Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
15. (1) Ôàáèé, ñ ðàâíûì âíèìàíèåì ñëåäèâøèé è çà ñîãðàæäàíàìè è çà âðàãîì, îñòàâàëñÿ íåïîêîëåáèì: îí ïðåêðàñíî çíàë, ÷òî åãî áðàíÿò íå òîëüêî â ñîáñòâåííîì ëàãåðå, ÷òî óæå è â Ðèìå åãî îñëàâèëè çà ìåäëèòåëüíîñòü, íî ïðîâåë îñòàòîê ëåòà, íå îòñòóïàÿ îò ñâîèõ çàìûñëîâ. (2) Ãàííèáàë, îò÷àÿâøèñü â ðåøèòåëüíîì ñðàæåíèè, êîòîðîãî æåëàë âñåìè ñèëàìè äóøè, óæå âûèñêèâàë ìåñòà äëÿ çèìíåé ñòîÿíêè, èáî îáëàñòü, ãäå îí íàõîäèëñÿ, áîãàòà áûëà âèíîãðàäîì è âîîáùå òîëüêî òåì, ÷åì äàðèò ëåòî è ÷òî ëàñêàåò çðåíèå è âêóñ, íî íå òåì, ÷òî ïîääåðæèâàåò æèçíü. (3) Âñå ýòî Ôàáèþ ñîîáùèëè ðàçâåä÷èêè. È îí, ïðåêðàñíî çíàÿ, ÷òî Ãàííèáàë ïîéäåò îáðàòíî ïî òåì æå òåñíèíàì, êàêèìè ïðîøåë â Ôàëåðíñêèé îêðóã, ïîñòàâèë íåáîëüøèå îòðÿäû íà ãîðå Êàëëèêóëå96 è â Êàçèëèíå (ýòîò ãîðîä, êîòîðûé ïåðåñåêàåò ðåêà Âóëòóðí, îòäåëÿåò Ôàëåðíñêóþ çåìëþ îò Êàìïàíèè), (4) à ñàì ñ.72 ïî òåì æå ãîðàì ïîâåë âîéñêî íàçàä è âûñëàë íà ðàçâåäêó ÷åòûðåñòà âñàäíèêîâ — èç ñîþçíèêîâ — âî ãëàâå ñ Ëóöèåì Ãîñòèëèåì Ìàíöèíîì. (5) Ìàíöèí áûë èç þíîøåé, ÷àñòî ñëóøàâøèõ ñâèðåïûå ðàçãëàãîëüñòâîâàíèÿ íà÷àëüíèêà êîííèöû; ñíà÷àëà îí ïðîøåë âïåðåä êàê ðàçâåä÷èê, âûñëåæèâàÿ âðàãà è íå ïîäâåðãàÿ ñåáÿ îïàñíîñòè, íî, êîãäà óâèäåë íóìèäèéöåâ, ðàçáðåäøèõñÿ ïî äåðåâíÿì, à íåñêîëüêèõ ïîäâåðíóâøèõñÿ è óáèë, (6) òî óâëå÷åííûé áîåì, çàáûë íàñòàâëåíèÿ äèêòàòîðà: èäòè âïåðåä, ïîêà âñå ñïîêîéíî, è âîçâðàùàòüñÿ, íå äîæèäàÿñü, ïîêà îêàæåøüñÿ íà âèäó ó íåïðèÿòåëÿ. (7) Íóìèäèéöû òî âûåçæàëè âïåðåä, òî ñêàêàëè îáðàòíî, èñòîìèëè ó Ìàíöèíà è ëîøàäåé è ëþäåé è çàâëåêëè åãî ê ñàìîìó èõ ëàãåðþ. (8) Îòòóäà Êàðôàëîí, êîìàíäîâàâøèé âñåé âðàæåñêîé êîííèöåé, ãîíÿ ëîøàäåé âî âñþ ïðûòü ïî÷òè ïÿòü ìèëü áåçîñòàíîâî÷íî ïðåñëåäîâàë áåãóùèõ ðèìëÿí, ïîêà íå ïîäîøåë ê íèì íà ïåðåëåò äðîòèêà. (9) Ìàíöèí, âèäÿ, ÷òî âðàã ïðåñëåäîâàíèÿ íå ïðåêðàòèò è óáåæàòü îò íåãî íå óäàñòñÿ, îáîäðèë ñîëäàò è âñòóïèë â áîé ñ âðàãîì, âî âñåì åãî ïðåâîñõîäèâøèì. (10) Ñàì îí è ëó÷øèå åãî êîííèêè áûëè óáèòû; îñòàëüíûå, ðàññåÿâøèñü, áåæàëè â Êàëû97, à îòòóäà ïî÷òè íåïðîõîäèìûìè òðîïàìè äîáðàëèñü äî äèêòàòîðà. (11) Êàê ðàç â ýòîò äåíü ê Ôàáèþ ïðèñîåäèíèëñÿ Ìèíóöèé. Åãî Ôàáèé ïîñûëàë çàíÿòü ñèëüíûì îòðÿäîì ïðîõîä ÷åðåç ãîðû ê ìîðþ, êîòîðûé âûøå Òàððàöèíû ñóæèâàåòñÿ â òåñíîå óùåëüå98, è òåì íå ïîçâîëèòü Ïóíèéöó ïðîéòè îò Ñèíóýññû Àïïèåâîé äîðîãîé â ðèìñêóþ îáëàñòü. (12) Ñîåäèíèâ ñâîè âîéñêà, äèêòàòîð è íà÷àëüíèê êîííèöû ïîñòàâèëè ëàãåðü íèæå — íà äîðîãå, êîòîðîé äîëæåí áûë ïðîéòè Ãàííèáàë. Âðàãè ñòîÿëè â äâóõ ìèëÿõ îò íèõ. |
15. Fabius, pariter in suos haud minus quam in hostes intentus, prius ab illis invictum animum praestat. Quamquam probe scit non in castris modo suis sed iam etiam Romae infamem suam cunctationem esse, obstinatus tamen tenore eodem consiliorum aestatis reliquum extraxit, [2] ut Hannibal destitutus ab spe summa ope petiti certaminis iam hibernis locum circumspectaret, quia ea regio praesentis erat copiae, non perpetuae, arbusta vineaeque et consita omnia magis amoenis quam necessariis fructibus. [3] Haec per exploratores relata Fabio. Cum satis sciret per easdem angustias quibus intraverat Falernum agrum rediturum, Calliculam montem et Casilinum occupat modicis praesidiis, [4] quae urbs Volturno flumine dirempta Falernum a Campano agro dividit; ipse iugis iisdem exercitum reducit misso exploratum cum quadringentis equitibus sociorum L. Hostilio Mancino. [5] Qui ex turba iuvenum audientium saepe ferociter contionantem magistrum equitum progressus primo exploratoris modo, ut ex tuto specularetur hostem, ubi vagos passim per vicos Numidas prospexit ac per occasionem etiam paucos occidit, [6] extemplo occupatus certamine est animus excideruntque praecepta dictatoris, qui, quantum tuto posset progressum, prius recipere sese iusserat quam in conspectum hostium veniret. [7] Numidae alii atque alii occursantes refugientesque ad castra prope ipsa eum cum fatigatione equorum atque hominum pertraxere. [8] Inde Carthalo, penes quem summa equestris imperii erat, concitatis equis invectus, cum prius quam ad coniectum teli veniret avertisset hostes, quinque ferme milia continenti cursu secutus est fugientes. [9] Mancinus, postquam nec hostem desistere sequi nec spem vidit effugiendi esse, cohortatus suos in proelium rediit omni parte virium impar. [10] Itaque ipse et delecti equitum circumventi occiduntur; ceteri effuso cursu Cales primum, inde prope inviis callibus ad dictatorem perfugerunt. [11] Eo forte die Minucius se coniunxerat Fabio, missus ad firmandum praesidio saltum qui super Tarracinam in artas coactus fauces imminet mari, ne ab Sinuessa Poenus Appiae limite pervenire in agrum Romanum posset. [12] Coniunctis exercitibus dictator ac magister equitum castra in viam deferunt qua Hannibal ducturus erat. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß