Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
24. (1) Íà ñëåäóþùèé ãîä [395 ã.] ïîñëå âçÿòèÿ Âåé èçáðàëè øåñòåðûõ âîåííûõ òðèáóíîâ ñ êîíñóëüñêîé âëàñòüþ: äâóõ Ïóáëèåâ Êîðíåëèåâ (Êîññà è Ñöèïèîíà), Ìàðêà Âàëåðèÿ Ìàêñèìà âî âòîðîé ðàç, Öåçîíà Ôàáèÿ Àìáóñòà âî âòîðîé, Ëóöèÿ Ôóðèÿ Ìåäóëëèíà â ïÿòûé, Êâèíòà Ñåðâèëèÿ â òðåòèé. Âîåâàòü ñ ôàëèñêàìè âûïàëî ïî æðåáèþ Êîðíåëèÿì, ñ Êàïåíàìè — Âàëåðèþ è Ñåðâèëèþ. (2) Îíè íå îñàæäàëè ãîðîäà́ è íå áðàëè èõ ïðèñòóïîì, íî ðàçîðèëè ïîëÿ è çàáðàëè â äîáû÷ó âñå ïðîäîâîëüñòâèå, íå îñòàâèâ òàì íè îäíîãî ïëîäîíîñÿùåãî äåðåâà, íè îäíîãî êîëîñà. (3) Ýòî íåñ÷àñòüå ïîòðÿñëî êàïåíñêèé íàðîä, îí çàïðîñèë ìèðà è ïîëó÷èë åãî. Âîéíà ñ ôàëèñêàìè ïðîäîëæàëàñü. (4) Ìåæäó òåì â Ðèìå íå çàòèõàëè ðàçíîîáðàçíûå ðàñïðè, ñ.254 è äëÿ ñìÿã÷åíèÿ èõ áûëî ðåøåíî âûâåñòè êîëîíèþ â çåìëþ âîëüñêîâ. Òóäà çàïèñàëèñü òðè òûñÿ÷è ðèìñêèõ ãðàæäàí, è âûáðàííûå äëÿ ýòîãî òðèóìâèðû íàðåçàëè êàæäîìó ïî òðè è ñåìü äâàäöàòûõ þãåðà çåìëè52. (5) Ýòà ðàçäà÷à âûçâàëà ëèøü íåãîäîâàíèå, ïîñêîëüêó åå ñî÷ëè ïîäà÷êîé, ïðèçâàííîé îòâëå÷ü íàðîä îò íàäåæä íà áîëüøåå: çà÷åì óñûëàòü ïëåáååâ ê âîëüñêàì, êîãäà ïîä áîêîì âåëèêîëåïíûé ãîðîä Âåéè, çåìëè êîòîðîãî ïëîäîðîäíåå è îáøèðíåå ðèìñêèõ? (6) Ê òîìó æå ïëåáåè ÿâíî ïðåäïî÷èòàëè Ðèìó Âåéè èç-çà èõ óäîáíîãî ìåñòîïîëîæåíèÿ, ðîñêîøíûõ ïëîùàäåé è çäàíèé, êàê îáùåñòâåííûõ, òàê è ÷àñòíûõ. (7) Èìåííî òîãäà çàðîäèëñÿ çàìûñåë ïåðåñåëåíèÿ â Âåéè53, íàäåëàâøèé ñòîëüêî øóìà óæå ïîñëå âçÿòèÿ Ðèìà ãàëëàìè. (8) Ïðåäïîëàãàëîñü, ÷òî ÷àñòü ïëåáååâ è ÷àñòü ñåíàòà ïåðåáåðóòñÿ òóäà, ÷òîáû äâà ãîðîäà ìîãëè áûòü îáúåäèíåíû â îäíî ãîñóäàðñòâî è íàñåëåíû ðèìñêèì íàðîäîì. (9) Ïðîòèâ ýòîãî âûñòóïèëè ëó÷øèå ãðàæäàíå54, çàÿâëÿÿ, ÷òî îíè ãîòîâû ñêîðåå óìåðåòü, íî òîëüêî çäåñü, íà âèäó ó íàðîäà ðèìñêîãî; (10) âåäü òåïåðü äàæå è â îäíîì ãîðîäå âîí ñêîëüêî ðàçäîðîâ — ÷òî æå áóäåò ïðè äâóõ ãîðîäàõ? Íåóæåëè êòî-òî ïðåäïî÷òåò ïîáåæäåííóþ ðîäèíó ïîáåäèâøåé, äîïóñòèò, ÷òîá âçÿòûå Âåéè ïðèíåñëè áîëüøå íåñ÷àñòüÿ, ÷åì íåâðåäèìûå? (11) Îäíèì ñëîâîì, ïóñòü ñîãðàæäàíå îñòàâÿò èõ íà ðîäèíå, à ñàìè ìîãóò îòïðàâëÿòüñÿ â Âåéè çà ãðàäîçèæäèòåëåì Òèòîì Ñèöèíèåì (èìåííî îí âíåñ ýòî ïðåäëîæåíèå îò èìåíè íàðîäíûõ òðèáóíîâ). Èõ æå íèêàêàÿ ñèëà íå ïðèíóäèò ïîêèíóòü áîãà Ðîìóëà, ñûíà áîãà, îòöà-îñíîâàòåëÿ ãðàäà Ðèìà. |
24. Veiis captis sex tribunos militum consulari potestate insequens annus habuit, duos P. Cornelios, Cossum et Scipionem, M. Valerium Maximum iterum K. Fabium Ambustum tertium L. Furium Medullinum quintum Q. Servilium tertium. [2] Corneliis Faliscum bellum, Valerio ac Servilio Capenas sorte evenit. ab iis non urbes vi aut operibus temptatae, sed ager est depopulatus praedaeque rerum agrestium actae; nulla felix arbor, nihil frugiferum in agro relictum. [3] ea clades Capenatem populum subegit; pax petentibus data; in Faliscis bellum restabat. [4] Romae interim multiplex seditio erat, cuius leniendae causa coloniam in Volscos, quo tria milia civium Romanorum scriberentur, deducendam censuerant, triumvirique ad id creati terna iugera et septunces viritim diviserant. [5] ea largitio sperni coepta, quia spei maioris avertendae solacium obiectum censebant: cur enim relegari plebem in Volscos, cum pulcherrima urbs Veii agerque Veientanus in conspectu sit, uberior ampliorque Romano agro? [6] urbem quoque urbi Romae vel situ vel magnificentia publicorum privatorumque tectorum ac locorum praeponebant. [7] quin illa quoque actio movebatur, quae post captam utique Romam a Gallis celebratior fuit, transmigrandi Veios. [8] ceterum partem plebis, partem senatus destinabant ad habitandos Veios, duasque urbes communi re publica incoli a populo Romano posse. [9] adversus quae cum optimates ita tenderent ut morituros se citius dicerent in conspectu populi Romani quam quicquam earum rerum rogaretur; [10] quippe nunc in una urbe tantum dissensionum esse: quid in duabus fore? victamne ut quisquam victrici patriae praeferret sineretque maiorem fortunam captis esse Veiis, quam incolumibus fuerit? [11] postremo se relinqui a civibus in patria posse: ut relinquant patriam atque cives nullam vim unquam subacturam, et T. Sicinium — is enim ex tribunis plebis rogationis eius lator erat — conditorem Veios sequantur relicto deo Romulo, dei filio, parente et auctore urbis Romae. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß