Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
40. (1) Êîãäà ïîñëû ðèìñêèå è êàðôàãåíñêèå ïðèáûëè èç Àôðèêè â Ðèì, ñåíàò ñîáðàëñÿ â õðàìå Áåëëîíû. (2) Ëóöèé ñ.434 Âåòóðèé Ôèëîí115 ðàññêàçàë î ñðàæåíèè ñ Ãàííèáàëîì, ïîñëåäíåì äëÿ êàðôàãåíÿí, è î òîì, ÷òî âîéíå, è òÿæåëîé è ãîðåñòíîé, ïðèõîäèò êîíåö. Ñåíàòîðîâ îõâàòèëà âåëèêàÿ ðàäîñòü, (3) Ôèëîí ðàññêàçàë òàêæå, ÷òî ðàçáèò è Âåðìèíà, ñûí Ñèôàêà, — ïðèáàâêà, ïóñòü íåçíà÷èòåëüíàÿ, ê âåëèêîé ïîáåäå. Ôèëîíó âåëåëè âûéòè ê ñîáðàâøåìóñÿ íàðîäó è ïîäåëèòüñÿ ñ íèì ðàäîñòüþ. (4) Âñå õðàìû â Ãîðîäå îòêðûòû áûëè äëÿ áëàãîäàðåíèÿ, è áûëî ïðåäïèñàíî ñâåðøèòü òðåõäíåâíîå ìîëåáñòâèå. Ïîñëàì Êàðôàãåíà è öàðÿ Ôèëèïïà, êîòîðûå òîæå ïðèáûëè è ïðîñèëè, ÷òîáû èõ äîïóñòèëè ê ñåíàòó, äèêòàòîð ïî ïðèêàçó ñåíàòà îòâåòèë, ÷òî èõ ïðåäñòàâÿò ñåíàòó íîâûå êîíñóëû. (5) Âûáîðû ïðîøëè: êîíñóëàìè áûëè èçáðàíû Ãíåé Êîðíåëèé Ëåíòóë è Ïóáëèé Ýëèé Ïåò; ïðåòîðàìè Ìàðê Þíèé Ïåíí, êîòîðîìó âûïàëà ïî æðåáèþ ãîðîäñêàÿ ïðåòóðà; Ìàðê Âàëåðèé Ôàëüòîí, êîòîðîìó âûïàë Áðóòòèé[2]; Ìàðê Ôàáèé Áóòåîí, ïîëó÷èâøèé Ñàðäèíèþ, è Ïóáëèé Ýëèé Òóáåðîí, ïîëó÷èâøèé Ñèöèëèþ. (6) Ïðîâèíöèè êîíñóëàì ðåøåíî áûëî íå íàçíà÷àòü, ïîêà íå áóäóò âûñëóøàíû ïîñëû öàðÿ Ôèëèïïà è êàðôàãåíñêèå: ïðåäâèäåëè, ÷òî îäíà âîéíà êîí÷èòñÿ — íà÷íåòñÿ äðóãàÿ. (7) Êîíñóë Ãíåé Ëåíòóë ãîðåë æåëàíèåì ïîëó÷èòü Àôðèêó: åñëè ïðîäëèòñÿ âîéíà, òî ïîáåäà áóäåò ëåãêîé; åñëè âîéíå êîíåö, òî ñëàâåí áóäåò êîíñóë, ïðè êîòîðîì âåëèêàÿ âîéíà çàâåðøèëàñü. (8) Îí çàÿâèë, ÷òî íå ïîòåðïèò íèêàêèõ îáñóæäåíèé è äåéñòâèé, ïîêà íå ïîëó÷èò Àôðèêó êàê ïðîâèíöèþ ïî äåêðåòó ñåíàòà. Ñîòîâàðèù åãî, ÷åëîâåê ðàçóìíûé è ðàññóäèòåëüíûé, íå ñòàë ïðåðåêàòüñÿ ñ íèì, ïîíèìàÿ, ÷òî îñïàðèâàòü ñëàâó Ñöèïèîíà íå òîëüêî íåñïðàâåäëèâî, íî è íå ïîä ñèëó Ëåíòóëó. (9) Íàðîäíûå òðèáóíû Êâèíò Ìèíóöèé Ôåðì è Ìàíèé Àöèëèé Ãëàáðèîí ãîâîðèëè, ÷òî Ãíåé Êîðíåëèé ïîâòîðÿåò ïðîøëîãîäíþþ íåóäà÷íóþ ïîïûòêó Òèáåðèÿ Êëàâäèÿ116. (10) Òîãäà ïî ðåøåíèþ ñåíàòà îáðàòèëèñü ê íàðîäó ñ âîïðîñîì, êîìó æåëàåò îí âðó÷èòü ãëàâíîå êîìàíäîâàíèå â Àôðèêå, è âñå òðèäöàòü ïÿòü òðèá âðó÷èëè ýòî êîìàíäîâàíèå Ñöèïèîíó. (11) Íà ñåé ðàç ïîñëå ìíîãî÷èñëåííûõ çàñåäàíèé â ñåíàòå è íàðîäíûõ ñîáðàíèé äåëî êîí÷èëîñü òåì, ÷òî ðåøåíèå ïðåäîñòàâëåíî áûëî ñåíàòó. (12) Ñåíàòîðû, äàâ, ñîãëàñíî óãîâîðó117, êëÿòâó, ïîñòàíîâèëè: ïóñòü êîíñóëû äîãîâîðÿòñÿ ìåæäó ñîáîé èëè áðîñÿò æðåáèé, êîìó îñòàâàòüñÿ â Èòàëèè, à êîìó êîìàíäîâàòü ôëîòîì â ïÿòüäåñÿò ñóäîâ. Ïîëó÷èâøèé ôëîò ïóñòü îòïëûâàåò â Ñèöèëèþ; (13) åñëè ìèð ñ êàðôàãåíÿíàìè çàêëþ÷èòü íå óäàñòñÿ, ïóñòü ïåðåïðàâèòñÿ â Àôðèêó, ïóñòü êîíñóë âåäåò âîéíó íà ìîðå, à Ñöèïèîí, îáëàäàÿ òîé æå ïîëíîòîé âëàñòè, ÷òî è ðàíüøå, — íà ñóøå. (14) Åñëè îá óñëîâèÿõ ìèðà äîãîâîðÿòñÿ, òî íàðîäíûå òðèáóíû ñïðîñÿò ó íàðîäà, äîâåðÿåò ëè îí çàêëþ÷àòü ìèð Ïóáëèþ Ñöèïèîíó èëè æå êîíñóëó è êîìó íàäëåæèò ïåðåâîçèòü èç Àôðèêè ïîáåäîíîñíîå âîéñêî, åñëè â òîì áóäåò ïîòðåáíîñòü. (15) Åñëè íàðîä ïîâåëèò ñ.435 Ïóáëèþ Ñöèïèîíó è çàêëþ÷èòü ìèð, è ïåðåâåçòè âîéñêî, òî êîíñóë ïóñòü íå ïåðåïðàâëÿåòñÿ èç Ñèöèëèè â Àôðèêó, (16) à äðóãîé êîíñóë, êîòîðîìó âûïàëà Èòàëèÿ, ïóñòü ïðèìåò äâà ëåãèîíà îò ïðåòîðà Ìàðêà Ñåêñòèÿ. |
40. Legati ex Africa Romani simul Carthaginiensesque cum venissent Romam, senatus ad aedem Bellonae habitus est. [2] Ubi cum L. Veturius Philo pugnatum cum Hannibale esse suprema Carthaginiensibus pugna finemque tandem lugubri bello inpositum ingenti laetitia patrum exposuisset, [3] adiecit Verminam etiam Syphacis filium, quae parva bene gestae rei accessio erat, devictum. In contionem inde prodire iussus gaudiumque id populo inpertire. [4] Tum patefacta gratulationi omnia in urbe templa supplicationesque in triduum decretae. Legatis Carthaginiensium et Philippi regis — nam hi quoque venerant — petentibus ut senatus sibi daretur responsum iussu patrum ab dictatore est consules novos iis senatum daturos esse. [5] Comitia inde habita. Creati consules Cn. Cornelius Lentulus, P. Aelius Paetus; praetores M. Iunius Pennus, cui sors urbana evenit, M. Valerius Falto Bruttios, M. Fabius Buteo Sardiniam, P. Aelius Tubero Siciliam est sortitus. [6] De provinciis consulum nihil ante placebat agi quam legati Philippi regis et Carthaginiensium auditi essent; belli finem alterius, alterius principium prospiciebant animis. [7] Cn. Lentulus consul cupiditate flagrabat provinciae Africae, seu bellum foret, facilem victoriam, seu iam finiretur, finiti tanti belli se consule gloriam petens. [8] Negare itaque prius quicquam agi passurum quam sibi provincia Africa decreta esset, concedente conlega, moderato viro et prudenti, qui gloriae eius certamen cum Scipione, praeterquam quod iniquum esset, etiam inpar futurum cernebat. [9] Q. Minucius Thermus et M’. Acilius Glabrio tribuni plebis rem priore anno nequiquam temptatam ab Ti. Claudio consule Cn. Cornelium temptare aiebant; [10] ex auctoritate patrum latum ad populum esse cuius vellent imperium in Africa esse; omnes quinque et triginta tribus P. Scipioni id imperium decrevisse. [11] Multis contentionibus et in senatu et ad populum acta res postremo eo deducta est ut senatui permitterent. [12] Patres igitur iurati — ita enim convenerat — censuerunt uti consules provincias inter se conpararent sortirenturve uter Italiam, uter classem navium quinquaginta haberet; cui classis obvenisset in Siciliam navigaret; [13] si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset, in Africam traiceret; consul mari, Scipio eodem quo adhuc iure imperii terra rem gereret; [14] si condiciones convenirent pacis, tribuni plebis populum rogarent utrum consulem an P. Scipionem iuberent pacem dare, et quem, si deportandus exercitus victor ex Africa esset, deportare; [15] si pacem per P. Scipionem dari atque ab eodem exercitum deportari iussissent, ne consul ex Sicilia in Africam traiceret. [16] Alter consul, cui Italia evenisset, duas legiones a M. Sextio praetore acciperet. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß