Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVI, ãë. 14

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

14. (1) Ïðè­ìåð­íî â òå æå äíè ìîðå ïåðå­ñåê êîí­ñóë Ìàíèé Àöè­ëèé ñ äâà­äöà­òüþ òûñÿ­÷à­ìè ïåõîòû, äâó­ìÿ òûñÿ­÷à­ìè êîí­íè­öû è ïÿò­íà­äöà­òüþ ñëî­íà­ìè48. Ïðè­êà­çàâ âîåí­íûì òðè­áó­íàì âåñòè ñóõî­ïóò­íîå âîé­ñêî â Ëàðè­ñó, ñàì îí ñ êîí­íè­öåé ïðè­áûë ê Ôèëèï­ïó ïîä Ëèì­íåé. (2) Ñ ïîÿâ­ëå­íè­åì êîí­ñó­ëà ãîðîä íåìåä­ëåí­íî ñäàë­ñÿ âìå­ñòå ñ öàð­ñêèì ãàð­íè­çî­íîì è àôà­ìà­íà­ìè. (3) Îò Ëèì­íåÿ êîí­ñóë ïîøåë ê Ïåë­ëè­íåþ. Òàì ïåð­âû­ìè ñäà­ëèñü àôà­ìà­íû, à çàòåì è Ôèëèïï Ìåãà­ëî­ïî­ëè­òà­íåö. (4) Êîãäà òîò ïîêèäàë êðå­ïîñòü, ñ íèì ñëó­÷àé­íî ñòîëê­íóë­ñÿ öàðü Ôèëèïï, êîòî­ðûé ïðè­êà­çàë èçäåâ­êè ðàäè îòäàòü åìó öàð­ñêèå ïî÷å­ñòè, ñàì æå, ïîäîé­äÿ, ãëóì­ëè­âî íàçâàë åãî áðà­òîì, îòíþäü íå ê óêðà­øå­íèþ ñâî­åãî äîñòî­èí­ñòâà49. (5) Ïðå­ïðî­âîæ­äåí­íûé çàòåì ê êîí­ñó­ëó, Ôèëèïï Ìåãà­ëî­ïî­ëè­òà­íåö âçÿò áûë ïîä ñòðà­æó è íåâäîë­ãå îòïðàâ­ëåí â îêî­âàõ â Ðèì. Âñå ïðî­÷èå àôà­ìà­íû è ãàð­íè­çîí­íûå âîè­íû öàðÿ Àíòèî­õà èç ñäàâ­øèõ­ñÿ â òå äíè ãîðî­äîâ îòäà­íû áûëè Ôèëèï­ïó-öàðþ — à áûëî èõ äî ÷åòû­ðåõ òûñÿ÷. (6) Êîí­ñóë äâè­íóë­ñÿ â Ëàðè­ñó, ñ òåì ÷òîáû äåð­æàòü òàì ñîâåò î âîéíå â öåëîì. Ïî ïóòè åãî âñòðå­òè­ëè ïîñëû îò Êèå­ðèÿ è Ìåò­ðî­ïî­ëÿ, ñïå­øèâ­øèå ê íåìó, ÷òîáû ñäàòü ñâîè ãîðî­äà. (7) Ôèëèïï âåñü­ìà ìèëî­ñòè­âî îáî­øåë­ñÿ ñ àôà­ìàí­ñêè­ìè ïëåí­íû­ìè, íàäå­ÿñü ÷åðåç íèõ ïðè­âëå÷ü íà ñâîþ ñòî­ðî­íó âñå ïëå­ìÿ. È âîò, îòïó­ñòèâ ñíà­÷à­ëà ïëåí­íûõ ïî èõ ãîðî­äàì, îí âñëåä çà òåì äâè­íóë òóäà è âîé­ñêî â íàäåæ­äå îâëà­äåòü Àôà­ìà­íè­åé. (8) Ïëåí­íè­êè ýòè îêà­çà­ëè áîëü­øîå âëè­ÿ­íèå íà ñâî­èõ ñîîòå­÷å­ñò­âåí­íè­êîâ, âîñ­õâà­ëÿÿ êðîòîñòü è ùåä­ðîñòü öàðÿ ïî îòíî­øå­íèþ ê íèì. (9) Ñâî­èì öàð­ñêèì äîñòî­èí­ñò­âîì ñ.200 Àìè­íàíäð ìîã áû åùå óäåð­æè­âàòü íåêî­òî­ðûõ â ïîâè­íî­âå­íèè, ïîêà îñòà­âàë­ñÿ ñðå­äè ñîïëå­ìåí­íè­êîâ, íî âìå­ñòå ñ æåíîé è äåòüìè îí ïîêè­íóë ñâîå öàð­ñòâî è ñêðûë­ñÿ â Àìáðà­êèþ. Àìè­íàíäð áîÿë­ñÿ, ÷òî áóäåò âûäàí öàðþ Ôèëèï­ïó, äàâ­íèø­íå­ìó ñâî­å­ìó âðà­ãó, è ðèì­ëÿ­íàì, ñïðà­âåä­ëè­âî ãíå­âàâ­øèì­ñÿ òîãäà íà íåãî çà ïðå­äà­òåëü­ñòâî. Òàê âñÿ Àôà­ìà­íèÿ ïåðå­øëà âî âëàñòü Ôèëèï­ïà.

(10) Êîí­ñóë ïðî­âåë íåñêîëü­êî äíåé â Ëàðè­ñå, ãëàâ­íûì îáðà­çîì ÷òîáû îòäîõ­íó­ëè êîíè, èçìó­÷åí­íûå ìîð­ñêèì ïóòå­øå­ñò­âè­åì è ïîñëå­äóþ­ùè­ìè ïåðå­õî­äà­ìè. Êîãäà êðàò­êèé îòäûõ âîñ­ñòà­íî­âèë ñèëû âîé­ñêà, îí äâè­íóë­ñÿ â Êðà­íîí. (11) Ñ åãî ïðè­áëè­æå­íè­åì ñäà­ëèñü Ôàð­ñàë, Ñêîòó­ñà, Ôåðû è íàõî­äèâ­øè­å­ñÿ â íèõ Àíòèîõî­âû ãàð­íè­çî­íû. Ñïðî­ñèâ ïëåí­íûõ, êòî õî÷åò îñòàòü­ñÿ ñ íèì, êîí­ñóë ïåðå­äàë òûñÿ­÷ó äîá­ðî­âîëü­öåâ Ôèëèï­ïó, à îñòàëü­íûõ îòïó­ñòèë áåç­îðóæ­íû­ìè â Äåìåò­ðè­à­äó. (12) Ïîòîì îí çàíÿë Ïðî­åð­íó50 è ñîñåä­íèå ñ íåþ êðå­ïî­ñòè. Çàòåì êîí­ñóë äâè­íóë­ñÿ äàëü­øå ê Ìàëèé­ñêî­ìó çàëè­âó. Êîãäà îí ïðè­áëè­çèë­ñÿ ê óùå­ëüÿì, íàä êîòî­ðû­ìè ðàñ­ïî­ëî­æå­íû Òàâ­ìà­êè, âñÿ òàìîø­íÿÿ ìîëî­äåæü, âîîðó­æèâ­øèñü, îñòà­âè­ëà ãîðîä, çàñå­ëà â ëåñàõ è íà òðî­ïàõ è ñâåð­õó îáðó­øè­ëàñü íà ðèì­ñêóþ êîëîí­íó. (13) Êîí­ñóë ñïåð­âà ïîñëàë ê íèì âåñò­íè­êîâ, êîòî­ðûå, ïîäîé­äÿ ïîáëè­æå, ïûòà­ëèñü îòãî­âî­ðèòü èõ îò òàêî­ãî áåçó­ìèÿ. Âèäÿ, îäíà­êî, ÷òî îíè óïîð­ñò­âó­þò â ñâî­åé çàòåå, êîí­ñóë ïîñëàë â îáõîä òðè­áó­íà ñ ñîë­äà­òà­ìè äâóõ ìàíè­ïó­ëîâ51. Òàêèì îáðà­çîì îí îòðå­çàë âîîðó­æåí­íûì âðà­ãàì äîðî­ãó â ãîðîä, à ñàì ãîðîä, îñòàâ­øèé­ñÿ íåçà­ùè­ùåí­íûì, çàíÿë. (14) Êîãäà â çàõâà­÷åí­íîì ãîðî­äå ïîä­íÿë­ñÿ êðèê, âñå òå, êòî óêðû­âàë­ñÿ â çàñà­äå, êèíó­ëèñü èç ëåñà ê ãîðî­äó è áûëè ïåðå­áè­òû. (15) Íà äðó­ãîé äåíü êîí­ñóë îò Òàâ­ìà­êîâ ïîøåë ê ðåêå Ñïåð­õåþ è îïó­ñòî­øèë òàì ïîëÿ ãèïàòöåâ.

14. Per eos for­te dies M’. Aci­lius con­sul cum vi­gin­ti mi­li­bus pe­di­tum, duo­bus mi­li­bus equi­tum, quin­de­cim ele­phan­tis ma­ri traiec­to pe­destres co­pias La­ri­sam du­ce­re tri­bu­nos mi­li­tum ius­sit; ip­se cum equi­ta­tu Lim­nae­um ad Phi­lip­pum ve­nit. [2] Ad­ven­tu con­su­lis de­di­tio si­ne cuncta­tio­ne est fac­ta, tra­di­tum­que prae­si­dium re­gium et cum iis Atha­ma­nes. Ab Lim­naeo Pel­li­nae­um con­sul pro­fi­cis­ci­tur. [3] Ibi pri­mi Atha­ma­nes tra­di­de­runt se­se, dein­de et Phi­lip­pus Me­ga­lo­po­li­ta­nus; [4] cui de­ce­den­ti prae­si­dio cum ob­vius for­te fuis­set Phi­lip­pus rex, ad lu­dib­rium re­gem eum con­sa­lu­ta­ri ius­sit, ip­se congres­sus frat­rem haud sa­ne de­co­ro maies­ta­ti suae ioco ap­pel­la­vit. [5] De­duc­tus in­de ad con­su­lem cus­to­di­ri ius­sus est et haud ita mul­to post in vin­cu­lis Ro­mam mis­sus. Ce­te­ra mul­ti­tu­do Atha­ma­num aut mi­li­tum An­tio­chi re­gis, quae in prae­si­diis de­di­to­rum per eos dies op­pi­do­rum fue­rat, Phi­lip­po tra­di­ta re­gi est; fue­re autem ad quat­tuor mi­lia ho­mi­num. [6] Con­sul La­ri­sam est pro­fec­tus, ibi de sum­ma bel­li con­sul­ta­tu­rus. In iti­ne­re ab Cie­rio et Met­ro­po­li le­ga­ti tra­den­tes ur­bes suas oc­cur­re­runt. [7] Phi­lip­pus Atha­ma­num prae­ci­pue cap­ti­vis in­dul­gen­ter ha­bi­tis, ut per eos con­ci­lia­ret gen­tem, nac­tus spem Atha­ma­niae po­tien­dae exer­ci­tum eo du­xit prae­mis­sis in ci­vi­ta­tes cap­ti­vis. [8] Et il­li mag­nam auc­to­ri­ta­tem apud po­pu­la­res ha­bue­runt, cle­men­tiam er­ga se re­gis mu­ni­fi­cen­tiam­que com­me­mo­ran­tes, [9] et Amy­nan­der, cui­us prae­sen­tis maies­tas ali­quos in fi­de con­ti­nuis­set, ve­ri­tus ne tra­de­re­tur Phi­lip­po iam pri­dem hos­ti et Ro­ma­nis me­ri­to tunc prop­ter de­fec­tio­nem in­fen­sis, cum co­niu­ge ac li­be­ris reg­no ex­ces­sit Ambra­ciam­que se con­tu­lit; ita Atha­ma­nia om­nis in ius di­cio­nem­que Phi­lip­pi con­ces­sit. [10] Con­sul ad re­fi­cien­da ma­xi­me iumen­ta, quae et na­vi­ga­tio­ne et pos­tea iti­ne­ri­bus fa­ti­ga­ta erant, pau­cos La­ri­sae mo­ra­tus dies, ve­lut re­no­va­to mo­di­ca quie­te exer­ci­tu Cran­no­nem est prog­res­sus. [11] Ve­nien­ti Phar­sa­lus et Sco­tu­sa et Phe­rae quae­que in eis prae­si­dia An­tio­chi erant de­dun­tur. Ex iis in­ter­ro­ga­tis, qui ma­ne­re se­cum vel­lent, mil­le vo­len­tes Phi­lip­po tra­dit, ce­te­ros iner­mes De­met­ria­dem re­mit­tit. [12] Proer­nam in­de re­ce­pit et quae cir­ca eam cas­tel­la erant. Du­ce­re tum por­ro in si­num Ma­lia­cum coe­pit. Appro­pin­quan­ti fau­ci­bus su­per quas si­ti Thau­ma­ci sunt, de­ser­ta ur­be iuven­tus om­nis ar­ma­ta sil­vas et iti­ne­ra in­se­dit et in ag­men Ro­ma­num ex su­pe­rio­ri­bus lo­cis in­cur­sa­vit. [13] Con­sul pri­mo mi­sit qui ex pro­pin­quo col­lo­quen­tes de­ter­re­rent eos a ta­li fu­ro­re; postquam per­se­ve­ra­re in in­cep­to vi­dit, tri­bu­no cum duo­rum sig­no­rum mi­li­ti­bus cir­cum­mis­so in­terclu­sit ad ur­bem iter ar­ma­tis, va­cuam­que eam ce­pit. [14] Tum cla­mo­re ab ter­go cap­tae ur­bis audi­to re­fu­gien­tium un­di­que ex sil­vis in­si­dia­to­rum cae­des fac­ta est. [15] Ab Thau­ma­cis al­te­ro die con­sul ad Sper­che­um am­nem per­ve­nit, in­de Hy­pa­taeorum ag­ros vas­ta­vit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 48Ñð. âûøå, ãë. 3, 13 è 4, 8, à òàê­æå: XXXV, 41, 4. Âèäè­ìî, Àöè­ëèé âûñà­äèë­ñÿ â Àïîë­ëî­íèè è ïîøåë âäîëü ýïèð­ñêî­ãî ïîáå­ðå­æüÿ.
  • 49Ñð.: XXXV, 47, 5—8.
  • 50Ïðî­åð­íà è Òàâ­ìà­êè íàõî­äè­ëèñü âî Ôòèî­òè­äå (Ñòðà­áîí, IX, 434). Ñð.: XXXII, 4, 1—4.
  • 51Èëè äâóõ êîãîðò?
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364003615 1364003616 1364003617