Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIX, ãë. 32

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

32. (1) Ïîêîí­÷èâ ñ âîèí­ñêèì íàáî­ðîì è îñòàëü­íû­ìè äåëà­ìè, óäåð­æè­âàâ­øè­ìè èõ â Ðèìå, êîí­ñó­ëû ñ âîé­ñêà­ìè ñ.342 îòïðà­âè­ëèñü â Ëèãó­ðèþ, íàçíà­÷åí­íóþ èì ïðî­âèí­öè­åé. (2) Ñåì­ï­ðî­íèé èç ãîðî­äà Ïèçû âûñòó­ïèë ïðî­òèâ àïó­àí­ñêèõ ëèãó­ðîâ. Îïó­ñòî­øèâ èõ ïîëÿ è ïðå­äàâ îãíþ èõ äåðåâ­íè è êðå­ïî­ñòè, îí î÷è­ñòèë îò íåïðè­ÿ­òå­ëÿ ïðåä­ãî­ðüÿ Àïåí­íèí äî ðåêè Ìàê­ðà è ãàâà­íè Ëóíà. (3) Âðà­ãè çàíÿ­ëè ãîð­íûé õðå­áåò, ãäå èçäàâ­íà æèëè èõ ïðåä­êè, íî è îòòóäà, íåñìîò­ðÿ íà òðóä­íî­äî­ñòóï­íóþ ìåñò­íîñòü, áûëè ðàç­áè­òû è èçãíà­íû. (4) Óñïå­õîì è õðàá­ðî­ñòüþ ñ íèì ñðàâ­íÿë­ñÿ êîë­ëå­ãà åãî, Àïïèé Êëàâ­äèé. Îí ðàç­áèë â íåñêîëü­êèõ ñðà­æå­íè­ÿõ ëèãó­ðîâ-èíãàâ­íîâ92, çàõâà­òèë øåñòü èõ ãîðî­äîâ è ìíî­ãî òûñÿ÷ èõ æèòå­ëåé, à çà÷èí­ùè­êîâ âîé­íû, ÷èñ­ëîì ñîðîê òðè, îáåç­ãëà­âèë.

(5) Ïðè­áëè­æà­ëîñü âðå­ìÿ êîí­ñóëü­ñêèõ âûáî­ðîâ. Ïðî­âî­äèòü èõ âûïàë æðå­áèé Ñåì­ï­ðî­íèþ, íî Êëàâ­äèé ïðè­áûë â Ðèì äàæå ðàíü­øå, ÷åì îí, ÷òîáû ïîìî÷ü â ñîèñ­êà­íèè êîí­ñóëü­ñòâà ñâî­å­ìó áðà­òó Ïóá­ëèþ Êëàâ­äèþ. (6) Ñîïåð­íè­êà­ìè ïîñëåä­íå­ãî áûëè ïàò­ðè­öèè Ëóöèé Ýìè­ëèé, Êâèíò Ôàáèé è Ñåð­âèé Ñóëü­ïè­öèé Ãàëü­áà, îïûò­íûå ñîèñ­êà­òå­ëè, ñ÷è­òàâ­øèå, ÷òî èìå­þò òåì áîëü­øåå ïðà­âî íà êîí­ñóëü­ñòâî, ÷òî â íåì îäèí ðàç èì óæå áûëî îòêà­çà­íî. (7) Áîðü­áà ìåæ­äó ÷åòûðü­ìÿ êàí­äèäà­òà­ìè îáå­ùà­ëà áûòü òåì áîëåå îñò­ðîé, ÷òî â êîí­ñó­ëû ìîã áûòü âûáðàí òîëü­êî îäèí ïàò­ðè­öèé93. (8) Èç ïëå­áå­åâ ñîèñ­êà­òå­ëÿ­ìè âûñòó­ïà­ëè íå ìåíåå ïîïó­ëÿð­íûå ëèöà: Ëóöèé Ïîð­öèé, Êâèíò Òåðåí­öèé Êóë­ëå­îí è Ãíåé Áåáèé Òàì­ôèë, êîòî­ðûå, ïîòåð­ïåâ íåóäà­÷ó íà ïðåæ­íèõ âûáî­ðàõ, òîæå íàäå­ÿ­ëèñü â ýòîò ðàç äîáèòü­ñÿ çàâåò­íîé öåëè. (9) Èõ âñåõ êàí­äèäà­òîâ Êëàâ­äèé áûë åäèí­ñò­âåí­íûì íîâè÷­êîì. Ïîáåäó åäè­íî­äóø­íî ïðî­÷è­ëè Êâèí­òó Ôàáèþ Ëàáåî­íó è Ëóöèþ Ïîð­öèþ Ëèöè­íó. (10) Íî êîí­ñóë Êëàâ­äèé, áåç ñîïðî­âîæ­äå­íèÿ ëèê­òî­ðîâ, íîñèë­ñÿ, àãè­òè­ðóÿ çà ñâî­åãî áðà­òà, ïî âñå­ìó Ôîðó­ìó, íåâçè­ðàÿ íà ïðî­òå­ñòû ñîïåð­íè­êîâ è áîëü­øåé ÷àñòè ñåíà­òî­ðîâ. (11) Òå íàïî­ìè­íà­ëè åìó, ÷òî îí, â ïåðâóþ î÷å­ðåäü, äîë­æåí áûòü êîí­ñó­ëîì ðèì­ëÿí, à íå áðà­òîì Ïóá­ëèÿ Êëàâ­äèÿ. Ïî÷å­ìó áû åìó íå çàíÿòü ìåñòî ïåðåä òðè­áó­íà­ëîì â êà÷å­ñòâå òðå­òåé­ñêî­ãî ñóäüè ëèáî ìîë­÷à­ëè­âî­ãî íàáëþäà­òå­ëÿ âûáî­ðîâ?94 Íî íè÷òî íå ìîã­ëî óêðî­òèòü åãî ïûëà. (12) Âûáî­ðû òî è äåëî íàðó­øà­ëèñü òàê­æå ãîðÿ­÷è­ìè ñïî­ðà­ìè ïëå­áåé­ñêèõ òðè­áó­íîâ, ÷àñòü èç êîòî­ðûõ áîðî­ëàñü ïðî­òèâ êîí­ñó­ëà, à ÷àñòü âûñòó­ïà­ëà â åãî ïîä­äåðæ­êó, ïîêà, íàêî­íåö, íå ïîáåäè­ëà íàñòîé­÷è­âîñòü Àïïèÿ, êîòî­ðûé, îòòåñ­íèâ Ôàáèÿ, ïðî­âåë â êîí­ñó­ëû ñâî­åãî áðà­òà. (13) Ïóá­ëèé Êëàâ­äèé Ïóëü­õð îêà­çàë­ñÿ èçáðàí­íûì â êîí­ñó­ëû ê óäèâ­ëå­íèþ äëÿ ñåáÿ è âîïðå­êè îáùå­ìó îæè­äà­íèþ. Ëóöèé Ïîð­öèé Ëèöèí ëåã­êî îäåð­æàë ïîáåäó íà âûáî­ðàõ, ïîòî­ìó ÷òî äîáè­âàë­ñÿ ïîä­äåðæ­êè ïëå­áå­åâ íå íàñè­ëè­åì, êàê Êëàâ­äèé, à áîëåå ñäåð­æàí­íî. (14) Ïðå­òî­ðà­ìè íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü áûëè âûáðà­íû Ãàé Äåöè­ìèé Ôëàâ, Ïóá­ëèé Ñåì­ï­ðî­íèé Ëîíã, Ïóá­ëèé Êîð­íå­ëèé Öåòåã, Êâèíò Íåâèé Ìàòîí, Ãàé Ñåì­ï­ðî­íèé Áëåç, Àâë Òåðåí­öèé Âàððîí. (15) Òàêî­âû îñíîâ­íûå ñîáû­òèÿ, ìèð­íûå è âîåí­íûå, â ãîä, êîãäà êîí­ñó­ëà­ìè áûëè Àïïèé Êëàâ­äèé è Ìàðê Ñåì­ï­ðî­íèé [185 ã. äî í. ý.].

32. Con­su­les di­lec­ti­bus aliis­que quae Ro­mae agen­dae erant pe­rac­tis re­bus in Li­gu­res pro­vin­ciam exer­ci­tum du­xe­runt. [2] Sempro­nius a Pi­sis pro­fec­tus in Apua­nos Li­gu­res, vas­tan­do ag­ros uren­do­que vi­cos et cas­tel­la eorum ape­ruit sal­tum us­que ad Mac­ram flu­vium et Lu­nae por­tum. [3] Hos­tes mon­tem, an­ti­quam se­dem maio­rum suo­rum, ce­pe­runt; et in­de su­pe­ra­ta lo­co­rum ini­qui­ta­te proe­lio deiec­ti sunt. [4] Et Ap. Clau­dius fe­li­ci­ta­tem vir­tu­tem­que col­le­gae in Li­gu­ri­bus In­gau­nis aequa­vit se­cun­dis ali­quot proe­liis. Sex prae­te­rea op­pi­da eorum ex­pug­na­vit; mul­ta mi­lia ho­mi­num in iis ce­pit; bel­li auc­to­res tres et quad­ra­gin­ta se­cu­ri per­cus­sit.

[5] Iam co­mi­tio­rum ap­pe­te­bat tem­pus. Prior ta­men Clau­dius quam Sempro­nius, cui sors co­mi­tia ha­ben­di ob­ti­ge­rat, Ro­mam ve­nit, quia P. Clau­dius fra­ter eius con­su­la­tum pe­te­bat. [6] Com­pe­ti­to­res ha­be­bat pat­ri­cios L. Aemi­lium Q. Fa­bium Ser. Sul­pi­cium Gal­bam, ve­te­res can­di­da­tos, et ab re­pul­sis eo ma­gis de­bi­tum quia pri­mo ne­ga­tus erat ho­no­rem re­pe­ten­tes. [7] Etiam quia plus quam unum ex pat­ri­ciis crea­ri non li­ce­bat, ar­tior pe­ti­tio quat­tuor pe­ten­ti­bus erat. [8] Ple­beii quo­que gra­tio­si ho­mi­nes pe­te­bant, L. Por­cius Q. Te­ren­tius Cul­leo Cn. Bae­bius Tam­phi­lus, et hi re­pul­si in spem im­pet­ran­di tan­dem ali­quan­do ho­no­ris di­la­ti. [9] Clau­dius ex om­ni­bus unus no­vus can­di­da­tus erat. Opi­nio­ne ho­mi­num haud du­bie des­ti­na­ban­tur Q. Fa­bius La­beo et L. Por­cius Li­ci­nus. [10] Sed Clau­dius con­sul si­ne lic­to­ri­bus cum frat­re to­to fo­ro vo­li­tan­do, cla­mi­tan­ti­bus ad­ver­sa­riis et maio­re par­te se­na­tus, [11] me­mi­nis­se eum de­be­re se pri­us con­su­lem po­pu­li Ro­ma­ni quam frat­rem P. Clau­dii es­se: quin il­le se­dens pro tri­bu­na­li aut ar­bit­rum aut ta­ci­tum spec­ta­to­rem co­mi­tio­rum se prae­be­ret? — coer­ce­ri ta­men ab ef­fu­so stu­dio ne­quit. [12] Mag­nis con­ten­tio­ni­bus tri­bu­no­rum quo­que ple­bis, qui aut contra con­su­lem aut pro stu­dio eius pug­na­bant, co­mi­tia ali­quo­tiens tur­ba­ta, do­nec per­vi­cit Ap­pius ut deiec­to Fa­bio frat­rem tra­he­ret. [13] Crea­tus P. Clau­dius Pul­cher prae­ter spem suam et ce­te­ro­rum. Lo­cum suum te­nuit L. Por­cius Li­ci­nus, quia mo­de­ra­tis stu­diis, non vi Clau­dia­na in­ter ple­beios cer­ta­tum est. [14] Prae­to­rum in­de co­mi­tia sunt ha­bi­ta: C. De­ci­mius Fla­vus P. Sempro­nius Lon­gus P. Cor­ne­lius Cethe­gus Q. Nae­vius Matho C. Sempro­nius Blae­sus A. Te­ren­tius Var­ro prae­to­res fac­ti. [15] Haec eo an­no, quo Ap. Clau­dius M. Sempro­nius con­su­les fue­runt, do­mi mi­li­tiaeque ges­ta.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 92Èíãàâ­íû — ëèãó­ðèé­ñêîå ïëå­ìÿ, îáè­òàâ­øåå ê þãî-çàïà­äó îò Ãåíóè. Èõ ãîðî­äîì áûë ìîð­ñêîé ïîðò Àëü­áèí­ãàóí (ñîâð. Àëü­áåí­ãà) íåäà­ëå­êî îò ñîâð. Ñàâî­íû. Ñð.: Ñòðà­áîí, IV, 201. Îá àïó­à­íàõ ñì. âûøå, ãë. 2, 5 è ïðè­ìå÷. 7.
  • 93Ñîãëàñ­íî çàêî­íó íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ Ãàÿ Ëèöè­íèÿ è Ëóöèÿ Ñåêñ­òèÿ 367 ã. äî í. ý. Ñì.: VI, 35, 5; 42, 9.
  • 94Âåäü ïðî­âî­äèòü âûáî­ðû äîë­æåí áûë Ñåì­ï­ðî­íèé (ñð. § 5). Òðè­áó­íàë — âîç­âû­øå­íèå, ñ êîòî­ðî­ãî ïðåä­ñåäà­òåëü­ñò­âó­þ­ùèé ìàãè­ñò­ðàò âåë ñîáðà­íèå èëè âåð­øèë ñóä.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003933 1364003934 1364003935