Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIX, ãë. 26

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

26. (1) Ôèëèïï, ÷òîáû âûãëÿäåòü íå ñòîëü ïîä­ñóäè­ìûì, ñêîëü îáâè­íè­òå­ëåì, ñàì íà÷àë ñ æàëîá, ãîâî­ðÿ, ÷òî ôåñ­ñà­ëèé­öû âîîðó­æåí­íûì íàñè­ëè­åì çàõâà­òè­ëè ïðè­íàä­ëå­æà­ùóþ åìó Ìåíå­ëà­èäó â Äîëî­ïèè81, ÷òî òå æå ôåñ­ñà­ëèé­öû âìå­ñòå ñ ïåððå­áà­ìè çàâëà­äå­ëè ïèå­ðèé­ñêèì ãîðî­äîì Ïåò­ðîé. (2) Äàæå Êñè­íèè, ÿâíî ïðè­íàä­ëå­æà­ùèå ýòî­ëèé­öàì, îíè ñèëîé âêëþ­÷è­ëè â Ôåñ­ñà­ëèé­ñêèé ñîþç, è âîïðå­êè âñÿ­êî­ìó ïðà­âó ðàñ­ïðî­ñòðà­íè­ëè ñâîþ þðèñ­äèê­öèþ íà Ïàðà­õå­ëî­èäó, ñîñòàâ­ëÿ­þ­ùóþ ÷àñòü Àôà­ìà­íèè. (3) ×òî êàñà­åò­ñÿ áðî­øåí­íûõ åìó îáâè­íå­íèé â íàïà­äå­íèè íà ïîñëîâ èëè â çàïó­ñòå­íèè îäíèõ è ïðî­öâå­òà­íèè äðó­ãèõ ãàâà­íåé, òî ïîñëåä­íåå ïðî­ñòî àáñóðä­íî: (4) îí íå ìîæåò îòâå­÷àòü çà òî, ÷òî êóï­öû è ñóäî­âëà­äåëü­öû îäèí ïîðò ïðåä­ïî­÷è­òà­þò äðó­ãî­ìó. Íî è ïðåäû­äó­ùåå ïðî­òè­âî­ðå­÷èò åãî ðåïó­òà­öèè. (5) Óæå ñòîëü­êî ëåò îòïðàâ­ëÿ­þò­ñÿ òî ê ðèì­ñêèì âîå­íà­÷àëü­íè­êàì, òî ê ñåíà­òó ïîñîëü­ñòâà ñ æàëî­áà­ìè è îáâè­íå­íè­ÿ­ìè ïðî­òèâ íåãî, íî êîãäà è êîãî èç íèõ îí îñêîð­áèë õîòü áû ñëî­âîì? (6) Ãîâî­ðÿò î çàñà­äå, îäíà­æäû óñòðî­åí­íîé ïîñëàì, îòïðàâ­ëÿâ­øèì­ñÿ ê Êâèíê­öèþ, íî óìàë­÷è­âà­þò îá èòî­ãàõ ýòîé çàñà­äû. Òàêèå îáâè­íå­íèÿ èñõî­äÿò òîëü­êî îò òåõ, êòî âîç­âî­äèò ëîæ­íûå îáâè­íå­íèÿ, íî íå ìîæåò èõ íè÷åì ïîä­êðå­ïèòü. (7) Ôåñ­ñà­ëèé­öû, ÿâíî íå çíàÿ ìåðû, çëî­óïîòðåá­ëÿ­þò áëà­ãî­âî­ëå­íè­åì ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà, ïîñëå ïðî­äîë­æè­òåëü­íîé æàæ­äû áóä­òî îïèâ­øèñü ÷èñòîé ñâî­áî­äîé. (8) Ñëîâ­íî ðàáû, âíå­çàï­íî è íåîæè­äàí­íî äëÿ ñåáÿ îòïó­ùåí­íûå íà âîëþ, îíè òåïåðü óïðàæ­íÿ­þò ÿçûê è ãëîò­êó, îñû­ïàÿ íàïàä­êà­ìè è áðà­íüþ ñâî­èõ áûâ­øèõ ãîñ­ïîä. (9) Çàòåì, â ïðè­ñòó­ïå ãíå­âà, îí âîñ­êëèê­íóë, ÷òî ñîëí­öå çàêà­òè­ëîñü äëÿ íåãî åùå íå íàâå­êè. Ýòî óãðî­æàþ­ùåå âûñêà­çû­âà­íèå ïðè­íÿ­ëè íà ñâîé ñ÷åò íå òîëü­êî ôåñ­ñà­ëèé­öû, íî äàæå è ðèì­ëÿíå. (10) Êîãäà ðîïîò íåãî­äî­âà­íèÿ, âûçâàí­íûé ýòè­ìè ñëî­âà­ìè, íàêî­íåö, ñòèõ, öàðü îòâå­òèë ïðåä­ñòà­âè­òå­ëÿì ïåððå­áîâ è àôà­ìà­íîâ, ÷òî ñ ãîðî­äà­ìè, íà êîòî­ðûå òå ïðå­òåí­äó­þò, äåëî îáñòî­èò òî÷­íî òàêèì æå îáðà­çîì. (11) Êîí­ñóë Àöè­ëèé è ðèì­ëÿíå îòäà­ëè èõ åìó, êîãäà ýòè ãîðî­äà áûëè âî âëà­ñòè âðà­ãà. (12) Åñëè îíè æåëà­þò îòî­áðàòü ñâîé æå ïîäà­ðîê, òî îí ñîçíà­åò, ÷òî ïðè­äåò­ñÿ èì óñòó­ïèòü. Íî ýòèì îíè íàíå­ñóò îñêîðá­ëå­íèå ëó÷­øå­ìó è áîëåå âåð­íî­ìó äðó­ãó â óãî­äó áåñ­ïî­ëåç­íûì, íåíà­äåæ­íûì ñîþç­íè­êàì. (13) Âåäü íè î êàêèõ áëà­ãî­äå­ÿ­íè­ÿõ ëþäè íå çàáû­âà­þò òàê ñêî­ðî, êàê î äàðî­âàí­íîé èì ñâî­áî­äå, îñî­áåí­íî ëþäè, ñêëîí­íûå çëî­óïîòðåá­ëÿòü åþ è òåì ñàìûì åå òåðÿòü. (14) Âûñëó­øàâ ñòî­ðî­íû, ðèì­ñêèå óïîë­íî­ìî­÷åí­íûå îáú­ÿâè­ëè ñâîå ðåøå­íèå: ìàêåäîí­ñêèå ãàð­íè­çî­íû äîëæ­íû áûòü âûâåäå­íû èç îñïà­ðè­âàå­ìûõ ãîðî­äîâ, è Ìàêåäî­íèÿ äîëæ­íà îñòàòü­ñÿ â ïðåæ­íèõ ãðà­íè­öàõ82. ×òî êàñà­åò­ñÿ îñòàëü­íûõ æàëîá, âîç­âî­äè­ìûõ äðóã íà äðó­ãà îáå­è­ìè ñòî­ðî­íà­ìè, òî áóäåò íàçíà­÷å­íî îñî­áîå ñóäåá­íîå ðàç­áè­ðà­òåëü­ñòâî äëÿ ðàç­ðå­øå­íèÿ êîí­ôëèê­òîâ ìåæ­äó ýòè­ìè ïëå­ìå­íà­ìè è ìàêåäîí­öà­ìè.

26. Phi­lip­pus, ut ac­cu­sa­to­ris po­tius quam rei spe­ciem ha­be­ret, et ip­se a que­rel­lis or­sus Me­ne­lai­dem in Do­lo­pia, quae reg­ni sui fuis­set, Thes­sa­los vi at­que ar­mis ex­pug­nas­se ques­tus est; item Pet­ram in Pie­ria ab iis­dem Thes­sa­lis Perrhae­bis­que cap­tam. [2] Xy­nias qui­dem, haud du­bie Aeto­li­cum op­pi­dum, si­bi contri­buis­se eos; et Pa­ra­che­loi­da, quae sub Atha­ma­nia es­set, nul­lo iure Thes­sa­lo­rum for­mu­lae fac­tam. [3] Nam quae si­bi cri­mi­na obi­cian­tur de in­si­diis le­ga­to­rum et ma­ri­ti­mis por­tu­bus fre­quen­ta­tis aut de­ser­tis, [4] al­te­rum ri­di­cu­lum es­se, se red­de­re ra­tio­nem, quos por­tus mer­ca­to­res aut nau­ti­ci pe­tant, al­te­rum mo­res res­pue­re suos. [5] Tot an­nos es­se per quos num­quam ces­sa­ve­rint le­ga­ti nunc ad im­pe­ra­to­res Ro­ma­nos nunc Ro­mam ad se­na­tum cri­mi­na de se de­fer­re: quem um­quam ver­bo vio­la­tum es­se? [6] Se­mel eun­ti­bus ad Quincti­um in­si­dias di­ci fac­tas: sed quid iis ac­ci­de­rit, non adi­ci. Quae­ren­tium quod fal­so obi­ciant, cum ve­ri ni­hil ha­beant, ea cri­mi­na es­se. [7] In­so­len­ter et im­mo­di­ce abu­ti Thes­sa­los in­dul­gen­tia po­pu­li Ro­ma­ni, ve­lut ex diu­ti­na si­ti ni­mis avi­de me­ram hau­rien­tes li­ber­ta­tem: [8] ita ser­vo­rum mo­do prae­ter spem re­pen­te ma­nu­mis­so­rum li­cen­tiam vo­cis et lin­guae ex­pe­ri­ri et iac­ta­re se­se in­sec­ta­tio­ne et con­vi­ciis do­mi­no­rum. [9] Ela­tus dein­de ira adie­cit non­dum om­nium die­rum so­lem oc­ci­dis­se. Id mi­na­ci­ter dic­tum non Thes­sa­li mo­do in se­se, sed etiam Ro­ma­ni ac­ce­pe­runt. [10] Et cum fre­mi­tus post eam vo­cem or­tus et tan­dem se­da­tus es­set, Perrhae­bo­rum in­de Atha­ma­num­que le­ga­tis res­pon­dit ean­dem, de qui­bus il­li agant, ci­vi­ta­tium cau­sam es­se. [11] Con­su­lem Aci­lium et Ro­ma­nos si­bi de­dis­se eas, cum hos­tium es­sent. [12] Si suum mu­nus qui de­dis­sent adi­me­re ve­lint, sci­re ce­den­dum es­se: sed me­lio­ri et fi­de­lio­ri ami­co in gra­tiam le­vium et inu­ti­lium so­cio­rum iniu­riam eos fac­tu­ros. [13] Nec enim ul­lius rei mi­nus diu­tur­nam es­se gra­tiam quam li­ber­ta­tis, prae­ser­tim apud eos, qui ma­le uten­do eam cor­rup­tu­ri sint. [14] Cau­sa cog­ni­ta pro­nun­tia­runt le­ga­ti pla­ce­re de­du­ci prae­si­dia Ma­ce­do­num ex iis ur­bi­bus, et an­ti­quis Ma­ce­do­niae ter­mi­nis reg­num fi­ni­ri. De iniu­riis quas ultro cit­ro­que il­la­tas que­ran­tur quo mo­do in­ter eas gen­tes et Ma­ce­do­nas dis­cep­te­tur, for­mu­lam iuris ex­se­quen­di consti­tuen­dam es­se.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 81Ìåíå­ëà­èäà — ãîðî­äîê â Äîëî­ïèè (ñì. ïðè­ìå÷. 95 ê êí. XXXIII) íà ãðà­íè­öå ñ Ôåñ­ñà­ëè­åé, Ïåò­ðà — óêðåï­ëåí­íîå ìåñòî â Ïèý­ðèè (ãîð­íàÿ îáëàñòü â Ìàêåäî­íèè) íà ñåâåð­íîì ñêëîíå Îëèì­ïà áëèç âàæ­íåé­øå­ãî ïðî­õî­äà èç Ôåñ­ñà­ëèè ê ïîáå­ðå­æüþ Ôåðì­ñêî­ãî (Ñàëî­íèê­ñêî­ãî) çàëè­âà. Êñè­íèè — ãîðî­äîê âî Ôèî­òè­äå. Ïàðà­õå­ëî­èäà — ãîðîä âî Ôòèî­òè­äå íà ð. Àõå­ëîé.
  • 82Íåÿñ­íî, êàêèå ãðà­íè­öû èìå­þò­ñÿ â âèäó. Äîãî­âîð 196 ã. äî í. ý. íå îïðå­äå­ëÿë èõ äîñòà­òî÷­íî òî÷­íî (ñð.: XXXIII, 30).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010223 1327007031 1327007042 1364003927 1364003928 1364003929