÿäÿòñÿ âåðíóòü èì èìóùåñòâî, è êîòîðûå çàòåì ïåðåïðàâÿòñÿ ÷åðåç Àëüïû, è ïîòðåáóþò îò ãàëëüñêèõ ïëåìåí ïðåêðàòèòü òàêîãî ðîäà ïåðåñåëåíèÿ. (12) Àëüïû îáðàçóþò ïî÷òè íåïðåîäîëèìûé ïîãðàíè÷íûé ðóáåæ, è ñ òåìè, êòî ñíîâà ñóìååò ïðåîäîëåòü èõ, îáîéäóòñÿ íå ëó÷øå, ÷åì ñ òåìè, êòî ýòî ñäåëàë âïåðâûå. (13)  êà÷åñòâå óïîëíîìî÷åííûõ áûëè îòïðàâëåíû Ëóöèé Ôóðèé Ïóðïóðåîí, Êâèíò Ìèíóöèé è Ëóöèé Ìàíëèé Àöèäèí. Ãàëëû, ïîñëå òîãî, êàê èì âåðíóëè âñå èõ èìóùåñòâî, çà âû÷åòîì íàãðàáëåííîãî, óøëè èç Èòàëèè. |
54. Dum haec in Macedonia geruntur, consules in provincias profecti. [2] Marcellus nuntium praemisit ad L. Porcium proconsulem ut ad novum Gallorum oppidum legiones admoveret. [3] Advenienti consuli Galli sese dediderunt. Duodecim milia armatorum erant: plerique arma ex agris rapta habebant; [4] ea aegre patientibus iis adempta, quaeque alia aut populantes agros rapuerant aut secum attulerant. De his rebus qui quererentur, legatos Romam miserunt. [5] Introducti in senatum a C. Valerio praetore exposuerunt se superante in Gallia multitudine inopia coactos agri et egestate ad quaerendam sedem Alpes transgressos, quae inculta per solitudines viderent, ibi sine ullius iniuria consedisse. [6] Oppidum quoque aedificare coepisse, quod indicium esset nec agro nec urbi ulli vim adlaturos venisse. Nuper M. Claudium ad se nuntium misisse bellum se cum iis, ni dederentur, gesturum. [7] Se certam, etsi non speciosam pacem quam incerta belli praeoptantes dedidisse se prius in fidem quam in potestatem populi Romani. [8] Post paucos dies iussos et urbe et agro decedere sese tacitos abire, quo terrarum possent, in animo habuisse. Arma deinde sibi, et postremo omnia alia, quae ferrent agerentque, adempta. [9] Orare se senatum populumque Romanum, ne in se innoxios deditos acerbius quam in hostes saevirent. [10] Huic orationi senatus ita responderi iussit, neque illos recte fecisse, cum in Italiam venerint oppidumque in alieno agro, nullius Romani magistratus, qui ei provinciae praeesset, permissu aedificare conati sint; neque senatui placere deditos spoliari. [11] Itaque se cum iis legatos ad consulem missuros, qui si redeant unde venerint, omnia iis sua reddi iubeant, quique protinus eant trans Alpes, et denuntient Gallicis populis, multitudinem suam domi contineant: [12] Alpes prope inexsuperabilem finem in medio esse: non utique iis melius fore quam qui eas primi pervias fecissent. [13] Legati missi L. Furius Purpurio Q. Minucius L. Manlius Acidinus. Galli, redditis omnibus, quae sine cuiusquam iniuria habebant, Italia excesserunt. |