Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
34. (1) Êîíñóëàì âëàñòü áûëà ïðîäëåíà íà ãîä: èíòåððåêñîì ñåíàòîðû îáúÿâèëè Ãàÿ Êëàâäèÿ Öåíòîíà, ñûíà Àïïèÿ, à çà íèì — Ïóáëèÿ Êîðíåëèÿ Àçèíó. Ïðè íåì íà âûáîðàõ ïðîèçîøëî áîëüøîå ñòîëêíîâåíèå ìåæäó ñåíàòîðàìè è íàðîäîì161. (2) Ãàé Òåðåíöèé Âàððîí áûë ÷åëîâåê áåç ðîäó è ïëåìåíè; îí ïîäëàäèëñÿ ê ïëåáåÿì íàïàäêàìè íà çíàòü è ïðîñòîíàðîäíûìè óõâàòêàìè, à îñîáåííî ðàñïîëîæèë èõ ê ñåáå òðàâëåé Ôàáèÿ è ñòàðàíèåì îãðàíè÷èòü åãî äèêòàòîðñêóþ âëàñòü. ×åðíü ñòàðàëàñü âûòàùèòü åãî â êîíñóëû, à ñåíàòîðû âñÿ÷åñêè ýòîìó ïðîòèâèëèñü, ÷òîáû ëþäè, æåëàþùèå ñðàâíÿòüñÿ ñî çíàòüþ, íå ïðèâûêàëè åå ïðåñëåäîâàòü. (3) Êâèíò Áåáèé Ãåðåííèé, íàðîäíûé òðèáóí, ðîäñòâåííèê Ãàÿ Òåðåíöèÿ, âûñòóïèë ñ îáâèíåíèåì íå òîëüêî ïðîòèâ ñåíàòà, íî è ïðîòèâ àâãóðîâ: êîòîðûå, óòâåðæäàë îí, ïîìåøàëè äèêòàòîðó ïðîâåñòè âûáîðû. Âîçáóæäàÿ íåíàâèñòü ê íèì, îí ñòàðàëñÿ ñ.86 ðàñïîëîæèòü ãðàæäàí ê ñâîåìó êàíäèäàòó. (4) Îí ãîâîðèë, ÷òî çíàòü ìíîãî ëåò èñêàëà âîéíû, ÷òî îíà ïðèâåëà â Èòàëèþ Ãàííèáàëà è êîâàðíî çàòÿãèâàåò âîéíó, õîòÿ çàêîí÷èòü åå âîçìîæíî162. (5) ×åòûðåõ ëåãèîíîâ õâàòèò äëÿ óñïåõà â ðåøèòåëüíîé áèòâå — ýòî âûÿñíèëîñü ïîñëå óñïåøíîé áèòâû, äàííîé Ìàðêîì Ìèíóöèåì â îòñóòñòâèå Ôàáèÿ; (6) è òåì íå ìåíåå äâà ëåãèîíà ïîñëàíû íà óáîé, à ïîòîì âûõâà÷åíû èç ñàìîé áîéíè, ÷òîáû ìîã áûòü íàçâàí îòöîì è ïàòðîíîì òîò, êòî ñïåðâà íå äàâàë ðèìëÿíàì ïîáåæäàòü è òîëüêî ïîòîì íå äàë èì ïîòåðïåòü ïîðàæåíèå. (7) È ïîñëå Ôàáèÿ êîíñóëû çàòÿãèâàëè âîéíó, ïîëüçóÿñü åãî ñïîñîáîì. Ýòî — ñãîâîð âñåé çíàòè; âîéíå íå áóäåò êîíöà, ïîêà ãðàæäàíå íå ïðîâåäóò â êîíñóëû èñòèííîãî ïëåáåÿ, òî åñòü íîâîãî ÷åëîâåêà163; (8) âåäü çíàòíûå ïëåáåè óæå ïðèîáùåíû ê òåì æå ñâÿùåííîäåéñòâèÿì, ÷òî âñÿ çíàòü, à íàðîä îíè ïðåçèðàþò ñ òåõ ïîð, êàê èõ ïåðåñòàëè ïðåçèðàòü ñåíàòîðû164. (9) Êîìó æå íå ÿñíî, ÷òî âñå ýòî ïðîäåëàíî, ëèøü áû ïðîäëèòü ìåæäóöàðñòâèå è ïåðåäàòü âûáîðû â ðóêè ñåíàòîðîâ? (10) Ýòîãî è õîòåëè êîíñóëû, çàäåðæèâàÿñü ïðè âîéñêå, à òàê êàê äèêòàòîð áûë íàçíà÷åí ïðîòèâ èõ âîëè, òî àâãóðû è îáúÿâèëè åãî âûáîðû íåäåéñòâèòåëüíûìè. (11) Ìåæäóöàðñòâèå â èõ âëàñòè165, íî óæ îäíî-òî èç êîíñóëüñêèõ ìåñò ïðèíàäëåæèò ïëåáåÿì, è íàðîä âîëåí îòäàòü ýòó äîëæíîñòü òîìó, êòî ïðåäïî÷òåò ïîñêîðåé ïîáåäèòü, à íå ïîëüçîâàòüñÿ ïîäîëüøå âëàñòüþ. |
34. Consulibus prorogatum in annum imperium. Interrex proditus a patribus C. Claudius Appi filius Cento, inde P. Cornelius Asina. In eius interregno comitia habita magno certamine patrum ac plebis. [2] C. Terentio Varroni, quem sui generis hominem, plebi insectatione principum popularibusque artibus conciliatum, ab Q. Fabi opibus et dictatorio imperio concusso aliena invidia splendentem, volgus extrahere ad consulatum nitebatur, patres summa ope obstabant, ne se insectando sibi aequari adsuescerent homines. [3] Q. Baebius Herennius tribunus plebis, cognatus C. Terenti, criminando non senatum modo sed etiam augures, quod dictatorem prohibuissent comitia perficere, per invidiam eorum favorem candidato suo conciliabat: [4] ab hominibus nobilibus per multos annos bellum quaerentibus Hannibalem in Italiam adductum; ab iisdem, cum debellari possit, fraude bellum trahi. [5] Cum quattuor legionibus universis pugnari prospere posse apparuisset eo quod M. Minucius absente Fabio prospere pugnasset, [6] duas legiones hosti ad caedem obiectas, deinde ex ipsa caede ereptas, ut pater patronusque appellaretur qui prius vincere prohibuisset Romanos quam vinci. [7] Consules deinde Fabianis artibus, cum debellare possent, bellum traxisse. Id foedus inter omnes nobiles ictum, nec finem ante belli habituros quam consulem vere plebeium, id est hominem novum, fecissent; [8] nam plebeios nobiles iam eisdem initiatos esse sacris et contemnere plebem ex quo contemni a patribus desierint coepisse. [9] Cui non apparere id actum et quaesitum esse ut interregnum iniretur, ut in patrum potestate comitia essent? [10] Id consules ambos ad exercitum morando quaesisse; id postea, quia invitis iis dictator esset dictus comitiorum causa, expugnatum esse, cum vitiosus dictator per augures fieret. [11] Habere igitur interregnum eos; consulatum unum certe plebis Romanae esse, et populum eum liberum habiturum ac daturum ei qui mature vincere quam diu imperare malit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß