Ïåðåâîä Â. Í. ×åìáåðäæè.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
9. (1) Çàòåì ïðèíÿëè ðåøåíèå î ïðîâèíöèÿõ Ñàðäèíèè è Èñòðèè, ãäå øëà âîéíà. (2) Äëÿ Ñàðäèíèè âåëåíî áûëî íàáðàòü äâà ëåãèîíà ïî ïÿòü òûñÿ÷ äâåñòè ïåõîòèíöåâ è ïî òðèñòà êîííèêîâ â êàæäîì; à òàêæå òûñÿ÷ó äâåñòè ïåõîòèíöåâ è øåñòüñîò êîííèêîâ èç ÷èñëà ñîþçíèêîâ-ëàòèíîâ è äåñÿòü êâèíêâåðåì, åñëè êîíñóë ïîæåëàåò èõ âûâåñòè â ìîðå. (3) Ñòîëüêî æå ïåõîòèíöåâ è âñàäíèêîâ îïðåäåëåíî áûëî âûñëàòü â Èñòðèþ. Êîíñóëàì âåëåëè ïîñëàòü ê Ìàðêó Òèòèíèþ â Èñïàíèþ îäèí ëåãèîí ñ òðåìÿñòàìè âñàäíèêàìè è îò ñîþçíèêîâ ïÿòü òûñÿ÷ ïåõîòèíöåâ è äâåñòè ïÿòüäåñÿò âñàäíèêîâ. (4) Ïðåæäå ÷åì áðîñèòü æðåáèé, êîìó êàêàÿ äîñòàíåòñÿ ïðîâèíöèÿ, îãëàñèëè ïðåäçíàìåíîâàíèÿ: (5) â Êðóñòóìèíñêîé çåìëå óïàë ñ íåáà êàìåíü â Ìàðñîâî îçåðî; â îêðåñòíîñòÿõ Ðèìà ðîäèëñÿ ìàëü÷èê áåç ðóê, áåç íîã è âèäåëè ÷åòâåðîíîãóþ çìåþ; íà ãëàâíîé ïëîùàäè Êàïóè ìíîãèå çäàíèÿ ïîðàçèëà ìîëíèÿ; â Ïóòåîëàõ îò ìîëíèè ñãîðåëè äâà êîðàáëÿ. (6) Ïîêà îáî âñåì ýòîì ñîîáùèëè, â ñàìûé Ðèì ÷åðåç Êîëëèíñêèå âîðîòà ñðåäü áåëà äíÿ âáåæàë âîëê è, ïðåñëåäóåìûé øóìíîé òîëïîé, âûáåæàë ÷åðåç Ýñêâèëèíñêèå. (7) Ïî ïîâîäó ýòèõ ïðåäçíàìåíîâàíèé êîíñóëû ïðèíåñëè â æåðòâó ñ.405 âçðîñëûõ æèâîòíûõ è â òå÷åíèå îäíîãî äíÿ âî âñåõ õðàìàõ21 øëî ìîëåáñòâèå. (8) Ñîâåðøèâ æåðòâîïðèíîøåíèÿ ñîãëàñíî îáû÷àÿì, êîíñóëû áðîñèëè æðåáèé: Êëàâäèþ âûïàëà Èñòðèÿ, Ñåìïðîíèþ — Ñàðäèíèÿ. (9) Çàòåì Êëàâäèé ïî ïîñòàíîâëåíèþ ñåíàòà ïðîâåë çàêîí î ñîþçíèêàõ è èçäàë óêàç î òîì, ÷òî âñå ñîþçíèêè-ëàòèíû, êîòîðûå (ñàìè èëè èõ ïðåäêè) ïðîøëè ïåðåïèñü ó ñîþçíèêîâ-ëàòèíîâ â öåíçîðñòâî Ìàðêà Êëàâäèÿ è Òèòà Êâèíêöèÿ èëè ïîçäíåå, äîëæíû âîçâðàòèòüñÿ êàæäûé â ñâîé ãîðîä äî íîÿáðüñêèõ êàëåíä22. (10) Ñëåäñòâèå î òåõ, êòî îñëóøàåòñÿ è íå âåðíåòñÿ, áûëî ïîðó÷åíî ïðåòîðó Ëóöèþ Ìóììèþ. (11) Ê çàêîíó è êîíñóëüñêîìó óêàçó äîáàâëåíî áûëî ñåíàòñêîå ïîñòàíîâëåíèå: ïóñòü âñÿêèé äèêòàòîð, êîíñóë, èíòåððåêñ23, öåíçîð, ïðåòîð — íûíåøíèé èëè áóäóùèé, — ïåðåä êîòîðûì êòî-òî áóäåò îòïóñêàòü êîãî-òî íà âîëþ èëè âîçáóæäàòü èñê î ÷üåì-òî âîññòàíîâëåíèè â ïðàâàõ ñâîáîäíîãî ÷åëîâåêà, òðåáóåò îò îòïóñêàþùåãî íà âîëþ êëÿòâåííîãî çàâåðåíèÿ â òîì, ÷òî ýòî äåëàåòñÿ íå ñ öåëüþ ïåðåìåíû ãðàæäàíñòâà; à áåç òàêîé êëÿòâû îòïóùåíüå íà âîëþ íå áóäåò èìåòü ñèëû24. (12) Âñå ýòî ïðåäóñìîòðåíî áûëî íà áóäóùåå, è â ñîîòâåòñòâèè ñ óêàçîì êîíñóëà Ãàÿ Êëàâäèÿ äàíû áûëè ïðèêàçàíèÿ <…>25 ïîðó÷åíî áûëî Ìóììèþ. |
9. Provinciae deinde, quae in bello erant, Sardinia atque Histria consulibus decretae. [2] In Sardiniam duae legiones scribi iussae, quina milia in singulas et duceni pedites, treceni equites, et duodecim milia peditum sociorum ac Latini nominis et sescenti equites et decem quinqueremes naves, si deducere ex navalibus vellet. [3] Tantumdem peditum equitumque in Histriam, quantum in Sardiniam, decretum. Et legionem unam cum equitibus trecentis, et quinque milia peditum sociorum et ducentos quinquaginta mittere equites in Hispaniam consules ad M. Titinium iussi. [4] Priusquam consules provincias sortirentur, prodigia nuntiata sunt: [5] lapidem in agro Crustumino in lucum Martis de caelo cecidisse; puerum trunci corporis in agro Romano natum et quadrupedem anguem visum; et Capuae multa in foro aedificia de caelo tacta; et Puteolis duas naves fulminis ictu concrematas esse. [6] Inter haec quae nuntiabantur, lupus etiam Romae interdiu agitatus, cum Collina porta intrasset, per Esquilinam magno consectantium tumultu evasit. [7] Eorum prodigiorum causa consules maiores hostias immolarunt, et diem unum circa omnia pulvinaria supplicatio fuit. [8] Sacrificiis rite perfectis provincias sortiti sunt; Claudio Histria, Sempronio Sardinia obvenit. [9] Legem dein de sociis C. Claudius tulit ex senatus consulto et edixit, qui socii nominis Latini, ipsi maioresve eorum, M. Claudio T. Quinctio censoribus postve ea apud socios nominis Latini censi essent, ut omnes in suam quisque civitatem ante kal. Novembres redirent. [10] Quaestio qui ita non redissent L. Mummio praetori decreta est. [11] Ad legem et edictum consulis senatus consultum adiectum est ut dictator, consul, interrex, censor, praetor, qui nunc esset quive postea futurus esset, apud eorum quem qui manu mitteretur, in libertatem vindicaretur, ut ius iurandum daret, qui eum manu mitteret, civitatis mutandae causa manu non mittere; in quo id non iuraret, eum manu mittendum non censuerunt. [12] Haec in posterum cauta iussique edicto C. Claudi consulis |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß