Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
43. (1) Ðå÷ü ýòà áûëà âûñëóøàíà ñ îäîáðåíèåì, è Ìàðöèé ïðåäëîæèë íàïðàâèòü â Ðèì ïîñëîâ. Òàê êàê ïðèçíàâàë íåîáõîäèìîñòü èñïðîáîâàòü âñå äî åäèíîãî ñðåäñòâà, íå óïóñêàÿ íè ìàëåéøåé íàäåæäû íà áëàãîïðèÿòíûé èñõîä äåëà, êîíåö áåñåäû ïðîøåë â îáñóæäåíèè òîãî, êàêèì îáðàçîì îáåñïå÷èòü ïîñëàì áåçîïàñíîñòü â ïóòè. (2) Áûëî î÷åâèäíî, ÷òî äëÿ ýòîé öåëè íåîáõîäèìî ïðîñèòü ïåðåìèðèÿ, è õîòÿ Ìàðöèé æåëàë ýòîãî è, çàòåâàÿ ïåðåãîâîðû, òîëüêî ýòîãî è äîáèâàëñÿ, íà ïðîñüáó öàðÿ îí ñîãëàñèëñÿ ñ òðóäîì è ëèøü â âèäå áîëüøîãî îäîëæåíèÿ. (3) À âåäü ðèìëÿíå òîãäà íå ïîäãîòîâèëèñü åùå êàê ñëåäóåò ê âîéíå, íå áûëî ó íèõ ïîä ðóêîé íè÷åãî — íè âîéñêà, íè ïîëêîâîäöà, òîãäà êàê Ïåðñåé áûë ïîëíîñòüþ ñíàðÿæåí è ïîäãîòîâëåí è, åñëè áû íå îñëåïèëà åãî íè íà ÷åì íå îñíîâàííàÿ íàäåæäà íà ìèð, ïðè ïîëíîé ñâîåé áîåâîé ãîòîâíîñòè ëåãêî ìîã áû îòêðûòü âîåííûå äåéñòâèÿ â óäîáíîå äëÿ ñåáÿ è íåáëàãîïðèÿòíîå äëÿ ïðîòèâíèêà âðåìÿ. (4) Ïîñëå ýòèõ ïåðåãîâîðîâ, çàðó÷èâøèñü îáåùàíèåì, ÷òî ñîñòîèòñÿ ïåðåìèðèå, ðèìñêèå ïîñëû òîò÷àñ íàïðàâèëèñü â Áåîòèþ. (5) Òàì óæå íà÷àëèñü âîëíåíèÿ, òàê êàê íåêîòîðûå èç ñîþçíûõ íàðîäîâ, åäâà óñëûøàâ î íàìåðåíèè ðèìñêèõ ïîñëîâ âûÿñíèòü, êàêèì îòäåëüíûì ãîðîäàì íå íðàâèëîñü çàêëþ÷åíèå ñîþçà ñ öàðåì, îòêàçàëèñü îò ó÷àñòèÿ â îáùåì ñîáðàíèè áåîòèéöåâ. (6) Åùå â ïóòè ðèìëÿí ïåðåõâàòèëè ñíà÷àëà ñ.450 õåðîíåéñêèå, ïîòîì ôèâàíñêèå ïîñëû, óòâåðæäàâøèå, ÷òî èõ ãîðîäà íå ïðèíèìàëè ó÷àñòèÿ â ñîáðàíèè, íà êîòîðîì áûë çàêëþ÷åí òîò ñîþç ñ öàðåì. Ðèìëÿíå, íå äàâ íèêàêîãî îòâåòà íà ìåñòå, ïðåäëîæèëè èì ñëåäîâàòü çà ñîáîé â Õàëêèäó. (7) Ðàçäîðû èíîãî ðîäà ïîðîäèëè áîëüøîå íàïðÿæåíèå â Ôèâàõ. Ïàðòèÿ áåîòèéöåâ, ïîòåðïåâøàÿ íåóäà÷ó íà ñîáðàíèè íà âûáîðàõ áåîòàðõà110, ìñòÿ çà íàíåñåííóþ îáèäó, ñîáðàëà áîëüøóþ òîëïó íàðîäà è âûíåñëà ïîñòàíîâëåíèå — íå ïðèíèìàòü áåîòàðõîâ â ãîðîäà. (8) Âñå èçãíàííèêè óäàëèëèñü â Ôåñïèè, ãäå èõ ïðèíÿëè áåç êîëåáàíèÿ; çàòåì, ñ ïåðåìåíîé îáùåãî íàñòðîåíèÿ, èõ ñíîâà ïðèçâàëè â Ôèâû, è òàì îíè èçäàëè ïîñòàíîâëåíèå î òîì, ÷òî äâåíàäöàòü ÷åëîâåê, êîòîðûå, áóäó÷è ÷àñòíûìè ëèöàìè, ñîçâàëè íàðîäíîå ñîáðàíèå, äîëæíû áûòü íàêàçàíû èçãíàíèåì. (9) Ïîñëå ýòîãî íîâûé ïðåòîð, à èìåííî Èñìåíèé, ÷åëîâåê çíàòíûé è âëèÿòåëüíûé, ïðîâåë ïîñòàíîâëåíèå, çàî÷íî ïðèãîâàðèâàâøåå èõ ê ñìåðòíîé êàçíè. Îñóæäåííûå áåæàëè â Õàëêèäó; îòòóäà îíè íàïðàâèëèñü ê ðèìëÿíàì â Ëàðèñó è çäåñü âûñòàâèëè Èñìåíèÿ ãëàâíûì âèíîâíèêîì ñîþçà, çàêëþ÷åííîãî ñ Ïåðñååì. Èç ýòîãî ñïîðà âîçíèêëà áîðüáà ïàðòèé. (10)  êîíöå êîíöîâ ê ðèìëÿíàì ÿâèëèñü ïðåäñòàâèòåëè îáåèõ ñòîðîí, à òàêæå èçãíàííèêè è îáâèíèòåëè Èñìåíèÿ è ñàì Èñìåíèé. |
43. Haec dicenti ei cum assensum esset, Marcius auctor fuit mittendi Romam legatos; cum experienda omnia ad ultimum nec praetermittendam spem ullam censuisset rex, reliqua consultatio erat, quonam modo tutum iter legatis esset. [2] Ad id cum necessaria petitio indutiarum videretur cuperetque Marcius neque aliud colloquio petisset, gravate et in magnam gratiam petentis concessit. [3] Nihil enim satis paratum ad bellum in praesentia habebant Romani, non exercitum, non ducem, cum Perseus, ni spes vana pacis occaecasset consilia, omnia praeparata atque instructa haberet et suo maxime tempore atque alieno hostibus incipere bellum posset. [4] Ab hoc colloquio, fide indutiarum interposita, legati Romani in Boeotiam confestim profecti sunt. [5] Ibi motus coeperat esse discedentibus a societate communis concilii Boeotorum quibusdam populis, ex quo renuntiatum erat respondisse legatos appariturum, quibus populis proprie societatem cum rege iungi displicuisset. [6] Primi a Chaeronia legati deinde a Thebis in ipso itinere occurrerunt, affirmantes non interfuisse se, quo societas ea decreta esset concilio; quos legati, nullo in praesentia responso dato, Chalcidem se sequi iusserunt. [7] Thebis magna contentio orta erat ex alio certamine. Comitiis praetoris et Boeotarcharum victa pars iniuriam persequens coacta multitudine decretum Thebis fecit ne Boeotarchae urbibus reciperentur. Exules Thespias universi concesserunt; [8] inde — recepti enim sine cunctatione erant — Thebas iam mutatis animis revocati decretum faciunt, ut duodecim, qui privati coetum et concilium habuissent, exilio multarentur. [9] Novus deinde praetor — Ismenias is erat, vir nobilis ac potens — capitalis poenae absentes eos decreto damnat. Chalcidem fugerant; inde ad Romanos Larisam profecti causam cum Perseo societatis in Ismeniam contulerant; ex ea contentione ortum certamen. [10] Utriusque tum partis legati ad Romanos venerunt, et exules accusatoresque Ismeniae et Ismenias ipse. |