Ïåðåâîä Â. Í. ×åìáåðäæè.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
21. (1) Ïðåòîðó Ìàðêó Àòèëèþ ïðè æåðåáüåâêå äîñòàëàñü ïðîâèíöèÿ Ñàðäèíèÿ, (2) íî åìó âåëåíî áûëî ïåðåïðàâèòüñÿ íà Êîðñèêó ñ íîâûì, íàáðàííûì êîíñóëàìè ëåãèîíîì èç ïÿòè òûñÿ÷ ïåõîòèíöåâ è òðåõñîò âñàäíèêîâ. Ïîêà îí âåë òàì âîéíó, Êîðíåëèþ66a áûëà ïðîäëåíà âëàñòü, ÷òîáû îí òåì âðåìåíåì óïðàâëÿë Ñàðäèíèåé. (3) Ãíåþ Ñåðâèëèþ Öåïèîíó äëÿ Äàëüíåé Èñïàíèè è Ïóáëèþ Ôóðèþ Ôèëîíó äëÿ Áëèæíåé áûëî âûäåëåíî òðè òûñÿ÷è ðèìñêèõ ïåõîòèíöåâ, ñòî ïÿòüäåñÿò âñàäíèêîâ è îò ëàòèíñêèõ ñîþçíèêîâ ïÿòü òûñÿ÷ ïåõîòèíöåâ è òðèñòà âñàäíèêîâ. Ñèöèëèÿ íàçíà÷åíà áûëà Ëóöèþ Êëàâäèþ — áåç ïîäêðåïëåíèé. (4) Ñâåðõ òîãî êîíñóëàì âåëåíî áûëî íàáðàòü äâà ëåãèîíà ñ ïîëíûì ÷èñëîì ïåõîòèíöåâ è êîííèêîâ è ïîòðåáîâàòü îò ñîþçíèêîâ äåñÿòü òûñÿ÷ ïåõîòû è øåñòüñîò êîííèêîâ. (5) Íàáîð îêàçàëñÿ äëÿ êîíñóëîâ òåì òðóäíåå, ÷òî ìîð, â ïðîøëîì ãîäó ñâèðåïñòâîâàâøèé íàä ñêîòîì, â ýòîò ãîä ïåðåêèíóëñÿ íà ëþäåé. Çàõâîðàâøèå ðåäêî ïåðåæèâàëè ñåäüìîé äåíü; ïåðåæèâøèå áîëåëè åùå î÷åíü äîëãî, ñòðàäàÿ îò ÷åòûðåõäíåâíîé ëèõîðàäêè. (6) Îñîáåííî ìíîãî óìèðàëî ðàáîâ, íåïîãðåáåííûå èõ òåëà ëåæàëè â ãðóäàõ ïî âñåì äîðîãàì: âñåãî ïîòðåáíîãî äëÿ ïîõîðîí íå õâàòàëî è äëÿ ñâîáîäíûõ. Òðóïû ðàçëàãàëèñü, íå òðîíóòûå íè ñîáàêàìè, íè êîðøóíàìè; (7) èçâåñòíî, ÷òî íè â òîì, íè â ïðåäûäóùåì ãîäó ïðè ãèáåëè òàêîãî ìíîæåñòâà ëþäåé è ñêîòà íèêòî íå âèäåë íè îäíîãî êîðøóíà. (8) Îò ìîðîâîé ÿçâû ïîãèáëè ãîñóäàðñòâåííûå æðåöû: ïîíòèôèê Ãíåé Ñåðâèëèé Öåïèîí, îòåö ïðåòîðà, è Òèáåðèé Ñåìïðîíèé Ëîíã, ñûí Òèáåðèÿ, äåöåìâèð ñâÿùåííîäåéñòâèé, è àâãóð Ïóáëèé Ýëèé Ïåò, è Òèáåðèé Ñåìïðîíèé Ãðàêõ, è âåðõîâíûé êóðèîí67 Ãàé Àòåëë Ìàìèëèé, è ïîíòèôèê Ìàðê Ñåìïðîíèé Òóäèòàí. (9) Ïðååìíèêàìè èõ ñòàëè: ïîíòèôèêè Ãàé Ñóëüïèöèé Ãàëüáà <…> âìåñòî Òóäèòàíà, àâãóðû Òèò Âåòóðèé Ãðàêõ Ñåìïðîíèàí68 âìåñòî Ãðàêõà, Êâèíò Ýëèé Ïåò âìåñòî Ýëèÿ, äåöåìâèð ñâÿùåííîäåéñòâèé Ãàé Ñåìïðîíèé Ëîíã, âåðõîâíûé êóðèîí Ãàé Ñêðèáîíèé69. (10) Òàê êàê ìîð íå ïðåêðàùàëñÿ, ñåíàò ïîñòàíîâèë, ÷òîáû äåöåìâèðû îáðàòèëèñü ê Ñèâèëëèíûì êíèãàì. (11) Ïî èõ ïîñòàíîâëåíèþ íàçíà÷åíî áûëî îäíîäíåâíîå ìîëåáñòâèå, è íàðîä íà ïëîùàäè ïîâòîðÿë âñëåä çà Êâèíòîì Ìàðöèåì Ôèëèïïîì70 îáåò ïðîâåñòè äâóõäíåâíîå ïðàçäíåñòâî è ìîëåáñòâèå, åñëè ìîðîâîå ïîâåòðèå îòñòóïèòñÿ îò Ðèìñêîé çåìëè. (12)  îáëàñòè Âåé ðîäèëñÿ äâóõãîëîâûé ìàëü÷èê, à â Ñèíóýññå — îäíîðóêèé; â Àóêñèìå ðîäèëàñü äåâî÷êà ñ çóáàìè; ïðè ÿñíîì íåáå íàä õðàìîì Ñàòóðíà íà ðèìñêîì ôîðóìå ïîÿâèëàñü ðàäóãà è çàñâåðêàëè ñðàçó òðè ñîëíöà, (13) è â òó æå íî÷ü ïî íåáó ñ.414 ïðîëåòàëè ìíîãî÷èñëåííûå îãíè; ëàíóâèéöû è æèòåëè Öåð óòâåðæäàëè, ÷òî â èõ ãîðîäàõ ïîÿâëÿëñÿ çìåé ñ ãðåáíåì è â æåëòûõ ïÿòíàõ; è äîïîäëèííî áûëî èçâåñòíî, ÷òî â Êàìïàíèè çàãîâîðèë áûê. |
21. M. Atilio praetori provincia Sardinia obvenerat; [2] sed cum legione nova quam consules conscripserant, quinque milibus peditum, trecentis equitibus in Corsicam iussus est transire. Dum is ibi bellum gereret, Cornelio prorogatum imperium, uti obtineret Sardiniam. [3] Cn. Servilio Caepioni in Hispaniam ulteriorem et P. Furio Philo in citeriorem tria milia peditum Romanorum, equites centum quinquaginta, et socium Latini nominis quinque milia peditum, trecenti equites, Sicilia L. Claudio sine supplemento decreta. [4] Duas praeterea legiones consules scribere iussi cum iusto numero peditum equitumque, et decem milia peditum sociis imperare et sescentos equites. [5] Dilectus consulibus eo difficilior erat quod pestilentia quae priore anno in boves ingruerat eo verterat in hominum morbos. Qui inciderant, haud facile septimum diem superabant; qui superaverant, longinquo, maxime quartanae, implicabantur morbo. [6] Servitia maxime moriebantur; eorum strages per omnes vias insepultorum erat. Ne liberorum quidem funeribus Libitina sufficiebat. Cadavera intacta a canibus ac volturibus tabes absumebat; [7] satisque constabat nec illo nec priore anno in tanta strage boum hominumque volturium usquam visum. [8] Sacerdotes publici ea pestilentia mortui sunt Cn. Servilius Caepio pontifex, pater praetoris, et Ti. Sempronius Ti. filius Longus decemvir sacrorum et P. Aelius Paetus augur et Ti. Sempronius Gracchus et C. Mamilius Atellus curio maximus et M. Sempronius Tuditanus pontifex. [9] Pontifices suffecti sunt C. Sulpicius Galba |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß