История Рима от основания города

Книга XL, гл. 36

36. Le­ga­tus ad ea quae in­ter­ro­ga­tus erat res­pon­dit ne­que se ne­que quem­quam ali­um di­vi­na­re pos­se quid in ani­mo Cel­ti­be­ri ha­be­rent aut por­ro ha­bi­tu­ri es­sent. [2] Ita­que ne­ga­re non pos­se quin rec­tius sit etiam ad pa­ca­tos bar­ba­ros, non­dum sa­tis ad­sue­tos im­pe­rio, exer­ci­tum mit­ti. [3] No­vo autem an ve­te­re exer­ci­tu opus sit, eius es­se di­ce­re qui sci­re pos­sit qua fi­de Cel­ti­be­ri in pa­ce man­su­ri sint, si­mul et qui il­lud explo­ra­tum ha­beat quie­tu­ros mi­li­tes, si diu­tius in pro­vin­cia re­ti­nean­tur. [4] Si ex eo quod aut in­ter se lo­quan­tur aut succla­ma­tio­ni­bus apud con­tio­nan­tem im­pe­ra­to­rem sig­ni­fi­cent, quid sen­tiant, co­niec­tan­dum sit, pa­lam vo­ci­fe­ra­tos es­se aut im­pe­ra­to­rem in pro­vin­cia re­ten­tu­ros aut cum eo in Ita­liam ven­tu­ros es­se. [5] Dis­cep­ta­tio­nem in­ter prae­to­rem le­ga­tum­que con­su­lum re­la­tio in­ter­ru­pit, qui suas or­na­ri pro­vin­cias pri­us­quam de prae­to­ris exer­ci­tu age­re­tur aequ­um cen­se­bant. [6] No­vus om­nis exer­ci­tus con­su­li­bus est dec­re­tus, bi­nae le­gio­nes Ro­ma­nae cum suo equi­ta­tu, et so­cium La­ti­ni no­mi­nis quan­tus sem­per nu­me­rus, quin­de­cim mi­lia pe­di­tum, oc­tin­gen­ti equi­tes. [7] Cum hoc exer­ci­tu Apua­nis Li­gu­ri­bus ut bel­lum in­fer­rent, man­da­tum est. P. Cor­ne­lio et M. Bae­bio pro­ro­ga­tum im­pe­rium ius­si­que pro­vin­cias ob­ti­ne­re do­nec con­su­les ve­nis­sent; tum im­pe­ra­tum ut di­mis­so quem ha­be­rent exer­ci­tu re­ver­te­ren­tur Ro­mam. [8] De Ti. Sempro­nii dein­de exer­ci­tu ac­tum est. No­vam le­gio­nem ei quin­que mi­lium et du­cen­to­rum pe­di­tum cum equi­ti­bus quad­rin­gen­tis con­su­les scri­be­re ius­si, et mil­le prae­te­rea pe­di­tum Ro­ma­no­rum, quin­qua­gin­ta equi­tes, [9] et so­ciis no­mi­nis La­ti­ni im­pe­ra­re sep­tem mi­lia pe­di­tum, tre­cen­tos equi­tes. [10] Cum hoc exer­ci­tu pla­cuit ire in His­pa­niam ci­te­rio­rem Ti. Sempro­nium. Q. Ful­vio per­mis­sum ut, qui mi­li­tes an­te Sp. Pos­tu­mium Q. Mar­cium con­su­les ci­ves Ro­ma­ni so­cii­ve in His­pa­niam transpor­ta­ti es­sent, et prae­te­rea supple­men­to ad­duc­to, quo ampli­us in dua­bus le­gio­ni­bus quam de­cem mi­lia et quad­rin­gen­ti pe­di­tes, ses­cen­ti equi­tes es­sent, [11] et so­cium La­ti­ni no­mi­nis duo­de­cim mi­lia, ses­cen­ti equi­tes quo­rum for­ti ope­ra duo­bus ad­ver­sus Cel­ti­be­ros proe­liis usus Q. Ful­vius es­set, eos si vi­de­re­tur se­cum de­por­ta­ret. [12] Et suppli­ca­tio­nes dec­re­tae quod is pros­pe­re rem pub­li­cam ges­sis­set. Et ce­te­ri prae­to­res in pro­vin­cias mis­si. [13] Q. Fa­bio Bu­teo­ni pro­ro­ga­tum in Gal­lia im­pe­rium est. Oc­to le­gio­nes prae­ter exer­ci­tum ve­te­rem qui in Li­gu­ri­bus in spe pro­pin­qua mis­sio­nis erat eo an­no es­se pla­cuit. [14] Et is ip­se exer­ci­tus aeg­re exple­ba­tur prop­ter pes­ti­len­tiam quae ter­tium iam an­num ur­bem Ro­ma­nam at­que Ita­liam vas­ta­bat.