Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLI, ãë. 25

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Â. Í. ×åìáåðäæè.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

25. (1) Òåì âðå­ìå­íåì áåçó­ìèå ýòî­ëèé­öåâ îáðà­òè­ëî èõ ê ñàìî­èñ­òðåá­ëå­íèþ: æåñòî­êàÿ ìåæ­äî­óñî­áè­öà ñ íåïðå­êðà­ùàþ­ùè­ìè­ñÿ óáèé­ñòâà­ìè, êàçà­ëîñü, ïîãó­áèò âñå ïëå­ìÿ. (2) Óòî­ìèâ­øèñü, âðàæ­äóþ­ùèå ñòî­ðî­íû íàêî­íåö îáå îòïðà­âè­ëè â Ðèì ïîñëîâ è ñàìè ñòà­ëè áûëî äîãî­âà­ðè­âàòü­ñÿ ìåæ­äó ñîáîé î âîñ­ñòà­íîâ­ëå­íèè ñîãëà­ñèÿ; îäíà­êî ýòà ïîïûò­êà, ïðå­ðâàí­íàÿ íîâûì çëî­äå­ÿ­íè­åì, ëèøü ðàç­áóäè­ëà ñòà­ðûå ñòðà­ñòè. (3) Êîãäà ãèïàòñêèì èçãíàí­íè­êàì, äåð­æàâ­øèì ñòî­ðî­íó Ïðîê­ñå­íà, îáå­ùà­íî áûëî âîç­âðà­ùå­íüå â îòå­÷å­ñòâî è ãëà­âà èõ ãîðî­äà Ýâïî­ëåì82 ïîîáå­ùàë èì íåïðè­êîñ­íî­âåí­íîñòü, (4) òî ýòè âîñåìü­äå­ñÿò çíàò­íûõ ãðàæ­äàí, âñòðå­÷àòü êîòî­ðûõ ñðå­äè ìíî­æå­ñòâà ïðî­÷èõ âûøåë äàæå ñàì Ýâïî­ëåì, ïîñëå ïðè­âåò­ñò­âèé è ðóêî­ïî­æà­òèé áûëè óáè­òû ïðè âõî­äå â ãîðîä­ñêèå âîðîòà — òùåò­íî âçû­âà­ëè îíè ê áîãàì — ñâèäå­òå­ëÿì êëÿò­âû. Ìåæ­äî­óñîá­íàÿ âîé­íà èç-çà ýòî­ãî âîç­ãî­ðå­ëàñü âíîâü ñ åùå áîëü­øèì îæå­ñòî­÷å­íè­åì. (5) Ñåíàò ïðè­ñëàë Ãàÿ Âàëå­ðèÿ Ëåâè́íà, Àïïèÿ Êëàâ­äèÿ Ïóëü­õ­ðà, Ãàÿ Ìåì­ìèÿ, Ìàð­êà Ïîïè­ëèÿ è Ëóöèÿ Êàíó­ëåÿ. (6)  Äåëü­ôàõ ïîñëû îò âðàæ­äóþ­ùèõ ñòî­ðîí âåëè ïåðåä íèìè ÿðîñò­íûé ñïîð; Ïðîê­ñåí, êàçà­ëîñü, îäåð­æè­âàë âåðõ — è ïî ñóùå­ñòâó äåëà è êðàñ­íî­ðå­÷è­åì, — íî ÷åðåç íåñêîëü­êî äíåé áûë îòðàâ­ëåí æåíîé, Îðò­î­áó­ëîé; îñóæ­äåí­íàÿ çà óáèé­ñòâî, îíà óäà­ëè­ëàñü â èçãíà­íèå.

(7) Òî æå íåèñòîâ­ñòâî òåð­çà­ëî è êðè­òÿí. Ëèøü ñ ïðè­áû­òè­åì ëåãà­òà Êâèí­òà Ìèíó­öèÿ, ïðè­ñëàí­íî­ãî ñ äåñÿ­òüþ êîðàá­ëÿ­ìè äëÿ ïðå­êðà­ùå­íèÿ ìåæ­äî­óñî­áè­öû, ïîÿâè­ëàñü íàäåæ­äà íà ìèð. Íî ïåðå­ìè­ðèå äëè­ëîñü âñå­ãî øåñòü ìåñÿ­öåâ, à çàòåì âîé­íà âîç­ãî­ðå­ëàñü ñ åùå áîëü­øèì îæå­ñòî­÷å­íè­åì. (8) Òåì âðå­ìå­íåì è ëèêèé­öû òðå­âî­æè­ëè ðîäî­ñ­öåâ íàáå­ãà­ìè. Íî íå ñòî­èò ïîäðîá­íî ðàñ­ñêà­çû­âàòü, ãäå è êàê âåëèñü ìåæ­äî­óñîá­íûå âîé­íû ñðå­äè èíî­çåì­öåâ — äëÿ ìåíÿ äîñòà­òî÷­íî òÿæåë è ïðåä­ïðè­íÿ­òûé òðóä ïîäðîá­íî ðàñ­ñêà­çàòü î äåÿ­íè­ÿõ íàðî­äà ðèì­ñêî­ãî83.

25. Per haec tem­po­ra Aeto­lo­rum in se­met ip­sos ver­sus fu­ror mu­tuis cae­di­bus ad in­ter­ne­cio­nem ad­duc­tu­rus vi­de­ba­tur gen­tem. [2] Fes­si dein­de et Ro­mam ut­ra­que pars mi­se­runt le­ga­tos et in­ter se ip­si de re­con­ci­lian­da con­cor­dia age­bant; quae no­vo fa­ci­no­re dis­cus­sa res ve­te­res etiam iras ex­ci­ta­vit. [3] Exu­li­bus Hy­pa­taeis, qui fac­tio­nis Pro­xe­ni erant, cum re­di­tus in pat­riam pro­mis­sus es­set fi­des­que da­ta per prin­ci­pem ci­vi­ta­tis Eupo­le­mum, [4] oc­to­gin­ta il­lustres ho­mi­nes, qui­bus re­deun­ti­bus in­ter ce­te­ram mul­ti­tu­di­nem Eupo­le­mus etiam ob­vius exie­rat, cum sa­lu­ta­tio­ne be­nig­na ex­cep­ti es­sent dextrae­que da­tae, ingre­dien­tes por­tam, fi­dem da­tam deos­que tes­tis ne­qui­quam in­vo­can­tes in­ter­fec­ti sunt. In­de gra­vius de in­teg­ro bel­lum exar­sit. [5] C. Va­le­rius Lae­vi­nus et Ap. Clau­dius Pul­cher et C. Mem­mius et M. Po­pi­lius et L. Ca­nu­lei­us mis­si ab se­na­tu ve­ne­rant. [6] Apud eos cum Del­phis ut­rius­que par­tis le­ga­ti mag­no cer­ta­mi­ne age­rent, Pro­xe­nus ma­xi­me cum cau­sa tum elo­quen­tia praes­ta­re vi­sus est; qui pau­cos post dies ab Or­tho­bu­la uxo­re ve­ne­no est sub­la­tus; dam­na­ta­que eo cri­mi­ne in exi­lium abiit. [7] Idem fu­ror et Cre­ten­ses la­ce­ra­bat. Ad­ven­tu dein­de Q. Mi­nu­ci le­ga­ti, qui cum de­cem na­vi­bus mis­sus ad se­dan­da eorum cer­ta­mi­na erat, ad spem pa­cis ve­ne­rant. Ce­te­rum in­du­tiae tan­tum sex men­sum fue­runt; in­de mul­to gra­vius bel­lum exar­sit. [8] Ly­cii quo­que per idem tem­pus ab Rho­diis bel­lo ve­xa­ban­tur. Sed ex­ter­no­rum in­ter se bel­la, quo quae­que mo­do ges­ta sint, per­se­qui non ope­rae est sa­tis su­per­que one­ris sus­ti­nen­ti res a po­pu­lo Ro­ma­no ges­tas perscri­be­re.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 82Ñì. î íåì âûøå: XXXVIII, 4, 8 è 6, 5.
  • 83Ñð. âûøå, ãë. 6, 8—12.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364004126 1364004127 1364004128