Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
32. (1) Ïîêîí÷èâ ñ âîèíñêèì íàáîðîì è îñòàëüíûìè äåëàìè, óäåðæèâàâøèìè èõ â Ðèìå, êîíñóëû ñ âîéñêàìè ñ.342 îòïðàâèëèñü â Ëèãóðèþ, íàçíà÷åííóþ èì ïðîâèíöèåé. (2) Ñåìïðîíèé èç ãîðîäà Ïèçû âûñòóïèë ïðîòèâ àïóàíñêèõ ëèãóðîâ. Îïóñòîøèâ èõ ïîëÿ è ïðåäàâ îãíþ èõ äåðåâíè è êðåïîñòè, îí î÷èñòèë îò íåïðèÿòåëÿ ïðåäãîðüÿ Àïåííèí äî ðåêè Ìàêðà è ãàâàíè Ëóíà. (3) Âðàãè çàíÿëè ãîðíûé õðåáåò, ãäå èçäàâíà æèëè èõ ïðåäêè, íî è îòòóäà, íåñìîòðÿ íà òðóäíîäîñòóïíóþ ìåñòíîñòü, áûëè ðàçáèòû è èçãíàíû. (4) Óñïåõîì è õðàáðîñòüþ ñ íèì ñðàâíÿëñÿ êîëëåãà åãî, Àïïèé Êëàâäèé. Îí ðàçáèë â íåñêîëüêèõ ñðàæåíèÿõ ëèãóðîâ-èíãàâíîâ92, çàõâàòèë øåñòü èõ ãîðîäîâ è ìíîãî òûñÿ÷ èõ æèòåëåé, à çà÷èíùèêîâ âîéíû, ÷èñëîì ñîðîê òðè, îáåçãëàâèë. (5) Ïðèáëèæàëîñü âðåìÿ êîíñóëüñêèõ âûáîðîâ. Ïðîâîäèòü èõ âûïàë æðåáèé Ñåìïðîíèþ, íî Êëàâäèé ïðèáûë â Ðèì äàæå ðàíüøå, ÷åì îí, ÷òîáû ïîìî÷ü â ñîèñêàíèè êîíñóëüñòâà ñâîåìó áðàòó Ïóáëèþ Êëàâäèþ. (6) Ñîïåðíèêàìè ïîñëåäíåãî áûëè ïàòðèöèè Ëóöèé Ýìèëèé, Êâèíò Ôàáèé è Ñåðâèé Ñóëüïèöèé Ãàëüáà, îïûòíûå ñîèñêàòåëè, ñ÷èòàâøèå, ÷òî èìåþò òåì áîëüøåå ïðàâî íà êîíñóëüñòâî, ÷òî â íåì îäèí ðàç èì óæå áûëî îòêàçàíî. (7) Áîðüáà ìåæäó ÷åòûðüìÿ êàíäèäàòàìè îáåùàëà áûòü òåì áîëåå îñòðîé, ÷òî â êîíñóëû ìîã áûòü âûáðàí òîëüêî îäèí ïàòðèöèé93. (8) Èç ïëåáååâ ñîèñêàòåëÿìè âûñòóïàëè íå ìåíåå ïîïóëÿðíûå ëèöà: Ëóöèé Ïîðöèé, Êâèíò Òåðåíöèé Êóëëåîí è Ãíåé Áåáèé Òàìôèë, êîòîðûå, ïîòåðïåâ íåóäà÷ó íà ïðåæíèõ âûáîðàõ, òîæå íàäåÿëèñü â ýòîò ðàç äîáèòüñÿ çàâåòíîé öåëè. (9) Èõ âñåõ êàíäèäàòîâ Êëàâäèé áûë åäèíñòâåííûì íîâè÷êîì. Ïîáåäó åäèíîäóøíî ïðî÷èëè Êâèíòó Ôàáèþ Ëàáåîíó è Ëóöèþ Ïîðöèþ Ëèöèíó. (10) Íî êîíñóë Êëàâäèé, áåç ñîïðîâîæäåíèÿ ëèêòîðîâ, íîñèëñÿ, àãèòèðóÿ çà ñâîåãî áðàòà, ïî âñåìó Ôîðóìó, íåâçèðàÿ íà ïðîòåñòû ñîïåðíèêîâ è áîëüøåé ÷àñòè ñåíàòîðîâ. (11) Òå íàïîìèíàëè åìó, ÷òî îí, â ïåðâóþ î÷åðåäü, äîëæåí áûòü êîíñóëîì ðèìëÿí, à íå áðàòîì Ïóáëèÿ Êëàâäèÿ. Ïî÷åìó áû åìó íå çàíÿòü ìåñòî ïåðåä òðèáóíàëîì â êà÷åñòâå òðåòåéñêîãî ñóäüè ëèáî ìîë÷àëèâîãî íàáëþäàòåëÿ âûáîðîâ?94 Íî íè÷òî íå ìîãëî óêðîòèòü åãî ïûëà. (12) Âûáîðû òî è äåëî íàðóøàëèñü òàêæå ãîðÿ÷èìè ñïîðàìè ïëåáåéñêèõ òðèáóíîâ, ÷àñòü èç êîòîðûõ áîðîëàñü ïðîòèâ êîíñóëà, à ÷àñòü âûñòóïàëà â åãî ïîääåðæêó, ïîêà, íàêîíåö, íå ïîáåäèëà íàñòîé÷èâîñòü Àïïèÿ, êîòîðûé, îòòåñíèâ Ôàáèÿ, ïðîâåë â êîíñóëû ñâîåãî áðàòà. (13) Ïóáëèé Êëàâäèé Ïóëüõð îêàçàëñÿ èçáðàííûì â êîíñóëû ê óäèâëåíèþ äëÿ ñåáÿ è âîïðåêè îáùåìó îæèäàíèþ. Ëóöèé Ïîðöèé Ëèöèí ëåãêî îäåðæàë ïîáåäó íà âûáîðàõ, ïîòîìó ÷òî äîáèâàëñÿ ïîääåðæêè ïëåáååâ íå íàñèëèåì, êàê Êëàâäèé, à áîëåå ñäåðæàííî. (14) Ïðåòîðàìè íà ñëåäóþùèé äåíü áûëè âûáðàíû Ãàé Äåöèìèé Ôëàâ, Ïóáëèé Ñåìïðîíèé Ëîíã, Ïóáëèé Êîðíåëèé Öåòåã, Êâèíò Íåâèé Ìàòîí, Ãàé Ñåìïðîíèé Áëåç, Àâë Òåðåíöèé Âàððîí. (15) Òàêîâû îñíîâíûå ñîáûòèÿ, ìèðíûå è âîåííûå, â ãîä, êîãäà êîíñóëàìè áûëè Àïïèé Êëàâäèé è Ìàðê Ñåìïðîíèé [185 ã. äî í. ý.]. |
32. Consules dilectibus aliisque quae Romae agendae erant peractis rebus in Ligures provinciam exercitum duxerunt. [2] Sempronius a Pisis profectus in Apuanos Ligures, vastando agros urendoque vicos et castella eorum aperuit saltum usque ad Macram fluvium et Lunae portum. [3] Hostes montem, antiquam sedem maiorum suorum, ceperunt; et inde superata locorum iniquitate proelio deiecti sunt. [4] Et Ap. Claudius felicitatem virtutemque collegae in Liguribus Ingaunis aequavit secundis aliquot proeliis. Sex praeterea oppida eorum expugnavit; multa milia hominum in iis cepit; belli auctores tres et quadraginta securi percussit. [5] Iam comitiorum appetebat tempus. Prior tamen Claudius quam Sempronius, cui sors comitia habendi obtigerat, Romam venit, quia P. Claudius frater eius consulatum petebat. [6] Competitores habebat patricios L. Aemilium Q. Fabium Ser. Sulpicium Galbam, veteres candidatos, et ab repulsis eo magis debitum quia primo negatus erat honorem repetentes. [7] Etiam quia plus quam unum ex patriciis creari non licebat, artior petitio quattuor petentibus erat. [8] Plebeii quoque gratiosi homines petebant, L. Porcius Q. Terentius Culleo Cn. Baebius Tamphilus, et hi repulsi in spem impetrandi tandem aliquando honoris dilati. [9] Claudius ex omnibus unus novus candidatus erat. Opinione hominum haud dubie destinabantur Q. Fabius Labeo et L. Porcius Licinus. [10] Sed Claudius consul sine lictoribus cum fratre toto foro volitando, clamitantibus adversariis et maiore parte senatus, [11] meminisse eum debere se prius consulem populi Romani quam fratrem P. Claudii esse: quin ille sedens pro tribunali aut arbitrum aut tacitum spectatorem comitiorum se praeberet? — coerceri tamen ab effuso studio nequit. [12] Magnis contentionibus tribunorum quoque plebis, qui aut contra consulem aut pro studio eius pugnabant, comitia aliquotiens turbata, donec pervicit Appius ut deiecto Fabio fratrem traheret. [13] Creatus P. Claudius Pulcher praeter spem suam et ceterorum. Locum suum tenuit L. Porcius Licinus, quia moderatis studiis, non vi Claudiana inter plebeios certatum est. [14] Praetorum inde comitia sunt habita: C. Decimius Flavus P. Sempronius Longus P. Cornelius Cethegus Q. Naevius Matho C. Sempronius Blaesus A. Terentius Varro praetores facti. [15] Haec eo anno, quo Ap. Claudius M. Sempronius consules fuerunt, domi militiaeque gesta. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß