Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
28. (1) Êîíñóë Ãàé Ïîïèëèé âåðíóëñÿ â Ðèì ïî÷òè â êîíöå ãîäà — çíà÷èòåëüíî ïîçæå ñðîêà, íàçíà÷åííîãî åìó ñåíàòîì, êîòîðûé ïîëàãàë, ÷òî ïðè óãðîçå òàêîé ñåðüåçíîé âîéíû ïîëîæåíèå ãîñóäàðñòâà òðåáóåò ñêîðåéøåãî èçáðàíèÿ íîâûõ äîëæíîñòíûõ ëèö. (2) Ïîýòîìó, êîãäà êîíñóë äîêëàäûâàë â õðàìå Áåëëîíû î ñâîèõ äåéñòâèÿõ â Ëèãóðèè, îòöû-ñåíàòîðû ñëóøàëè åãî íåáëàãîñêëîííî. (3) Âî âðåìÿ åãî ðå÷è ÷àñòî ðàçäàâàëèñü íåîäîáðèòåëüíûå âîçãëàñû, ñëûøàëèñü âîïðîñû, ïî÷åìó íå âîçâðàòèë îí ñâîáîäó ëèãóðèéöàì, êîòîðîé îíè ëèøèëèñü ïî âèíå åãî áðàòà. (4) Êîìèöèè äëÿ âûáîðà êîíñóëîâ ñîñòîÿëèñü â íàçíà÷åííûé ðàíåå ñðîê — çà äâåíàäöàòü äíåé äî ìàðòîâñêèõ êàëåíä58. (5)  êîíñóëû áûëè èçáðàíû Ïóáëèé Ëèöèíèé Êðàññ è Ãàé Êàññèé Ëîíãèí. Íà ñëåäóþùèé äåíü áûëè íàçíà÷åíû ïðåòîðû — Ãàé Ñóëüïèöèé Ãàëüáà, Ëóöèé Ôóðèé Ôèë, Ëóöèé Êàíóëåé Äèâèò, Ãàé Ëóêðåöèé Ãàëë, Ãàé Êàíèíèé Ðåáèë, Ëóöèé Âèëëèé Àííàë. (6) Ýòèì ïðåòîðàì îïðåäåëèëè ñëåäóþùèå ïðîâèíöèè: äâå þðèñäèêöèè â Ðèìå, Èñïàíèþ, Ñèöèëèþ è Ñàðäèíèþ, îäíîìó — ïðîâèíöèþ áåç æðåáèÿ, íàçíà÷àåìóþ ïî âîëå ñåíàòà59. (7) Íîâîèçáðàííûì êîíñóëàì ñåíàò ïîâåëåë, ÷òîáû â äåíü âñòóïëåíèÿ èõ â äîëæíîñòü îíè äîëæíû áûëè ïðèíåñòè ñ ñîáëþäåíèåì âñåõ îáðÿäîâ â æåðòâó êðóïíûõ æèâîòíûõ è ïîìîëèòüñÿ î áëàãîïîëó÷íîì èñõîäå òîé âîéíû, êîòîðóþ íàìåðåí âåñòè ðèìñêèé íàðîä. (8)  òîò æå äåíü ñåíàò ïîñòàíîâèë, ÷òîáû êîíñóë Ãàé Ïîïèëèé äàë îáåò óñòðîèòü äåñÿòèäíåâíûå èãðû â ÷åñòü âñåáëàãîãî è âñåìîãóùåãî Þïèòåðà è ðàçîñëàòü ïî âñåì ëîæàì äàðû60, åñëè â òå÷åíèå äåñÿòè ëåò Ðèìñêîå ãîñóäàðñòâî ïðåáóäåò â òîì æå áëàãîïîëó÷íîì ñîñòîÿíèè. (9)  ñîîòâåòñòâèè ñ ýòèì ðåøåíèåì êîíñóë äàë â Êàïèòîëèè îáåò óñòðîèòü èãðû è ïðèíåñòè äàðû, ñòîèìîñòü êîòîðûõ îïðåäåëèò ñåíàò â ïðèñóòñòâèè íå ìåíåå ñòà ïÿòèäåñÿòè ÷ëåíîâ. Ïîïèëèé äàë ýòîò îáåò, ïîâòîðÿÿ ñëîâà çà âåðõîâíûì ïîíòèôèêîì Ëåïèäîì. (10)  ýòîì ãîäó óìåðëè ãîñóäàðñòâåííûå æðåöû Ëóöèé Ýìèëèé Ïàï — äåöåìâèð äëÿ ñîâåðøåíèÿ ñâÿùåííîäåéñòâèé è Êâèíò Ôóëüâèé Ôëàêê — ïîíòèôèê, áûâøèé â ïðåäûäóùåì ãîäó öåíçîðîì. (11) Ýòîò Ôëàêê ïîãèá ïîçîðíîé ñìåðòüþ61. Åìó ñîîáùèëè, ÷òî èç äâóõ ñûíîâåé åãî, ñëóæèâøèõ â Èëëèðèè, îäèí óìåð, à äðóãîé îïàñíî è òÿæåëî áîëåí. (12) Ãîðå è ñòðàõ îäíîâðåìåííî îâëàäåëè îòöîì; ðàáû, âîøåäøèå óòðîì â ñïàëüíþ õîçÿèíà, íàøëè åãî âèñÿùèì â ïåòëå. Õîäèë ñëóõ, áóäòî îí ïîñëå öåíçîðñòâà áûë íå âïîëíå â ñâîåì óìå.  íàðîäå ãîâîðèëè, ÷òî åãî ëèøèëà ðàññóäêà Þíîíà Ëàöèíèÿ, ðàçãíåâàííàÿ íà íåãî çà îãðàáëåíèå õðàìà62. (13) Íà ìåñòî Ýìèëèÿ âûáðàëè â äåöåìâèðû Ìàðêà Âàëåðèÿ Ìåññàëó, à ïîíòèôèêîì âìåñòî Ôóëüâèÿ áûë ïîñòàâëåí ñîâñåì ìîëîäîé ÷åëîâåê — Ãíåé Äîìèöèé Àãåíîáàðá. |
28. Exitu prope anni C. Popilius consul Romam redit aliquanto serius quam senatus censuerat, cui primo quoque tempore magistratus creari, cum tantum bellum immineret, e re publica visum erat. [2] Itaque non secundis auribus patrum auditus est consul, cum in aede Bellonae de rebus in Liguribus gestis dissereret. [3] Succlamationes frequentes erant interrogationesque cur scelere fratris oppressos Ligures in libertatem non restituisset. [4] Comitia consularia in quam edicta erant diem, ante diem duodecimum kal. Martias, sunt habita. [5] Creati consules P. Licinius Crassus, C. Cassius Longinus. Postero die praetores facti C. Sulpicius Galba, L. Furius Philus, L. Canuleius Dives, C. Lucretius Gallus, C. Caninius Rebilus, L. Villius Annalis. [6] His praetoribus provinciae decretae, duae iure Romae dicendo, Hispania et Sicilia et Sardinia, ut uni sors integra esset quo senatus censuisset. [7] Consulibus designatis imperavit senatus ut qua die magistratum inissent, hostiis maioribus rite mactatis precarentur ut quod bellum populus Romanus in animo haberet gerere ut id prosperum eveniret. [8] Eodem die decrevit senatus C. Popilius consul ludos per dies decem Iovi optimo maximo fieri voveret donaque circa omnia pulvinaria dari, si res publica decem annos in eodem statu fuisset. [9] Ita ut censuerant, in Capitolio vovit consul, ludos fieri donaque dari quanta ex pecunia decresset senatus, cum centum et quinquaginta non minus adessent. Praeeunte verba Lepido pontifice maximo id votum susceptum est. [10] Eo anno sacerdotes publici mortui L. Aemilius Papus decemvir sacrorum et Q. Fulvius Flaccus pontifex, qui priore anno fuerat censor. [11] Hic foeda morte perit. Ex duobus filiis eius qui tum in Illyrico militabant, nuntiatum alterum mortuum, alterum gravi et periculoso morbo aegrum esse. [12] Obruit animum simul luctus metusque: mane ingressi cubiculum servi laqueo dependentem invenere. Erat opinio post censuram minus compotem fuisse sui; vulgo Iunonis Laciniae iram ob spoliatum templum alienasse mentem ferebant. [13] Suffectus in Aemili locum decemvir M. Valerius Messalla; in Fulvi pontifex Cn. Domitius Ahenobarbus, oppido adulescens sacerdos, est lectus. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß