Ïåðåâîä Â. Í. ×åìáåðäæè.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
15. (1) Ïîêà â ñåíàòå øëî îáñóæäåíèå, Ãíåé Êîðíåëèé, âûçâàííûé ïîñûëüíûì, âûøåë èç çäàíèÿ è âñêîðå âåðíóëñÿ â ñìóùåíèè; îí ðàññêàçàë ñåíàòîðàì, ÷òî ó ïîëóòîðàãîäîâàëîãî áû÷êà, ïðèíåñåííîãî èì â æåðòâó, ðàñòåêëàñü ïå÷åíü. (2) Óñëûõàâ î òîì îò ñëóæèòåëÿ, îí-äå, íå ïîâåðèâ åìó, ïðèêàçàë âûëèòü âîäó èç ãîðøêà, ãäå âàðèëèñü âíóòðåííîñòè, è óâèäåë, ÷òî âñå îñòàëüíîå öåëî, à ïå÷åíü ïîëíîñòüþ èñòðåáëåíà íåïîíÿòíîé ïîð÷åé. (3) Îòöû-ñåíàòîðû áûëè íàïóãàíû ýòèì ïðåäçíàìåíîâàíèåì, à òóò è äðóãîé êîíñóë îáåñïîêîèë âñåõ, ñîîáùèâ, ÷òî áîãè îòâåðãëè åùå òðåõ áûêîâ ïîñëå òîãî, ó êîòîðîãî íà ïå÷åíè íå îêàçàëîñü ãîëîâêè. (4) Ñåíàò ïðèêàçàë ïðèíîñèòü â æåðòâó âçðîñëûõ æèâîòíûõ äî òåõ ïîð, ïîêà áîãè èõ ïðèìóò. Áîãè ïðèíÿëè æåðòâû áëàãîñêëîííî, êðîìå Ñàëþòû38, êîòîðàÿ îòâåðãëà æåðòâó Ïåòèëèÿ. Çàòåì êîíñóëû è ïðåòîðû ïî æðåáèþ ðàñïðåäåëèëè ïðîâèíöèè. (5) Ïèçà äîñòàëàñü Ãíåþ Êîðíåëèþ, Ëèãóðèÿ — Êâèíòó Ïåòèëèþ, Ëóöèé Ïàïèðèé Ìàçîí ïîëó÷èë ãîðîäñêóþ ïðåòóðó, Ìàðê Àáóðèé — ñóäåáíûå äåëà ñ ÷óæåçåìöàìè, Ìàðê Êîðíåëèé Ñöèïèîí Ìàëóãèíñêèé — Äàëüíþþ Èñïàíèþ, Ëóöèé Àêâèëèé Ãàëë — Ñèöèëèþ. (6) Äâà ïðåòîðà ïðîñèëè íå ïîñûëàòü èõ â ïðîâèíöèè. Ìàðê Ïîïèëèé îòêàçûâàëñÿ îò Ñàðäèíèè: åå, ãîâîðèë îí, çàìèðÿë Ãðàêõ, â ïîìîùíèêè êîòîðîìó ñåíàòîì áûë äàí ïðåòîð Ãàé Ýáóòèé[1], (7) à âåäü íèêîãäà íå ñëåäóåò ïðåðûâàòü õîä äåë, äëÿ óñïåõà êîòîðûõ âàæíà ñàìà èõ ñ.409 íåïðåðûâíîñòü: (8) èç-çà ïåðåäà÷è âëàñòè è íåîïûòíîñòè ïðååìíèêà, êîòîðûé åùå äîëæåí ñïåðâà îñâîèòüñÿ, ÷àñòî óïóñêàþò õîðîøóþ âîçìîæíîñòü äåéñòâîâàòü. (9) Äîâîäû Ïîïèëèÿ áûëè ïðèçíàíû óáåäèòåëüíûìè. Ïóáëèé Ëèöèíèé Êðàññ, êîòîðîìó äîñòàëàñü Áëèæíÿÿ Èñïàíèÿ, îòãîâàðèâàëñÿ òåì, ÷òî äîëæåí ñîâåðøèòü ïîëîæåííûå æåðòâîïðèíîøåíèÿ39. (10) Åìó áûëî âåëåíî ëèáî îòïðàâëÿòüñÿ, ëèáî ïåðåä ñõîäêîé ïîêëÿñòüñÿ, ÷òî îáÿçàííîñòü ñîâåðøèòü æåðòâîïðèíîøåíèÿ çàäåðæèâàåò åãî â Ãîðîäå. Êîãäà Ïóáëèé Ëèöèíèé ïîëó÷èë òàêîå ðàñïîðÿæåíèå, òî è Ìàðê Êîðíåëèé ïîòðåáîâàë ïðèíÿòü îò íåãî òàêóþ æå êëÿòâó, ÷òîáû åìó íå èäòè â Äàëüíþþ Èñïàíèþ. (11) Îáà ïðåòîðà ïðèíåñëè êëÿòâó â òåõ æå ñàìûõ ñëîâàõ. Ïðîêîíñóëàì Ìàðêó Òèòèíèþ è Òèòó Ôîíòåþ âåëåíî áûëî îñòàâàòüñÿ â Èñïàíèè ñ ïðåæíåé âëàñòüþ; â ïîäêðåïëåíèå èì ðåøèëè ïîñëàòü òðè òûñÿ÷è ðèìñêèõ ãðàæäàí ñ äâóìÿñòàìè âñàäíèêàìè è ïÿòü òûñÿ÷ ëàòèíñêèõ ñîþçíèêîâ ñ òðåìÿñòàìè âñàäíèêàìè. |
15. Dum de iis rebus in senatu agitur, Cn. Cornelius evocatus a viatore, cum templo egressus esset, paulo post redit confuso vultu et exposuit patribus conscriptis bovis sescenaris quem immolavisset iocur diffluxisse. [2] Id se victimario nuntianti parum credentem ipsum aquam effundi ex olla ubi exta coquerentur iussisse et vidisse ceteram integram partem extorum, iecur omne inenarrabili tabe absumptum. [3] Territis eo prodigio patribus et alter consul curam adiecit, qui se, quod caput iocineri defuisset, tribus bubus perlitasse negavit. [4] Senatus maioribus hostiis usque ad litationem sacrificari iussit. Ceteris diis perlitatum ferunt; Saluti Petilium perlitasse negant. Inde consules praetoresque provincias sortiti. [5] Pisae Cn. Cornelio, Ligures Q. Petilio obvenerunt. Praetores L. Papirius Maso urbanam, M. Aburius inter peregrinos sortiti sunt. M. Cornelius Scipio Maluginensis Hispaniam ulteriorem, L. Aquilius Gallus Siciliam habuit. [6] Duo deprecati sunt ne in provincias irent, M. Popilius in Sardiniam: Gracchum eam provinciam pacare; ei T. Aebutium praetorem adiutorem ab senatu datum esse. [7] Interrumpi tenorem rerum, in quibus peragendis continuatio ipsa efficacissima esset, minime convenire; [8] inter traditionem imperii novitatemque successoris, quae noscendis prius quam agendis rebus imbuenda sit, saepe bene gerendae rei occasiones intercidere. [9] Probata Popilii excusatio est. P. Licinius Crassus sacrificiis se impediri sollemnibus excusabat ne in provinciam iret; ei citerior Hispania obvenerat. [10] Ceterum aut ire iussus aut iurare pro contione sollemni sacrificio se prohiberi. Id ubi in P. Licinio ita statutum est, et ab se uti iusiurandum acciperent M. Cornelius postulavit ne in Hispaniam ulteriorem iret. [11] Praetores ambo in eadem verba iurarunt. M. Titinius et T. Fonteius proconsules manere cum eodem imperii iure in Hispania iussi; et ut in supplementum his tria milia civium Romanorum cum equitibus ducentis, quinque milia socium Latini nominis et trecenti equites mitterentur. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß