Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IX, ãë. 42

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

42. (1) Ïîáåäèâ â âîéíå, âîç­ëî­æåí­íîé ïî æðå­áèþ íà äðó­ãî­ãî144, Ôàáèé âîç­âðà­òèë­ñÿ â ñâîé Ñàì­íèé. (2) È êàê íàðîä â ïðåäû­äó­ùåì ãîäó çà ñòîëü óñïåø­íîå âåäå­íèå äåë ïðî­äëèë åãî êîí­ñóëü­ñòâî, òàê òåïåðü è ñåíàò îñòà­âèë çà íèì íà ñëå­äóþ­ùèé [306 ã.] ãîä âûñ­øóþ âîåí­íóþ âëàñòü ïðè êîí­ñó­ëàõ Àïïèè Êëàâ­äèè è Ëóöèè Âîëóì­íèè, íåâçè­ðàÿ íà ñèëü­íîå ïðî­òè­âî­äåé­ñò­âèå Àïïèÿ145.

(3)  íåêî­òî­ðûõ ëåòî­ïè­ñÿõ ÿ ÷èòàþ, ÷òî Àïïèé äîáè­âàë­ñÿ êîí­ñóëü­ñòâà, åùå áóäó÷è öåí­çî­ðîì, à íàðîä­íûé òðè­áóí Ëóöèé Ôóðèé âîñ­ïðå­ïÿò­ñò­âî­âàë åãî ó÷à­ñòèþ â âûáî­ðàõ âïëîòü äî ñëî­æå­íèÿ öåí­çîð­ñòâà. (4) Ïîñêîëü­êó íîâóþ âîé­íó ïðî­òèâ ñàë­ëåí­òè­íîâ ïîðó­÷è­ëè ñîòî­âà­ðè­ùó Àïïèÿ, îí, ñäå­ëàâ­øèñü êîí­ñó­ëîì, îñòàë­ñÿ â Ðèìå, ÷òîáû èñêóñ­íûì âåäå­íè­åì âíóò­ðåí­íèõ äåë óâå­ëè­÷èòü ñâîå âëè­ÿ­íèå, ðàç óæ âîåí­íàÿ ñëà­âà âñå ðàâ­íî äîñòà­âà­ëàñü äðó­ãèì.

(5) Âîëóì­íèþ íå ïðè­øëîñü æàëåòü î ñâî­åì íàçíà­÷å­íèè. Îí äàë ìíî­ãî óäà÷­íûõ ñðà­æå­íèé, à íåñêîëü­êî âðà­æå­ñêèõ ãîðî­äîâ âçÿë ïðè­ñòó­ïîì. Ùåä­ðî ðàçäà­âàÿ äîáû­÷ó, îí ñîåäè­íÿë ñ ëàñ­êîé ñâîþ òîðî­âà­òîñòü, è áåç òîãî ëþáåç­íóþ íàðî­äó, è îò òîãî â âîé­ñêå åãî ðàç­ãî­ðå­ëàñü æàæ­äà òðóäîâ è îïàñ­íî­ñòåé.

(6) Ïðî­êîí­ñóë146 Êâèíò Ôàáèé ïîä ãîðî­äîì Àëëè­ôà­ìè äàë ñðà­æå­íèå âîé­ñêó ñàì­íè­òîâ. Èñõîä áèò­âû áûë íåñî­ìíå­íåí: âðàã áåæàë è áûë çàãíàí â ëàãåðü. È íå óäåð­æàòü áû ñàì­íè­òàì è ëàãå­ðÿ, åñëè áû äåíü íå êëî­íèë­ñÿ óæå ê çàêà­òó. Îäíà­êî åùå äî íàñòóï­ëå­íèÿ òåì­íîòû ñàì­íèò­ñêèé ëàãåðü îêðó­æè­ëè è, ÷òîá íèêòî ñ.451 íå ìîã óëèç­íóòü, íà íî÷ü ïîñòà­âè­ëè ñòðà­æåé. (7) Íà äðó­ãîé äåíü, åäâà ðàñ­ñâå­ëî, íà÷à­ëàñü ñäà­÷à. Áûëî ïîñòàâ­ëå­íî óñëî­âèå, ÷òîáû ñäàâ­øè­å­ñÿ ñàì­íè­òû âûøëè èç ëàãå­ðÿ â îäíèõ òóíè­êàõ, è âñåõ èõ ïðî­ãíà­ëè ïîä ÿðìîì. (8) Äëÿ ñîþç­íè­êîâ ñàì­íè­òîâ íèêà­êèõ óñëî­âèé íå áûëî, è îêî­ëî ñåìè òûñÿ÷ îòïðà­âè­ëè ïîä âåí­êè147. Òå, êòî îáú­ÿâèë ñåáÿ ãåð­íè­êà­ìè148, ñîäåð­æà­ëèñü ïîä ñòðà­æåé îòäåëü­íî. (9) Ôàáèé îòïðà­âèë âñåõ èõ â Ðèì ê ñåíà­òó, è, ðàñ­ñëå­äî­âàâ, ïî íàáî­ðó ëè èëè ïî ñîá­ñò­âåí­íîé âîëå îíè ñðà­æà­ëèñü íà ñòî­ðîíå ñàì­íè­òîâ ïðî­òèâ ðèì­ëÿí, èõ ðàçäà­ëè ëàòèí­ñêèì ïëå­ìå­íàì ïîä ñòðà­æó, (10) à íîâûå êîí­ñó­ëû Ïóá­ëèé Êîð­íå­ëèé Àðâè­ëà[1] è Êâèíò Ìàð­öèé Òðå­ìóë (èáî îíè óæå áûëè èçáðà­íû) ïîëó­÷è­ëè ïðè­êàç ñíî­âà äîëî­æèòü ñåíà­òó îá ýòîì äåëå. (11) Ãåð­íè­êè âîç­ìó­òè­ëèñü. Æèòå­ëè Àíà­ãíèè ñîçâà­ëè íà ñîâåò âñå ïëå­ìå­íà â öèðê ïîä íàçâà­íè­åì «Ìîð­ñêîé», è âñå ãåð­íè­êè, êðî­ìå àëå­òðèí­öåâ, ôåðåí­òèí­öåâ è âåðó­ëàí­öåâ, îáú­ÿâè­ëè âîé­íó ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó.

42. Fa­bius, alie­nae sor­tis vic­tor bel­li, in suam pro­vin­ciam exer­ci­tum re­du­xit. [2] Ita­que ei ob res tam fe­li­ci­ter ges­tas, si­cut prio­re an­no po­pu­lus con­ti­nua­ve­rat con­su­la­tum, ita se­na­tus in in­se­quen­tem an­num, quo Ap. Clau­dius L. Vo­lum­nius con­su­les fue­runt, pro­ro­ga­vit ma­xi­me Ap­pio ad­ver­san­te im­pe­rium.

[3] Ap­pium cen­so­rem pe­tis­se con­su­la­tum co­mi­tia­que eius ab L. Fu­rio tri­bu­no ple­bis in­ter­pel­la­ta, do­nec se cen­su­ra ab­di­ca­rit, in qui­bus­dam an­na­li­bus in­ve­nio. [4] Crea­tus con­sul, cum col­le­gae no­vum bel­lum, Sal­len­ti­ni hos­tes de­cer­ne­ren­tur, Ro­mae man­sit ut ur­ba­nis ar­ti­bus opes auge­ret quan­do bel­li de­cus pe­nes alios es­set.

[5] Vo­lum­nium pro­vin­ciae haud pae­ni­tuit. Mul­ta se­cun­da proe­lia fe­cit, ali­quot ur­bes hos­tium vi ce­pit. Prae­dae erat lar­gi­tor et be­nig­ni­ta­tem per se gra­tam co­mi­ta­te adiu­va­bat mi­li­tem­que his ar­ti­bus fe­ce­rat et pe­ri­cu­li et la­bo­ris avi­dum.

[6] Q. Fa­bius pro con­su­le ad ur­bem Al­li­fas cum Sam­ni­tium exer­ci­tu sig­nis con­la­tis confli­git. Mi­ni­me am­bi­gua res fuit; fu­si hos­tes at­que in castra com­pul­si. Nec castra fo­rent re­ten­ta, ni exi­guum su­per­fuis­set diei; an­te noc­tem ta­men sunt cir­cum­ses­sa et noc­te cus­to­di­ta ne quis ela­bi pos­set. [7] Pos­te­ro die vix­dum lu­ce cer­ta de­di­tio fie­ri coep­ta et pac­ti qui Sam­ni­tium fo­rent ut cum sin­gu­lis ves­ti­men­tis emit­te­ren­tur; ii om­nes sub iugum mis­si. [8] So­ciis Sam­ni­tium ni­hil cau­tum; ad sep­tem mi­lia sub co­ro­na ve­nie­re. Qui se ci­vem Her­ni­cum di­xe­rat seor­sus in cus­to­dia ha­bi­tus. [9] Eos om­nes Fa­bius Ro­mam ad se­na­tum mi­sit; et cum quae­si­tum es­set di­lec­tu an vo­lun­ta­rii pro Sam­ni­ti­bus ad­ver­sus Ro­ma­nos bel­las­sent per La­ti­nos po­pu­los cus­to­dien­di dan­tur, [10] ius­si­que eam in­teg­ram rem no­vi con­su­les P. Cor­ne­lius Ar­vi­na Q. Mar­cius Tre­mu­lus — hi enim iam crea­ti erant — ad se­na­tum re­fer­re. [11] Id aeg­re pas­si Her­ni­ci; con­ci­lium po­pu­lo­rum om­nium ha­ben­ti­bus Anag­ni­nis in cir­co quem Ma­ri­ti­mum vo­cant prae­ter Alet­ri­na­tem Fe­ren­ti­na­tem­que et Ve­ru­la­num om­nes Her­ni­ci no­mi­nis po­pu­lo Ro­ma­no bel­lum in­di­xe­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 144Ñì.: IX, 41, 2. Âîé­íó â Ýòðó­ðèè äîë­æåí áûë âåñòè Äåöèé.
  • 145Ñåíàò, íåäîá­ðî­æå­ëà­òåëü­íûé ê Àïïèþ (IX, 30, 1 ñë.) ïðî­äëèë â îáõîä çàêî­íà êîìàí­äî­âà­íèå Ôàáèþ, à äðó­ãóþ âîé­íó îòäàë Âîëóì­íèþ.
  • 146Ïðî­êîí­ñóë — çäåñü ëèöî, çà êîòî­ðûì ïî îêîí­÷à­íèè ñðî­êà åãî êîí­ñóëü­ñòâà îñòàâ­ëå­íà äîëæ­íîñòü ãëàâ­íî­êî­ìàí­äóþ­ùå­ãî.
  • 147Ò. å. ïðî­äà­ëè â ðàá­ñòâî (íà ïðî­äà­âàå­ìûõ â ðàá­ñòâî ïëåí­íè­êîâ íàäå­âàë­ñÿ âåíîê).
  • 148Ãåð­íè­êè ñ 358 ã. äî í. ý. (ñì.: VII, 15, 9) íàõî­äè­ëèñü â ìèð­íûõ îòíî­øå­íè­ÿõ ñ Ðèìîì.
  • ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß ÐÅÄÀÊÖÈÈ ÑÀÉÒÀ

  • [1]Â îðè­ãè­íà­ëå Ar­vi­na — «Àðâè­íà». (Ïðèì. ðåä. ñàé­òà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364000943 1364000944 1364000945