Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
33. (1) Ñèôàê ðåøèë, ÷òî ñòîëü âàæíîå äåëî íåëüçÿ äîâåðÿòü âîåíà÷àëüíèêàì; îí ïîñëàë ÷àñòü âîéñêà âî ãëàâå ñî ñâîèì ñûíîì (åãî çâàëè Âåðìèíà), ïîðó÷èâ þíîøå îáîéòè âðàãà è íàïàñòü íà íåãî ñ òûëà, ïîêà âíèìàíèå Ìàñèíèññû áóäåò îòâëå÷åíî ñàìèì öàðåì. (2) Âåðìèíà âûñòóïèë íî÷üþ, ÷òîáû íàïàñòü íåçàìå÷åííûì; Ñèôàê ñíÿëñÿ ñ ëàãåðÿ äíåì è âåë âîéñêî îòêðûòîé äîðîãîé, êàê âîåíà÷àëüíèê, ãîòîâûé âñòóïèòü â áîé. (3) Êîãäà, ïî âðåìåíè ñóäÿ, ïîñëàííûå â îáõîä óæå äîøëè äî íàìå÷åííîãî ìåñòà, Ñèôàê, äâèãàÿñü ïî ïîëîãîìó ñêëîíó, ïîâåë ñâîé ñòðîé ââåðõ ê ðàñïîëîæåíèþ ïðîòèâíèêà, ðàññ÷èòûâàÿ è íà ÷èñëåííûé ïåðåâåñ, è íà çàñàäó â òûëó âðàãà. (4) Ìàñèíèññà, ïîëàãàÿñü íà óäîáíóþ äëÿ áîÿ ìåñòíîñòü, òîæå âûâåë ñâîèõ âîèíîâ. Áîé áûë æåñòîêèì, è äîëãî íèêòî íå èìåë ïåðåâåñà: Ìàñèíèññå ïîìîãàëè è ñàìà ìåñòíîñòü, è õðàáðîñòü åãî âîèíîâ; Ñèôàêó — ÷èñëåííîå ïðåâîñõîäñòâî åãî âîéñêà, (5) ðàçäåëåííîãî íà äâå ÷àñòè, îäíà èç êîòîðûõ òåñíèëà ïðîòèâíèêà ñïåðåäè, äðóãàÿ åãî îêðóæèëà. Ïîáåäà Ñèôàêà áûëà íåñîìíåííîé; ïóòü âðàãó è âïåðåä è íàçàä áûë îòðåçàí. (6) Ïåõîòèíöåâ è âñàäíèêîâ Ìàñèíèññû ïåðåáèëè èëè âçÿëè â ïëåí; îêîëî äâóõñîò âñàäíèêîâ, ñòîëïèâøèõñÿ âîêðóã íåãî, Ìàñèíèññà ðàçäåëèë íà òðè îòðÿäà è âåëåë ïðîðûâàòüñÿ, áåæàòü ïîðîçíü è ñîáðàòüñÿ â óêàçàííîì ìåñòå. (7) Ñàì îí ïðîøåë ïî íàìå÷åííîé èì äîðîãå, íå òðîíóòûé ñòðåëàìè è äðîòèêàìè âðàãîâ; äâà îòðÿäà çàñòðÿëè; îäèí â ñòðàõå ñäàëñÿ âðàãàì; äðóãîé óïîðíî îòáèâàëñÿ, áûë çàñûïàí äðîòèêàìè è ïîëåã íà ìåñòå áîÿ. (8) Ìàñèíèññà, ïåòëÿÿ òî òóäà, òî ñþäà, èçìó÷èë ñ.396 Âåðìèíó, øåäøåãî çà íèì ïî ïÿòàì: îò÷àÿâøèñü åãî ïîéìàòü, Âåðìèíà îòêàçàëñÿ îò óòîìèòåëüíîãî ïðåñëåäîâàíèÿ. Ìàñèíèññà ñ øåñòüþäåñÿòüþ âñàäíèêàìè ïðèáûë ê Ìàëîìó Ñèðòó102. (9)  òåõ ìåñòàõ — ìåæäó êàðôàãåíñêèìè Ýìïîðèÿìè è çåìëåé ãàðàìàíòîâ103, — ãîðäûé ñâîåé îïÿòü è îïÿòü âîçîáíîâëÿåìîé áîðüáîé çà îòöîâñêîå öàðñòâî, ïðîâåë Ìàñèíèññà âñå âðåìÿ äî ïðèáûòèÿ Ãàÿ Ëåëèÿ è ðèìñêîãî ôëîòà. (10) Ýòî çàñòàâëÿåò äóìàòü, ÷òî è ïîñëå ýòîãî ïðèáûë îí ê Ñöèïèîíó ñ êîííûì îòðÿäîì ñêîðåå íåìíîãî÷èñëåííûì: áîëüøîé îòðÿä ïîäîáàåò öàðþ, ìàëûé — èçãíàííèêó. |
33. Maiorem igitur iam rem Syphax ratus quam ut per praefectos ageret, cum filio iuvene — nomen Vermina erat — parte exercitus missa imperat ut circumducto agmine in se intentum hostem ab tergo invadat. [2] Nocte profectus Vermina, qui ex occulto adgressurus erat; Syphax autem interdiu aperto itinere, ut qui signis conlatis acie dimicaturus esset, movit castra. [3] Ubi tempus visum est quo pervenisse iam circummissi videri poterant, et ipse leni clivo ferente ad hostem, cum multitudine fretus tum praeparatis ab tergo insidiis, per adversum montem erectam aciem ducit. [4] Masinissa fiducia maxime loci, quo multo aequiore pugnaturus erat, et ipse dirigit suos. Atrox proelium et diu anceps fuit, loco et virtute militum Masinissam, multitudine quae nimio maior erat Syphacem iuvante. [5] Ea multitudo divisa, cum pars a fronte urgeret, pars ab tergo se circumfudisset, victoriam haud dubiam Syphaci dedit, et ne effugium quidem patebat hinc a fronte, hinc ab tergo inclusis. [6] Itaque ceteri pedites equitesque caesi aut capti; ducentos ferme equites Masinissa circa se conglobatos divisosque turmatim in tres partes erumpere iubet, loco praedicto in quem ex dissipata convenirent fuga. [7] Ipse qua intenderat inter media tela hostium evasit; duae turmae haesere; altera metu dedita hosti, pertinacior in repugnando telis obruta et confixa est. [8] Verminam prope vestigiis instantem in alia atque alia flectendo itinera eludens, taedio et desperatione tandem fessum absistere sequendo coegit; ipse cum sexaginta equitibus ad minorem Syrtim pervenit. [9] Ibi cum conscientia egregia saepe repetiti regni paterni inter Punica Emporia gentemque Garamantum omne tempus usque ad C. Laeli classisque Romanae adventum in Africam consumpsit. [10] Haec animum inclinant ut cum modico potius quam cum magno praesidio equitum ad Scipionem quoque postea venisse Masinissam credam; quippe illa regnanti multitudo, haec paucitas exsulis fortunae conveniens est. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß