История Рима от основания города

Книга XXVIII, гл. 8

8. Phi­lip­pus mae­re­bat qui­dem et an­ge­ba­tur, cum ad om­nia ip­se rap­tim is­set, nul­li ta­men se rei in tem­po­re oc­cur­ris­se, et ra­pien­tem om­nia ex ocu­lis elu­sis­se ce­le­ri­ta­tem suam for­tu­nam. [2] In con­ci­lio autem dis­si­mu­lans aeg­ri­tu­di­nem ela­to ani­mo dis­se­ruit, tes­ta­tus deos ho­mi­nes­que se nul­lo lo­co nec tem­po­re de­fuis­se quin, ubi hos­tium ar­ma concre­puis­sent, eo quan­ta ma­xi­ma pos­set ce­le­ri­ta­te ten­de­ret; [3] sed vix ra­tio­nem ini­ri pos­se ut­rum a se auda­cius an fu­ga­cius ab hos­ti­bus ge­ra­tur bel­lum. Sic ab Opun­te At­ta­lum, sic Sul­pi­cium ab Chal­ci­de, sic eis ip­sis die­bus Macha­ni­dam e ma­ni­bus suis elap­sum. [4] Sed non sem­per fe­li­cem es­se fu­gam, nec pro dif­fi­ci­li id bel­lum ha­ben­dum in quo, si mo­do congres­sus cum hos­ti­bus sis, vi­ce­ris. [5] Quod pri­mum es­set, con­fes­sio­nem se hos­tium ha­be­re ne­qua­quam pa­res es­se si­bi; bre­vi et vic­to­riam haud du­biam ha­bi­tu­rum, nec me­lio­re even­tu eos se­cum quam spe pug­na­tu­ros.

[6] Lae­ti re­gem so­cii audie­runt. Red­di­dit in­de Achaeis He­raeam et Tri­phu­liam, Ali­phe­ram autem Me­ga­lo­po­li­tis, quod suo­rum fuis­se fi­nium sa­tis pro­ba­bant, res­ti­tuit. [7] In­de na­vi­bus ac­cep­tis ab Achaeis — erant autem tres quad­ri­re­mes et bi­re­mes to­ti­dem — An­ti­cy­ram traie­cit. [8] In­de quin­que­re­mi­bus sep­tem et lem­bis vi­gin­ti ampli­us, quos, ut adiun­ge­ret Car­tha­gi­nien­sium clas­si, mi­se­rat in Co­rin­thi­um si­num, pro­fec­tus ad Eruth­ras Aeto­lo­rum, quae pro­pe Eupa­lium sunt, es­cen­sio­nem fe­cit. [9] Haud fe­fel­lit Aeto­los; nam ho­mi­num quod aut in ag­ris aut in pro­pin­quis cas­tel­lis Po­ti­da­niae at­que Apol­lo­niae fuit in sil­vas mon­tes­que re­fu­git; [10] pe­co­ra, quae in­ter fes­ti­na­tio­nem abi­gi ne­quie­rant, sunt di­rep­ta et in na­ves con­pul­sa. Cum iis ce­te­ra­que prae­da Ni­cia prae­to­re Achaeo­rum Aegi­um mis­so, cum Co­rin­thum pe­tis­set, pe­destris in­de co­pias per Boeo­tiam ter­ra du­ci ius­sit. [11] Ip­se ab Cenchreis prae­ter ter­ram At­ti­cam su­per Su­nium na­vi­gans in­ter me­dias pro­pe hos­tium clas­ses Chal­ci­dem per­ve­nit. [12] In­de con­lau­da­ta fi­de ac vir­tu­te, quod ne­que ti­mor nec spes fle­xis­set eorum ani­mos, hor­ta­tus­que in pos­te­rum ut eadem constan­tia per­ma­ne­rent in so­cie­ta­te, si suam quam Ori­ta­no­rum at­que Opun­tio­rum for­tu­nam mal­lent, [13] ab Chal­ci­de Ore­um na­vi­gat, prin­ci­pum­que iis qui fu­ge­re cap­ta ur­be quam se Ro­ma­nis tra­de­re ma­lue­rant sum­ma re­rum et cus­to­dia ur­bis per­mis­sa, ip­se De­met­ria­dem ab Euboea, un­de pri­mum ad opem fe­ren­dam so­ciis pro­fec­tus erat, traie­cit. [14] Cas­sandreae dein­de cen­tum na­vium lon­ga­rum ca­ri­nis po­si­tis contrac­ta­que ad ef­fec­tum eius ope­ris mul­ti­tu­di­ne fab­ro­rum na­va­lium, quia res in Grae­cia tran­quil­las et pro­fec­tio At­ta­li fe­ce­rat et in tem­po­re la­bo­ran­ti­bus so­ciis la­tum ab se auxi­lium, ret­ro in reg­num con­ces­sit, ut Dar­da­nis bel­lum in­fer­ret.