Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXX, ãë. 39

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

39. (1) Êîí­ñóë Êëàâ­äèé íàêî­íåö îòáûë ñ ôëî­òîì èç Ãîðî­äà; ìåæ­äó Êî́çîé è Ëîðå­òîé109 åãî çàñòèã­ëà è î÷åíü íàïó­ãà­ëà æåñòî­êàÿ áóðÿ. (2) Äîáðàâ­øèñü äî Ïîïó­ëî­íèÿ110, îí îñòà­íî­âèë­ñÿ è ïîäî­æäàë, ïîêà áóðÿ îòáó­øå­âà­ëà è óñïî­êî­è­ëàñü, ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ íà îñò­ðîâ Èëü­âà111, ñ Èëü­âû íà Êîð­ñè­êó, à ñ Êîð­ñè­êè â Ñàð­äè­íèþ. Êîãäà îí îãè­áàë Áåçóì­íûå ãîðû112, íàëå­òå­ëà áóðÿ åùå ñâè­ðå­ïåå, à ìåñòî òàì áîëåå îïàñ­íîå, è ðàç­áðî­ñà­ëà ôëîò âî âñå ñòî­ðî­íû. (3) Ìíî­ãèå ñóäà ïîòå­ðÿ­ëè îñíàñò­êó è äàëè òå÷ü, íåêî­òî­ðûå ðàç­áè­ëèñü. Ñ ýòèì òàê ñèëü­íî ïîñòðà­äàâ­øèì ôëî­òîì Êëàâ­äèé íàïðà­âèë­ñÿ â Êàðà­ëû113. Ñóäà âûòà­ùè­ëè íà ñóøó, à ïîêà èõ ÷èíè­ëè, íàñòó­ïè­ëà çèìà; ãîä êîí­÷àë­ñÿ; ïîë­íî­ìî­÷èÿ Òèáå­ðèÿ Êëàâ­äèÿ ïðî­äëå­íû íå áûëè, è îí, óæå ÷àñò­íûì ÷åëî­âå­êîì, ïðè­âåë ôëîò íàçàä â Ðèì. (4) Ìàðê Ñåð­âè­ëèé, ÷òîáû åãî íå âåð­íó­ëè äëÿ âûáî­ðîâ â Ãîðîä, íàçíà­÷èë äèê­òà­òî­ðîì Ãàÿ Ñåð­âè­ëèÿ Ãåìè­íà, à ñàì îòïðà­âèë­ñÿ â ñâîþ ïðî­âèí­öèþ. Äèê­òà­òîð íàçíà­÷èë Ïóá­ëèÿ Ýëèÿ Ïåòà íà÷àëü­íè­êîì êîí­íè­öû. (5) Âûáî­ðû íèêàê íå óäà­âà­ëîñü ïðî­âå­ñòè â íàçíà­÷åí­íûé äåíü: âñÿ­êèé ðàç ìåøà­ëà íåïî­ãî­äà. È âîò íàêà­íóíå ìàð­òîâ­ñêèõ èä, êîãäà ñòà­ðûå äîëæ­íîñò­íûå ëèöà óøëè, à íîâûå íà èõ ìåñòî åùå íå áûëè èçáðà­íû, ãîñóäàð­ñòâî îêà­çà­ëîñü áåç êóðóëü­íûõ äîëæ­íîñò­íûõ ëèö.

(6) Òèò Ìàí­ëèé Òîðê­âàò, ïîí­òè­ôèê, óìåð â ýòîì ãîäó; åãî çàìå­ñòèë Ãàé Ñóëü­ïè­öèé Ãàëü­áà. Êóðóëü­íûå ýäè­ëû Ëóöèé Ëèöè­íèé Ëóêóëë è Êâèíò Ôóëü­âèé òðè­æäû ïîâòî­ðÿ­ëè Ðèì­ñêèå èãðû. (7) Ïèñ­öû è ðàñ­ñûëü­íûå, ñîñòî­ÿâ­øèå íà ñëóæ­áå ó ýäè­ëà, òàé­êîì óòà­ùè­ëè äåíü­ãè èç ãîñóäàð­ñò­âåí­íîé êàç­íû è áûëè ïî äîíî­ñó óëè­÷å­íû è îñóæ­äå­íû; òåíü ïàëà è íà ýäè­ëà Ëóêóë­ëà. (8) Ïóá­ëèé Ýëèé Òóáå­ðîí è Ëóöèé Ëåòî­ðèé, îãðåø­íî âûáðàí­íûå â ïëå­áåé­ñêèå ýäè­ëû, îòêà­çà­ëèñü îò äîëæ­íî­ñòè, õîòÿ óñïå­ëè äî òîãî óñòðî­èòü èãðû è óãî­ùå­íèå Þïè­òå­ðó ïî ñëó­÷àþ èãð; â Êàïè­òî­ëèè îíè ïîñòà­âè­ëè òðè ñòà­òóè, ñäå­ëàí­íûå íà øòðàô­íûå äåíü­ãè. Èãðû â ÷åñòü Öåðå­ðû114 óñòðî­è­ëè ïî ïîñòà­íîâ­ëå­íèþ ñåíà­òà äèê­òà­òîð è íà÷àëü­íèê êîí­íè­öû.

39. Clau­dium con­su­lem, pro­fec­tum tan­dem ab ur­be, in­ter por­tus Co­sa­num Lo­re­ta­num­que at­rox vis tem­pes­ta­tis ador­ta in me­tum in­gen­tem ad­du­xit. [2] Po­pu­lo­nium in­de cum per­ve­nis­set ste­tis­set­que ibi, dum re­li­quum tem­pes­ta­tis ex­sae­vi­ret, Il­vam in­su­lam et ab Il­va Cor­si­cam, a Cor­si­ca in Sar­di­niam traie­cit. Ibi su­pe­ran­tem In­sa­nos mon­tes mul­to et sae­vior et in­fes­tio­ri­bus lo­cis tem­pes­tas ador­ta di­sie­cit clas­sem. [3] Mul­tae quas­sa­tae ar­ma­men­tis­que spo­lia­tae na­ves, quae­dam frac­tae. Ita ve­xa­ta ac la­ce­ra­ta clas­sis Ca­ra­les te­nuit. Ubi dum sub­duc­tae re­fi­ciun­tur na­ves, hiems oppres­sit cir­cu­mac­tum­que an­ni tem­pus, et nul­lo pro­ro­gan­te im­pe­rium pri­va­tus Ti. Clau­dius clas­sem Ro­mam re­du­xit. [4] M. Ser­vi­lius, ne co­mi­tio­rum cau­sa ad ur­bem re­vo­ca­re­tur, dic­ta­to­re dic­to C. Ser­vi­lio Ge­mi­no, in pro­vin­ciam est pro­fec­tus. Dic­ta­tor ma­gistrum equi­tum P. Aeli­um Pae­tum di­xit. [5] Sae­pe co­mi­tia in­dic­ta per­fi­ci tem­pes­ta­tes pro­hi­bue­runt; ita­que cum pri­die idus Mar­tias ve­te­res ma­gistra­tus abis­sent, no­vi suf­fec­ti non es­sent, res pub­li­ca si­ne cu­ru­li­bus ma­gistra­ti­bus erat.

[6] T. Man­lius Tor­qua­tus pon­ti­fex eo an­no mor­tuus; in lo­cum eius suf­fec­tus C. Sul­pi­cius Gal­ba. Ab L. Li­ci­nio Lu­cul­lo et Q. Ful­vio aedi­li­bus cu­ru­li­bus lu­di Ro­ma­ni ter to­ti instau­ra­ti. [7] Pe­cu­niam ex aera­rio scri­bae via­to­res­que aedi­li­cii clam eges­sis­se per in­di­cem dam­na­ti sunt, non si­ne in­fa­mia Lu­cul­li aedi­lis. [8] P. Aeli­us Tu­be­ro et L. Lae­to­rius aedi­les ple­bis vi­tio crea­ti ma­gistra­tu se ab­di­ca­ve­runt, cum lu­dos lu­do­rum­que cau­sa epu­lum Iovi fe­cis­sent et sig­na tria ex mul­ta­ti­cio ar­gen­to fac­ta in Ca­pi­to­lio po­suis­sent. Ce­ria­lia lu­dos dic­ta­tor et ma­gis­ter equi­tum ex se­na­tus con­sul­to fe­ce­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 109Ñì. ïðè­ìå÷. 73 ê êí. XXII. Ëîðå­òà áëè­æå íåèç­âåñò­íà.
  • 110Ïîïó­ëî­íèé — ãîðîä â Ýòðó­ðèè (ñîâð. Ïüîì­áè­íî).
  • 111Íûíå îñò­ðîâ Ýëü­áà.
  • 112Ãîð­íàÿ öåïü íà çàïà­äå Ñàð­äè­íèè, êðó­òî îáðû­âàâ­øà­ÿ­ñÿ â ìîðå.
  • 113Ñì. ïðè­ìå÷. 147 ê êí. XXIII.
  • 114Êóëüò Öåðå­ðû â Ðèìå áûë äðåâíèì, íî èãðû â ÷åñòü Öåðå­ðû çäåñü óïî­ìè­íà­þò­ñÿ åäâà ëè íå â ïåð­âûé ðàç, õîòÿ, âèäè­ìî, ó÷ðåæ­äå­íû áûëè ðàíü­øå. Ñïðàâ­ëÿ­ëèñü ñ 12 ïî 19 àïðå­ëÿ.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003040 1364003041 1364003042