Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIX, ãë. 25

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ

25. (1) Êîãäà êàæ­äûé çàíÿë ñâîå ìåñòî â ñîáðà­íèè, ðèì­ñêèå ïîñëû — êàê òðå­òåé­ñêèå ñóäüè, ôåñ­ñà­ëèé­öû, ïåððå­áû è àôà­ìà­íû — ÿâíî êàê îáâè­íè­òå­ëè, à Ôèëèïï — ÷òîáû âûñëó­øàòü îáâè­íå­íèÿ, êàê ïîä­ñóäè­ìûé, (2) ãëà­âû äåëå­ãà­öèé ïðî­èç­íåñ­ëè ðå÷è, êòî â áîëåå, êòî â ìåíåå ðåç­êîì òîíå, â çàâè­ñè­ìî­ñòè îò ñâî­åãî ðàñ­ïî­ëî­æå­íèÿ èëè íåíà­âè­ñòè ê Ôèëèï­ïó. (3) Ñïîð ðàç­ãî­ðåë­ñÿ î ñòà­òó­ñå Ôèëèï­ïî­ïî­ëÿ, Òðèê­êè, Ôàëî­ðèè, Ýâðè­ìåí è ïðè­ëå­ãàþ­ùèõ ãîðî­äîâ. (4) Ìîæ­íî ëè ñ÷è­òàòü èõ ïðè­íàä­ëå­æà­ùè­ìè ôåñ­ñà­ëèé­öàì, õîòÿ ýòî­ëèé­öû ñèëîé èõ çàõâà­òè­ëè è àííåê­ñè­ðî­âà­ëè, — ïîòî­ìó ÷òî, êàê èçâåñò­íî, èìåí­íî ó ýòî­ëèé­öåâ Ôèëèïï îòíÿë èõ78, — èëè îíè èçíà­÷àëü­íî áûëè ýòî­ëèé­ñêè­ìè ãîðî­äà­ìè? (5) Âåäü Àöè­ëèé óñòó­ïèë èõ öàðþ ïðè óñëî­âèè, ÷òî îíè äåé­ñò­âè­òåëü­íî ïðè­íàä­ëå­æàò ýòî­ëèé­öàì, è ÷òî îíè âñòó­ïè­ëè â Ýòî­ëèé­ñêóþ ëèãó äîá­ðî­âîëü­íî, à íå âñëåä­ñò­âèå ïðè­íóæ­äå­íèÿ ñèëîé. (6) Òàêîé æå ñïîð âîç­íèê ïî ïîâî­äó ãîðî­äîâ Ïåððå­áèè è Ìàã­íå­çèè, òàê êàê ýòî­ëèé­öû, íå óïóñ­êàâ­øèå ñëó­÷àÿ çàõâà­òèòü âñå, ÷òî ìîæ­íî, âîïðîñ, ÷òî êîìó ïðè­íàä­ëå­æèò, çàïó­òà­ëè äî ïîë­íîé íåðàç­áå­ðè­õè. (7) Äåëî îñëîæ­íÿ­ëîñü åùå è æàëî­áà­ìè ôåñ­ñà­ëèé­öåâ, ÷òî äàæå åñëè ãîðî­äà áóäóò èì âîç­âðà­ùå­íû, òî Ôèëèïï îòäàñò èõ ðàç­ãðàá­ëåí­íû­ìè è îïó­ñòåâ­øè­ìè. (8) Âåäü îí, íå ãîâî­ðÿ óæå î ïîãèá­øèõ íà âîéíå, óâåë â Ìàêåäî­íèþ è äåð­æèò íà ðàá­ñêèõ ðàáîòàõ ïÿòü­ñîò çíàò­íåé­øèõ ôåñ­ñà­ëèé­ñêèõ þíî­øåé, à ãîðî­äà, êîòî­ðûå öàðü áûë âûíóæ­äåí âîç­âðà­òèòü, îí ïîñòà­ðàë­ñÿ ïðè­âå­ñòè â ïîë­íóþ íåïðè­ãîä­íîñòü. (9) Òàê, Ôèâû Ôòèî­òèé­ñêèå áûëè ó ôåñ­ñà­ëèé­öåâ åäèí­ñò­âåí­íûì ïðè­áûëü­íûì è áîãà­òûì ïîð­òî­âûì ãîðî­äîì, íî Ôèëèïï, îñíà­ñòèâ òàì ðÿä òîð­ãî­âûõ ñóäîâ, çàñòà­âèë èõ ïëà­âàòü, ìèíóÿ Ôèâû, â Äåìåò­ðè­à­äó è ïåðå­íåñ âñþ ìîð­ñêóþ òîð­ãîâ­ëþ òóäà. (10) Äàæå íàä èõ ïîñëà­ìè îí ïîç­âî­ëÿ­åò ñåáå íàñè­ëèå, õîòÿ òå íàõî­äÿò­ñÿ ïîä çàùè­òîé ìåæ­äó­íà­ðîä­íî­ãî ïðà­âà: òàê, íà ôåñ­ñà­ëèé­ñêèõ ïîñëîâ, íàïðàâ­ëÿâ­øèõ­ñÿ ê Òèòó Êâèíê­öèþ, îí îðãà­íè­çî­âàë íàïà­äå­íèå èç çàñà­äû79. (11) Ñëî­âîì, ôåñ­ñà­ëèé­öû òåïåðü íàñòîëü­êî çàïó­ãà­íû, ÷òî íèêòî èç íèõ äàæå ïèê­íóòü íå ñìå­åò íè ó ñåáÿ â ãîðî­äå, íè â îáùå­ôåñ­ñà­ëèé­ñêîì ñîáðà­íèè. Âåäü ðèì­ëÿíå, çàùèò­íè­êè èõ ñâî­áî­äû, íàõî­äÿò­ñÿ äàëå­êî, çàòî ó íèõ ïîä áîêîì æåñòî­êèé òèðàí, íå äàþ­ùèé èì ïîëü­çî­âàòü­ñÿ áëà­ãî­äå­ÿ­íè­ÿ­ìè ðèì­ëÿí. Åñëè ó íèõ îòíÿ­òî ïðà­âî ñâî­áîä­íî âûñêà­çû­âàòü­ñÿ, òî ÷òî îñòà­åò­ñÿ îò èõ ñâî­áî­äû? (12) Äàæå ñåé­÷àñ, ïîä çàùè­òîé ðèì­ñêèõ ïîñëîâ, îíè ïðè­áå­ãà­þò íå ñòîëü­êî ê ñâÿç­íûì ðå÷àì, ñêîëü­êî ê æàëîá­íûì ñòî­íàì. Åñëè ðèì­ëÿíå íå ïðè­ìóò ìåð, ÷òîáû ïðå­ñå÷ü ñàìî­óïðàâ­ñòâî Ôèëèï­ïà è èçáà­âèòü îò ñòðà­õà ãðå­÷å­ñêèå ãîñóäàð­ñòâà, áëè­æàé­øèå ê Ìàêåäî­íèè, òî íå ñòî­è­ëî è åãî ïîáåæ­äàòü, è èì âîç­âðà­ùàòü ñâî­áî­äó. (13) À åñëè îí îòêà­æåò­ñÿ ïîâè­íî­âàòü­ñÿ, òî åãî, êàê ñòðîï­òè­âî­ãî êîíÿ, íàäî îáóçäàòü ñòðî­ãîé óçäîé. (14)  ñòîëü ðåç­êèõ âûðà­æå­íè­ÿõ ãîâî­ðè­ëè îðà­òî­ðû, âûñòó­ïàâ­øèå ïîä êîíåö, òîãäà êàê ïðåäû­äó­ùèå âûñêà­çû­âà­ëèñü ìÿã­÷å, çàèñ­êè­âàþ­ùèì òîíîì óïðà­øè­âàÿ öàðÿ (15) ïðî­ñòèòü èì ðå÷è â çàùè­òó ñâî­åé ñâî­áî­äû, îñòà­âèòü ñóðî­âîñòü âëà­äû­êè è ãîñ­ïî­äè­íà, ïðè­ó÷àòü ñåáÿ ê ðîëè ñîþç­íè­êà è äðó­ãà, áðàòü ïðè­ìåð ñ ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà, êîòî­ðûé ïðåä­ïî­÷è­òà­åò ïðè­îá­ðå­òàòü ñåáå ñ.337 ñîþç­íè­êîâ ñêî­ðåå ðàñ­ïî­ëî­æå­íè­åì, íåæå­ëè ñòðà­õîì. (16) Ïîñëå ôåñ­ñà­ëèé­öåâ âûñòó­ïè­ëè ïåððå­áû, óòâåð­æäàÿ, ÷òî Ãîí­íî­êîí­äèë, ïåðå­èìå­íî­âàí­íûé Ôèëèï­ïîì â Îëèì­ïè­à­äó, ïðè­íàä­ëå­æèò ê Ïåððå­áèè, è òðå­áóÿ åãî âîç­âðà­ùå­íèÿ. Òå æå ïðå­òåí­çèè áûëè âûäâè­íó­òû êàñà­òåëü­íî Ìàë­ëåè è Ýðè­êè­íèÿ. (17) Àôà­ìà­íû òðå­áî­âà­ëè âåð­íóòü èì íåçà­âè­ñè­ìîñòü è îòäàòü óêðåï­ëåí­íûå ïóíê­òû Àôè­íåé è Ïåò­íåé80.

25. Ibi cum Ro­ma­ni le­ga­ti dis­cep­ta­to­rum lo­co, Thes­sa­li Perrhae­bi­que et Atha­ma­nes haud du­bii ac­cu­sa­to­res, Phi­lip­pus ad audien­da cri­mi­na tam­quam reus con­se­dis­sent, [2] pro in­ge­nio quis­que eorum, qui prin­ci­pes le­ga­tio­num erant, et gra­tia cum Phi­lip­po aut odio acer­bius le­nius­ve ege­runt. [3] In contro­ver­siam autem ve­nie­bant Phi­lip­po­po­lis Tric­ca Pha­lo­ria et Eury­me­nae et ce­te­ra cir­ca eas op­pi­da, [4] ut­rum, Thes­sa­lo­rum iuris cum es­sent, vi ademptae pos­ses­sae­que ab Aeto­lis fo­rent — nam Phi­lip­pum Aeto­lis ade­mis­se eas consta­bat — an Aeto­li­ca an­ti­qui­tus ea op­pi­da fuis­sent: [5] ita enim Aci­lium re­gi con­ces­sis­se, si Aeto­lo­rum fuis­sent, et si vo­lun­ta­te, non si vi at­que ar­mis coac­ti cum Aeto­lis es­sent. [6] Eius­dem for­mu­lae dis­cep­ta­tio de Perrhae­bo­rum Mag­ne­tum­que op­pi­dis fuit: om­nium enim iura pos­si­den­do per oc­ca­sio­nes Aeto­li mis­cue­rant. [7] Ad haec quae dis­cep­ta­tio­nis erant, que­rel­lae Thes­sa­lo­rum adiec­tae, quod ea op­pi­da, si iam red­de­ren­tur si­bi, spo­lia­ta ac de­ser­ta red­di­tu­rus es­set: [8] nam prae­ter bel­li ca­si­bus amis­sos quin­gen­tos prin­ci­pes iuven­tu­tis in Ma­ce­do­niam ab­du­xis­se, et ope­ra eorum in ser­vi­li­bus abu­ti mi­nis­te­riis; et quae red­di­de­rit coac­tus Thes­sa­lis, inu­ti­lia ut red­de­ret cu­ras­se. [9] The­bas Phthias unum ma­ri­ti­mum em­po­rium fuis­se quon­dam Thes­sa­lis quaes­tuo­sum et fru­gi­fe­rum: ibi na­vi­bus one­ra­riis com­pa­ra­tis re­gem, quae prae­ter The­bas De­met­ria­dem cur­sum de­ri­ge­rent, ne­go­tia­tio­nem ma­ri­ti­mam om­nem eo aver­tis­se. [10] Iam ne a le­ga­tis qui­dem, qui iure gen­tium sancti sint, vio­lan­dis absti­ne­re: in­si­dias po­si­tas eun­ti­bus ad T. Quincti­um. [11] Ita­que er­go in tan­tum me­tum om­nes Thes­sa­los co­niec­tos, ut non in ci­vi­ta­ti­bus suis, non in com­mu­ni­bus gen­tis con­ci­liis quis­quam his­ce­re audeat. Pro­cul enim abes­se li­ber­ta­tis auc­to­res Ro­ma­nos: la­te­ri ad­hae­re­re gra­vem do­mi­num, pro­hi­ben­tem uti be­ne­fi­ciis po­pu­li Ro­ma­ni. Quid autem, si vox li­be­ra non sit, li­be­rum es­se? [12] Nunc se fi­du­cia et prae­si­dio le­ga­to­rum in­ge­mis­ce­re ma­gis quam lo­qui. Ni­si pro­vi­deant ali­quid Ro­ma­ni, quo et Grae­cis Ma­ce­do­niam ac­co­len­ti­bus me­tus et auda­cia Phi­lip­po mi­nua­tur, ne­qui­quam et il­lum vic­tum et se li­be­ra­tos es­se. [13] Ut equ­um te­na­cem, non pa­ren­tem fre­nis as­pe­rio­ri­bus cas­ti­gan­dum es­se. [14] Haec acer­be postre­mi, cum prio­res le­ni­ter per­mul­sis­sent iram eius pe­ten­tes [15] ut ig­nos­ce­ret pro li­ber­ta­te lo­quen­ti­bus et ut de­po­si­ta do­mi­ni acer­bi­ta­te ad­sues­ce­ret so­cium at­que ami­cum se­se praes­ta­re, et imi­ta­re­tur po­pu­lum Ro­ma­num, qui ca­ri­ta­te quam me­tu adiun­ge­re si­bi so­cios mal­let. [16] Thes­sa­lis audi­tis Perrhae­bi Gon­no­con­dy­lum, quod Phi­lip­pus Olym­pia­dem ap­pel­la­ve­rat, Perrhae­biae fuis­se, et ut si­bi res­ti­tue­re­tur, age­bant; et de Mal­loea et Eri­ci­nio eadem pos­tu­la­tio erat. [17] Atha­ma­nes li­ber­ta­tem re­pe­te­bant et cas­tel­la Athe­nae­um et Poet­neum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 78Ñð.: XXXVI, 13, 6, à òàê­æå §16 íàñò. ãëà­âû.
  • 79Îòâåò Ôèëèï­ïà íà ýòî îáâè­íå­íèå ñì. íèæå, ãë. 26, 6, íî ñàì èíöè­äåíò âûøå íå óïî­ìè­íàë­ñÿ.
  • 80Î êðå­ïî­ñòè Àòå­íåå ñì.: XXXVIII, 1, 11. Ïåò­íåé âûøå íå óïî­ìè­íàë­ñÿ. Ãîí­íî­êîí­äèë, ïåðå­èìå­íî­âàí­íûé Ôèëèï­ïîì â Îëèì­ïè­à­äó, — ýòî, âèäè­ìî, ñîõðà­íèâ­øà­ÿ­ñÿ â ðàç­âà­ëè­íàõ äðåâ­íÿÿ êðå­ïîñòü ê ñåâå­ðó îò Ãîíí.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003926 1364003927 1364003928