Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
26. (1)  Ãàëëèè êîíñóë Ñåêñò Ýëèé íå ñîâåðøèë íè÷åãî, äîñòîéíîãî óïîìèíàíèÿ. (2) Ó íåãî â ïðîâèíöèè íàõîäèëèñü äâå àðìèè — îäíó îí, âîïðåêè ïðåäïèñàíèþ, íå ðàñïóñêàë (ðàíüøå åþ êîìàíäîâàë ïðîêîíñóë Ëóöèé Êîðíåëèé, íî ñàì êîíñóë ïîñòàâèë âî ãëàâå åå ïðåòîðà Ãàÿ Ãåëüâèÿ); âòîðóþ æå ïðèâåë â ïðîâèíöèþ Ýëèé76. (3) Ïî÷òè âåñü ãîä îí ïîáóæäàë êðåìîíöåâ è ïëàöåíòèéöåâ âåðíóòüñÿ â êîëîíèè, îòêóäà îíè ðàçáåæàëèñü èç-çà áåäñòâèé âîéíû. (4) Åñëè Ãàëëèÿ â òîò ãîä âîïðåêè îæèäàíèÿì îñòàâàëàñü ñïîêîéíà, òî îêîëî Ãîðîäà ÷óòü íå âñïûõíóë ìÿòåæ ðàáîâ. (5) Êàðôàãåíñêèõ çàëîæíèêîâ ñîäåðæàëè ïîä ñòðàæåé â Ñåòèè77. Ïîñêîëüêó òî áûëè äåòè çíàòíûõ ëþäåé, âìåñòå ñ íèìè òàì áûëî ìíîæåñòâî ðàáîâ. (6) Èõ ÷èñëî óâåëè÷èâàëîñü åùå è îòòîãî, ÷òî ñàìè ñåòèéöû ñêóïèëè íåìàëî ðàáîâ òîãî æå ïëåìåíè èç äîáû÷è íåäàâíåé àôðèêàíñêîé âîéíû. (7) Îíè ñîñòàâèëè çàãîâîð, è ñïåðâà îòïðàâèëè êîãî-òî èç ñâîèõ ê òåì, êîòîðûå íàõîäèëèñü â ïîëÿõ âîêðóã Ñåòèè, à çàòåì â îêðóãó Íîðáû è Öèðöåé — ïîäñòðåêàòü ðàáîâ. Êîãäà âñå óæå áûëî ãîòîâî, îíè ðåøèëè íàïàñòü íà íàðîä, êàê òîëüêî òîò îòâëå÷åòñÿ íà çðåëèùå âî âðåìÿ èãð, êîòîðûå äîëæíû áûëè ñîñòîÿòüñÿ â Ñåòèè â ñêîðîì âðåìåíè. (8) Äóìàÿ âíåçàïíûì ìÿòåæîì è ðåçíåé çàõâàòèòü Ñåòèþ, îíè íàìåðåâàëèñü çàòåì îâëàäåòü Íîðáîé è Öèðöåÿìè78. Îá ýòîì ÷óäîâèùíîì çàìûñëå äîíåñëè â Ðèì, ãîðîäñêîìó ïðåòîðó Ëóöèþ Êîðíåëèþ Ëåíòóëó79: (9) çàòåìíî ê íåìó ÿâèëèñü äâîå ðàáîâ è ïî ïîðÿäêó èçëîæèëè âñå, ÷òî ïðîèçîøëî è ÷òî áûëî çàìûñëåíî. (10) Ïðèêàçàâ ñòîðîæèòü èõ â åãî äîìå, ïðåòîð ñîáðàë ñåíàò è ïîâåäàë î òîì, ÷òî óçíàë îò äîíîñ÷èêîâ. ñ.65 Ïîëó÷èâ ïðèêàç ðàññëåäîâàòü è ïîäàâèòü ýòîò çàãîâîð, (11) îí îòïðàâèëñÿ â ïóòü ñ ïÿòüþ ëåãàòàìè. Âñåõ, êîãî âñòðå÷àë ïî äîðîãå, îí çàñòàâëÿë ïðèíåñòè ïðèñÿãó è ñ îðóæèåì ñëåäîâàòü çà íèì. (12) È ñ ýòèì íàñêîðî ñîáðàííûì âîéñêîì îí ïðèáûë â Ñåòèþ, èìåÿ ïðè ñåáå äâå òûñÿ÷è ÷åëîâåê, èç êîòîðûõ íèêòî íå çíàë, êóäà îí íàïðàâëÿåòñÿ. (13) Òàì çà÷èíùèêè çàãîâîðà áûëè íåìåäëåííî ñõâà÷åíû, à ðàáû áðîñèëèñü áåæàòü èç ãîðîäà. Çàòåì ïî ïîëÿì áûëè ðàçîñëàíû ëþäè âûñëåæèâàòü áåãëåöîâ. (14) Âîò êàêóþ âåëèêóþ ñëóæáó ñîñëóæèëè äâà ðàáà-äîíîñ÷èêà è îäèí ñâîáîäíûé. Ñåíàòîðû ïîâåëåëè äàðîâàòü åìó ñòî òûñÿ÷ òÿæåëûõ àññîâ, à ðàáàì ïî äâàäöàòü ïÿòü òûñÿ÷ è ñâîáîäó; à öåíó èõ ãîñïîäàì âûïëàòèëè èç êàçíû. (15) ×åðåç íåêîòîðîå âðåìÿ áûëî ïîëó÷åíî èçâåñòèå, ÷òî ðàáû èç ïðåæíèõ ó÷àñòíèêîâ òîãî æå çàãîâîðà ñîáèðàþòñÿ çàíÿòü Ïðåíåñòó80. (16) Îòïðàâèâøèñü òóäà, ïðåòîð Ëóöèé Êîðíåëèé êàçíèë ïî÷òè ïÿòüñîò ÷åëîâåê, âèíîâíûõ â ýòîì çàìûñëå. Ãðàæäàíå îïàñàëèñü, ÷òî âñå ïîäñòðîåíî ïóíèéñêèìè çàëîæíèêàìè è ïëåííûìè. (17) Ïîýòîìó â Ðèìå ïî âñåì êâàðòàëàì âûñòàâèëè îõðàíó, à ïðîâåðÿòü êàðàóëû áûëî ïðèêàçàíî ìëàäøèì äîëæíîñòíûì ëèöàì; òðèóìâèðû òþðåìíîé êàìåíîëîìíè81 ïîëó÷èëè ïðèêàç óñèëèòü îõðàíó; (18) ïðåòîð ðàçîñëàë ïî ëàòèíñêèì ãîðîäàì ïèñüìî, ÷òîáû çàëîæíèêè ñîäåðæàëèñü ïîä ñòðàæåé â ÷àñòíûõ äîìàõ è èì áû íå äîçâîëÿëè ïîÿâëÿòüñÿ â îáùåñòâåííûõ ìåñòàõ, à ïëåííèêè èìåëè áû íà ñåáå îêîâû íå ëåã÷å äåñÿòè ôóíòîâ è ñîäåðæàëèñü áû ïîä ñòðàæåé íåïðåìåííî â ãîðîäñêèõ òþðüìàõ. |
26. In Gallia nihil sane memorabile ab Sex. Aelio consule gestum. [2] Cum duos exercitus in provincia habuisset, unum retentum, quem dimitti oportebat, cui L. Cornelius proconsul praefuerat — ipse ei C. Helvium praetorem praefecit, alterum quem in provinciam adduxit, [3] totum prope annum Cremonensibus Placentinisque cogendis redire in colonias, unde belli casibus dissipati erant, consumpsit. [4] Quem ad modum Gallia praeter spem quieta eo anno fuit, ita circa urbem servilis prope tumultus est excitatus. [5] Obsides Carthaginiensium Setiae custodiebantur. Cum iis, ut principum liberis, magna vis servorum erat. [6] Augebant eorum numerum, ut ab recenti Africo bello, et ab ipsis Setinis captiva aliquot nationis eius empta ex praeda mancipia. [7] Ea cum coniurationem fecissent, missis ex eo numero, primum qui in Setino agro, deinde circa Norbam et Cerceios servitia sollicitarent, satis iam omnibus praeparatis, ludis qui Setiae prope diem futuri erant spectaculo intentum populum adgredi statuerant; [8] Setia per caedem et repentinum tumultum capta Norbam et Cerceios occupare non potuere servitia. Huius rei tam foedae indicium Romam ad L. Cornelium Lentulum praetorem urbanum delatum est. [9] Servi duo ante lucem ad eum venerunt atque ordine omnia quae acta futuraque erant, exposuerunt. [10] Quibus domi custodiri iussis, praetor senatu vocato edoctoque quae indices adferrent, proficisci ad eam coniurationem quaerendam atque opprimendam iussus, [11] cum quinque legatis profectus obvios in agris sacramento rogatos arma capere et sequi cogebat. [12] Hoc tumultuario dilectu duobus milibus ferme hominum armatis Setiam omnibus quo pergeret ignaris venit. [13] Ibi raptim principibus coniurationis comprehensis fuga servorum ex oppido facta est. Dimissis deinde per agros, qui vestigarent profugos. [14] Egregia duorum opera servorum indicum et unius liberi fuit. Ei centum milia gravis aeris dari patres iusserunt, servis vicena quina milia aeris et libertatem; pretium eorum ex aerario solutum est dominis. [15] Haud ita multo post ex eiusdem coniurationis reliquiis nuntiatum est servitia Praeneste occupatura. [16] Eo L. Cornelius praetor profectus de quingentis fere hominibus qui in ea noxa erant, supplicium sumpsit. In timore civitas fuit obsides captivosque Poenorum ea moliri. [17] Itaque et Romae vigiliae per vicos servatae iussique circumire eas minores magistratus, et triumviri carceris lautumiarum intentiorem custodiam habere iussi, [18] et circa nomen Latinum a praetore litterae missae, ut et obsides in privato servarentur neque in publicum prodeundi facultas daretur, et captivi ne minus decem pondo compedibus vincti in nulla alia quam in carceris publici custodia essent. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß