Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXV, ãë. 38

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

38. (1) Âûñ­øàÿ âëàñòü â Õàë­êèäå ïðè­íàä­ëå­æà­ëà ïîñëå èçãíà­íèÿ Ýâòè­ìèäà Ìèêè­òè­î­íó è Êñå­íî­êëèäó. Ñàìè ëè îíè çàïî­äî­çðè­ëè íåëàä­íîå, èëè èì äîíåñ­ëè î çàãî­âî­ðå, íî òîëü­êî, ñíà­÷à­ëà îõâà­÷åí­íûå ñòðà­õîì, îíè íå íàäå­ÿ­ëèñü íè íà ÷òî, êðî­ìå áåã­ñòâà. (2) Îäíà­êî ïîç­æå, êîãäà ñòðàõ óíÿë­ñÿ, ñòà­ëî ïîíÿò­íî, ÷òî ïðå­äàí­íûì, áðî­øåí­íûì íà ïðî­èç­âîë ñóäåá îñòà­íåò­ñÿ è îòå­÷å­ñòâî, è ñîþç ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè. È âîò îíè ïðè­äó­ìà­ëè âûõîä.

(3)  ýòî âðå­ìÿ â Ýðå­òðèè êàê ðàç ñïðàâ­ëÿ­ëîñü åæå­ãîä­íîå ñâÿ­ùåí­íî­äåé­ñò­âèå â ÷åñòü Äèà­íû Àìà­ðèíô­ñêîé106, ïðàçä­íî­âàòü ñ.179 êîòî­ðîå ñõî­äÿò­ñÿ êàê òàìîø­íèå æèòå­ëè, òàê è êàðè­ñòèé­öû. (4) Òóäà-òî è ïîñëà­ëè Ìèêè­òè­îí è Êñå­íî­êëèä, óìî­ëÿÿ ýðå­òðèé­öåâ è êàðè­ñòèé­öåâ êàê óðî­æåí­öåâ òîãî æå îñò­ðî­âà ñæà­ëèòü­ñÿ íàä èõ äîëåé è âñïîì­íèòü î ñîþ­çå ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè. Äà íå ïîïó­ñòÿò îíè ñòàòü Õàë­êèäå ýòî­ëèé­ñêîé — âåäü, çàõâà­òèâ ãîðîä, îíè îâëà­äå­þò è Åâáå­åé. Ñóðî­âû­ìè ãîñ­ïî­äà­ìè áûëè ìàêåäî­íÿíå — åùå íåâû­íî­ñè­ìåå áóäóò ýòî­ëèé­öû. (5) Óâà­æå­íèå ê ðèì­ëÿ­íàì ïîáóäè­ëî ãîðî­äà äåé­ñò­âî­âàòü — (6) âåäü îíè óñïå­ëè óæå èçâåäàòü êàê äîá­ëåñòü ðèì­ëÿí íà âîéíå, òàê è èõ ñïðà­âåä­ëè­âîñòü è áëà­ãî­æå­ëà­òåëü­íîñòü ïîñëå ïîáåäû. Èòàê, îáà ãîðî­äà âîîðó­æè­ëè è îòïðà­âè­ëè â ïîõîä âåñü öâåò ñâî­åé ìîëî­äå­æè. (7) Õàë­êèä­öû ïðå­ïî­ðó­÷è­ëè èì îõðà­íó ãîðîä­ñêèõ ñòåí, à ñàìè âñåì âîé­ñêîì ïåðå­ïðà­âè­ëèñü ÷åðåç Åâðèï è ðàç­áè­ëè ëàãåðü ó Ñàë­ãà­íåé107. (8) Îòòóäà ê ýòî­ëèé­öàì îòðÿ­æåí áûë ñíà­÷à­ëà ãîíåö, à çàòåì è ïîñëû ñïðî­ñèòü, ÷òî æå õàë­êèä­öû ñêà­çà­ëè èëè ñäå­ëà­ëè òàêî­ãî, ÷òîáû ýòî­ëèé­öû, ñîþç­íè­êè èõ è äðó­çüÿ, ïîøëè áðàòü ïðè­ñòó­ïîì èõ ãîðîä. (9) Ôîàíò, ïðåä­âî­äè­òåëü ýòî­ëèé­öåâ, îòâå­òèë, ÷òî íå áðàòü ãîðîä èäóò îíè, íî îñâî­áîæ­äàòü åãî îò ðèì­ëÿí; (10) ñåé­÷àñ, äåñêàòü, õàë­êèä­öû çàêî­âà­íû â öåïè, ïóñòü áîëåå áëå­ñòÿ­ùèå, íî è áîëåå òÿæ­êèå, ÷åì â òå âðå­ìå­íà, êîãäà ó íèõ â êðå­ïî­ñòè ñòî­ÿë ìàêåäîí­ñêèé ãàð­íè­çîí. Íî õàë­êèä­öû âîç­ðà­æà­ëè, ãîâî­ðÿ, ÷òî íèêåì îíè íå ïîðà­áî­ùå­íû è â çàùè­òå íè÷üåé íå íóæ­äà­þò­ñÿ. (11) Òàê ïåðå­ãî­âî­ðèâ, îíè ðàçî­øëèñü; ïîñëû âåð­íó­ëèñü ê ñâî­èì, à Ôîàíò ñ ýòî­ëèé­öà­ìè — âîñâî­ÿ­ñè, ïîñêîëü­êó âñå íàäåæ­äû îíè âîç­ëà­ãà­ëè íà íåîæè­äàí­íîñòü íàïà­äå­íèÿ, (12) à ê ïðà­âèëü­íîé âîéíå è îñà­äå ãîðî­äà, óêðåï­ëåí­íî­ãî ñ ñóøè è ñ ìîðÿ, áûëè ñîâñåì íå ãîòî­âû. (13) Ýâòè­ìèä, óñëû­øàâ, ÷òî åãî ñîîòå­÷å­ñò­âåí­íè­êè ðàç­áè­ëè ëàãåðü ó Ñàë­ãà­íåé, à ýòî­ëèé­öû óõî­äÿò, è ñàì âîç­âðà­òèë­ñÿ èç Ôèâ â Àôè­íû. (14) Ãåðî­äîð æå íåñêîëü­êî äíåé ïðî­âåë â íàïðÿ­æåí­íîì îæè­äà­íèè íà Àòà­ëàí­òå; òàê è íå äîæäàâ­øèñü óñëîâ­ëåí­íî­ãî çíà­êà, îí ïîñëàë äîçîð­íîå ñóä­íî óçíàòü, â ÷åì ïðè­÷è­íà çàäåðæ­êè. Óáåäèâ­øèñü, ÷òî ñîþç­íè­êè îòêà­çû­âà­þò­ñÿ îò ïðåä­ïðè­ÿ­òèÿ, îí îòïðà­âèë­ñÿ íàçàä, â Òðî­íèé, îòêóäà è ïðè­áûë.

38. Mi­cy­thio et Xe­noc­li­des, pe­nes quos tum sum­ma re­rum pul­so Euthy­mi­da Chal­ci­de erat, seu ip­si per se sus­pi­ca­ti seu in­di­ca­ta re, pri­mo pa­vi­di ni­hil us­quam spei ni­si in fu­ga po­ne­bant; [2] dein­de postquam re­se­dit ter­ror et pro­di et de­se­ri non pat­riam mo­do sed etiam Ro­ma­no­rum so­cie­ta­tem cer­ne­bant, con­si­lio ta­li ani­mum adie­ce­runt. [3] Sac­rum an­ni­ver­sa­rium eo for­te tem­po­re Eret­riae Ama­ryn­thi­dis Dia­nae erat, quod non po­pu­la­rium mo­do sed Ca­rys­tio­rum etiam coe­tu ce­leb­ra­tur. [4] Eo mi­se­runt qui ora­rent Eret­rien­ses Ca­rys­tios­que, ut et sua­rum for­tu­na­rum in eadem in­su­la ge­ni­ti mi­se­re­ren­tur et Ro­ma­nam so­cie­ta­tem res­pi­ce­rent; ne si­ne­rent Aeto­lo­rum Chal­ci­dem fie­ri; Euboeam ha­bi­tu­ros, si Chal­ci­dem ha­buis­sent; [5] gra­ves fuis­se Ma­ce­do­nas do­mi­nos; mul­to mi­nus to­le­ra­bi­les fu­tu­ros Aeto­los. [6] Ro­ma­no­rum ma­xi­me res­pec­tus ci­vi­ta­tes mo­vit, et vir­tu­tem nu­per in bel­lo et in vic­to­ria ius­ti­tiam be­nig­ni­ta­tem­que ex­per­tas. Ita­que quod ro­bo­ris in iuven­tu­te erat ut­ra­que ci­vi­tas ar­ma­vit mi­sit­que. [7] Iis tuen­da moe­nia Chal­ci­dis op­pi­da­ni cum tra­di­dis­sent, ip­si om­ni­bus co­piis transgres­si Euri­pum ad Sal­ga­nea po­sue­runt castra. [8] In­de ca­du­cea­tor pri­mum, dein­de le­ga­ti ad Aeto­los mis­si per­cuncta­tum, quo suo dic­to fac­to­ve so­cii at­que ami­ci ad se op­pug­nan­dos ve­ni­rent. [9] Res­pon­dit Thoas, dux Aeto­lo­rum, non ad op­pug­nan­dos sed ad li­be­ran­dos ab Ro­ma­nis ve­ni­re se­se; [10] splen­di­dio­re nunc eos ca­te­na, sed mul­to gra­vio­re vinctos es­se quam cum prae­si­dium Ma­ce­do­num in ar­ce ha­buis­sent. Se ve­ro ne­ga­re Chal­ci­den­ses aut ser­vi­re ul­li aut prae­si­dio cui­us­quam ege­re. [11] Ita dig­res­si ex col­lo­quio le­ga­ti ad suos; Thoas et Aeto­li, ut qui spem om­nem in eo ut impro­vi­so oppri­me­rent, ha­buis­sent, [12] ad ius­tum bel­lum op­pug­na­tio­nem­que ur­bis ma­ri ac ter­ra mu­ni­tae haud­qua­quam pa­res, do­mum re­die­re. [13] Euthy­mi­das postquam castra po­pu­la­rium ad Sal­ga­nea es­se pro­fec­tos­que Aeto­los audi­vit, et ip­se a The­bis Athe­nas re­diit; [14] et He­ro­do­rus cum per ali­quot dies in­ten­tus ab Ata­lan­te sig­num ne­qui­quam ex­pec­tas­set, mis­sa spe­cu­la­to­ria na­ve, ut quid mo­rae es­set sci­ret, postquam rem omis­sam ab so­ciis vi­dit, Thro­nium un­de ve­ne­rat re­pe­tit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 106Àìà­ðèíô — ñåëå­íèå, ïðè­íàä­ëå­æà­ùåå ãîðî­äó Ýðå­òðèè íà îñò­ðî­âå Åâáåå, çíà­ìå­íè­òîå õðà­ìîì Àðòå­ìè­äû (Äèà­íû). Ñì.: Ñòðà­áîí, X, 448; Ïàâ­ñà­íèé, I, 31, 5.
  • 107Ñì. âûøå, ïðè­ìå÷. 105.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364003539 1364003540 1364003541