Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XL, ãë. 17

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä È. È. Ìàõàíüêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

17. (1)  ýòîì æå ãîäó ðèì­ñêèå ïîñðåä­íè­êè ðàç­áè­ðà­ëè íà ìåñòå ñïîð î çåì­ëÿõ ìåæ­äó ãîðî­äîì Êàð­ôà­ãå­íà è öàðåì Ìàñè­íèñ­ñîé24. (2) Ýòè çåì­ëè çàõâà­òèë ó êàð­ôà­ãå­íÿí îòåö Ìàñè­íèñ­ñû Ãàëà. Ãàëó èçãíàë îòòóäà Ñèôàê, âïî­ñëåä­ñò­âèè îí ðàäè ñâî­åãî òåñòÿ Ãàç­ä­ðó­áà­ëà ïåðå­äàë ýòè çåì­ëè â äàð êàð­ôà­ãå­íÿ­íàì (3), íî â òîì æå ãîäó êàð­ôà­ãå­íÿí îòòóäà èçãíàë Ìàñè­íèñ­ñà. Ýòî äåëî îáñóæ­äà­ëîñü ïåðåä ðèì­ëÿ­íà­ìè ñ íå ìåíü­øèì ïûëîì, ÷åì íà ïîëå áðà­íè. (4) Êàð­ôà­ãå­íÿíå òâåð­äè­ëè, ÷òî èñêî­íè ýòî áûëè çåì­ëè èõ ïðåä­êîâ, à çàòåì ïðÿ­ìî ïåðå­äà­íû èì Ñèôà­êîì. Ìàñè­íèñ­ñà çàÿâ­ëÿë, ÷òî îí âåð­íóë ñåáå âõî­äèâ­øóþ â îòöîâ­ñêîå öàð­ñòâî çåì­ëþ è îáëà­äà­åò åþ ïî ïðà­âó íàðî­äîâ è ïî ñóùå­ñòâó äåëà è ïî íûíåø­íå­ìó âëà­äå­íèþ ïðå­èìó­ùå­ñòâî íà åãî ñòî­ðîíå. (5) Åäèí­ñò­âåí­íî, ÷åãî îí îïà­ñà­åò­ñÿ â ýòîì ñïî­ðå, ýòî ñêðîì­íî­ñòè ðèì­ëÿí, êîòî­ðûå áóäóò áîÿòü­ñÿ, ÷òî ïîêà­æóò­ñÿ óãîæ­äàþ­ùè­ìè äðó­æå­ñò­âåí­íî­ìó öàðþ è ñîþç­íè­êó ïðî­òèâ îáùèõ ñâî­èõ è åãî âðà­ãîâ. Ðèì­ñêèå ïîñëû, íå ïåðå­ñìàò­ðè­âàÿ íè÷üèõ ñ.372 âëà­äåëü­÷å­ñêèõ ïðàâ, äåëî ïåðå­äà­ëè íà íîâîå ðàñ­ñìîò­ðå­íèå ñåíà­òó â Ðèì25.

(6)  Ëèãó­ðèè â ýòîò ãîä áîëü­øå íè÷å­ãî íå ïðî­èçî­øëî. Ëèãó­ðèé­öû îòñòó­ïè­ëè â íåïðè­ñòóï­íûå óùå­ëüÿ, à çàòåì, ðàñ­ïó­ñòèâ âîé­ñêî, ðàçî­øëèñü ïî ñâî­èì äåðåâ­íÿì è êðå­ïî­ñòÿì. (7) Êîí­ñó­ëû òàê­æå õîòå­ëè ðàñ­ïó­ñòèòü âîé­ñêî è çàïðî­ñè­ëè ìíå­íèå ñåíà­òà íà ýòîò ñ÷åò. Ñåíàò ïðè­êà­çàë îäíî­ìó èç íèõ, ðàñ­ïó­ñòèâ âîé­ñêî, ïðè­áûòü â Ðèì äëÿ ïðî­âåäå­íèÿ âûáî­ðîâ, à äðó­ãî­ìó — çèìî­âàòü ñ ëåãè­î­íà­ìè â Ïèçå. (8) Õîäè­ëè ñëó­õè, ÷òî çààëü­ïèé­ñêèå ãàë­ëû âîîðó­æà­þò ñâîþ ìîëî­äåæü, íî íå áûëî èçâåñò­íî, íà êàêóþ îáëàñòü Èòà­ëèè îáðó­øàò­ñÿ èõ îðäû. Êîí­ñó­ëû ðåøè­ëè, ÷òî ïðî­âî­äèòü âûáî­ðû îòïðà­âèò­ñÿ Ãíåé Áåáèé, ïîòî­ìó ÷òî åãî áðàò Ìàðê Áåáèé ñàì äîáè­âàë­ñÿ êîí­ñóëü­ñòâà.

17. Eodem an­no in­ter po­pu­lum Car­tha­gi­nien­sem et re­gem Ma­si­nis­sam in re prae­sen­ti dis­cep­ta­to­res Ro­ma­ni de ag­ro fue­runt. [2] Ce­pe­rat eum ab Car­tha­gi­nien­si­bus pa­ter Ma­si­nis­sae Ga­la; Ga­lam Syphax in­de ex­pu­le­rat, pos­tea in gra­tiam so­ce­ri Hasdru­ba­lis Car­tha­gi­nien­si­bus do­no de­de­rat; [3] Car­tha­gi­nien­ses eo an­no Ma­si­nis­sa ex­pu­le­rat. Haud mi­no­re cer­ta­mi­ne ani­mo­rum quam cum fer­ro et acie di­mi­ca­runt res ac­ta apud Ro­ma­nos. [4] Car­tha­gi­nien­ses, quod maio­rum suo­rum fuis­set, dein­de ab Sypha­ce ad se per­ve­nis­set, re­pe­te­bant. Ma­si­nis­sa pa­ter­ni reg­ni ag­rum se et re­ce­pis­se et ha­be­re gen­tium iure aie­bat; et cau­sa et pos­ses­sio­ne su­pe­rio­rem es­se; [5] ni­hil aliud se in ea dis­cep­ta­tio­ne me­tue­re quam ne pu­dor Ro­ma­no­rum, dum ve­rean­tur ne quid so­cio at­que ami­co re­gi ad­ver­sus com­mu­nes suos at­que il­lius hos­tes in­dul­sis­se vi­dean­tur, dam­no sit. [6] Le­ga­ti pos­ses­sio­nis ius non mu­ta­runt, cau­sam in­teg­ram Ro­mam ad se­na­tum reie­ce­runt.

In Li­gu­ri­bus ni­hil pos­tea ges­tum. Re­ces­se­rant pri­mum in de­vios sal­tus, dein­de di­mis­so exer­ci­tu pas­sim in vi­cos cas­tel­la­que sua di­lap­si sunt. [7] Con­su­les quo­que di­mit­te­re exer­ci­tum vo­lue­runt, ac de ea re pat­res con­su­lue­runt. Al­te­rum ex iis di­mis­so exer­ci­tu ad ma­gistra­tus in an­num crean­dos ve­ni­re Ro­mam ius­se­runt, al­te­rum cum le­gio­ni­bus suis Pi­sis hie­ma­re. [8] Fa­ma erat Gal­los Tran­sal­pi­nos iuven­tu­tem ar­ma­re, nec in quam re­gio­nem Ita­liae ef­fu­su­ra se mul­ti­tu­do es­set scie­ba­tur. Ita in­ter se con­su­les com­pa­ra­runt ut Cn. Bae­bius ad co­mi­tia iret, quia M. Bae­bius fra­ter eius con­su­la­tum pe­te­bat.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 24Ñì.: XXXIV, 62, 1—15.
  • 25Ðàñ­ñìîò­ðå­íèå ýòî­ãî ñïî­ðà çàòÿ­íó­ëîñü íàäîë­ãî (ñð. íèæå, ãë. 34, 14; XLI, 22, 1—3; XLII, 23—24 è äàëåå), ïîêà îí íå ïåðå­ðîñ â êîí­ôëèêò, ïðè­âåä­øèé ê Òðåòüåé Ïóíè­÷å­ñêîé âîéíå 149—146 ãã. äî í. ý. (ñì.: Ïåðèî­õè, 48).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364004018 1364004019 1364004020