Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
12. (1) Âñå ãîñóäàðñòâà Ãðåöèè è Àçèè ïðåêëîíÿþòñÿ ïðåä âåëè÷èåì Ïåðñåÿ. Íåëüçÿ òîëêîì ïîíÿòü, â ñèëó êàêèõ çàñëóã èëè êàêîé ùåäðîñòè âñå îêàçûâàþò åìó òàêîå óâàæåíèå; (2) íåâîçìîæíî ñ óâåðåííîñòüþ ñêàçàòü, ïîëó÷àåòñÿ ëè òàê èç-çà êàêîãî-òî îñîáîãî åãî ñ÷àñòüÿ èëè, â ÷åì îí ñàì áîèòñÿ ñîçíàòüñÿ, òàêóþ ïîïóëÿðíîñòü äîñòàâëÿåò åìó âñåîáùàÿ íåíàâèñòü ê ðèìëÿíàì. (3) Îí ïîëüçóåòñÿ áîëüøèì âëèÿíèåì ñðåäè öàðåé; îí æåíèëñÿ íà äî÷åðè Ñåëåâêà, ðóêè êîòîðîé îí íå ïðîñèë, à åìó ïðåäëîæèëè; ñåñòðó ñâîþ îòäàë çàìóæ çà Ïðóñèÿ, íàñòîé÷èâî åãî îá ýòîì ïðîñèâøåãî; (4) îáå ñâàäüáû ïðàçäíîâàëèñü ïðè ñòå÷åíèè ìíîæåñòâà ïîñîëüñòâ ñ ïîçäðàâëåíèÿìè è äàðàìè, êàê áóäòî îíè ñïðàâëÿëèñü ïîä àóñïèöèÿìè çíàòíåéøèõ íàðîäîâ. (5) Åñëè Ôèëèïï, îáõàæèâàÿ áåîòèéñêèé íàðîä, íèêàê íå ìîã äîáèòüñÿ îò íåãî ïèñüìåííîãî ñîãëàøåíèÿ î äðóæáå, (6) òî òåïåðü äîãîâîð áåîòèéöåâ ñ Ïåðñååì âûñå÷åí íà êàìíå â òðåõ ìåñòàõ: â Ôèâàõ, â ñâÿùåííåéøåì è èçâåñòíåéøåì õðàìå Äåëîñà è â Äåëüôàõ. È äàæå â ñîáðàíèè àõåéöåâ äåëî äîøëî äî òîãî, ÷òî åìó îòêðûëè áû ñâîáîäíûé äîñòóï â ýòó îáëàñòü, åñëè áû ýòîìó íå ïîìåøàëè íåêîòîðûå ëèöà, íàïîìíèâøèå î ìîùè ðèìëÿí29. (7) Ìåæäó òåì åìó, Ýâìåíó, îíè íå âîçäàþò äîëæíûõ ïî÷åñòåé ïî íåðàäåíèþ è íåáðåæíîñòè èëè ïî âðàæäå, õîòÿ òðóäíî ðåøèòü, îêàçàë ëè îí áîëüøå óñëóã îòäåëüíûì ëèöàì èëè âñåìó àõåéñêîìó íàðîäó. È êòî íå çíàåò, ÷òî ýòîëèéöû âî âðåìÿ âíóòðåííèõ ìÿòåæåé ïðîñèëè ïîìîùè ó Ïåðñåÿ, à íå ó ðèìëÿí? (8) Ìàêåäîíÿíèí îïèðàåòñÿ íà ýòè ñîþçû è äðóæåñêèå ñâÿçè, íî äîìà ó ñåáÿ èìååò òàêóþ âîåííóþ ñèëó, ÷òî íå íóæäàåòñÿ â ïîñòîðîííåé ïîìîùè. Îí íàáðàë òðèäöàòü òûñÿ÷ ïåõîòèíöåâ è ïÿòü òûñÿ÷ âñàäíèêîâ ñ.428 è çàãîòîâèë õëåáà íà äåñÿòü ëåò, ÷òîáû íå òðîãàòü â ïîèñêàõ ïðîäîâîëüñòâèÿ íè ñâîèõ, íè ÷óæèõ ïîëåé. (9) Äåíåã ó íåãî ñòîëüêî, ÷òî, ïîìèìî åæåãîäíûõ äîõîäîâ ñ öàðñêèõ êîïåé30, îí çàïàññÿ æàëîâàíüåì — òîæå íà äåñÿòü ëåò — íå òîëüêî äëÿ ìàêåäîíñêîé àðìèè, íî è äëÿ äåñÿòè òûñÿ÷ íàåìíèêîâ. (10)  ñâîè àðñåíàëû îí ñîáðàë ñòîëüêî îðóæèÿ, ÷òî åãî õâàòèò íà òðè òàêèõ âîéñêà, à â íàõîäÿùåéñÿ ïîä áîêîì Ôðàêèè èìååò íåèñ÷åðïàåìûé èñòî÷íèê ìîëîäûõ ñîëäàò íà ñëó÷àé, åñëè èìè îáåäíååò Ìàêåäîíèÿ. |
12. Nam apud Graeciae atque Asiae civitates vereri maiestatem eius omnes. Nec pro quibus meritis pro qua munificentia tantum ei tribuatur, cernere nec dicere pro certo posse, [2] utrum felicitate id quadam eius accidat an, quod ipse vereatur dicere, invidia adversus Romanos favorem illi conciliet. [3] Inter ipsos quoque reges ingentem auctoritate esse Seleuci filiam duxisse eum, non petentem, sed petitum ultro; sororem dedisse Prusiae precanti atque oranti; [4] celebratas esse utrasque nuptias gratulatione donisque innumerabilium legationum, et velut auspicibus nobilissimis populis deductas esse. [5] Boeotorum gentem, captatam Philippo, numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse; [6] tribus nunc locis cum Perseo foedus incisum litteris esse, uno Thebis, altero ad Delium, augustissimo et celeberrimo in templo, tertio Delphis. In Achaico concilio vero, nisi discussa res per paucos Romanum imperium intentantes esset, eo rem prope adductam ut aditus ei in Achaiam daretur. [7] At hercule suos honores, cuius merita in eam gentem privatim an publice sint maiora vix dici possit, partim desertos per incultum ac neglegentiam, partim hostiliter sublatos esse. Iam Aetolos quem ignorare in seditionibus suis non ab Romanis, sed a Perseo praesidium petisse? [8] His eum fultum societatibus atque amicitiis eos domesticos apparatus belli habere ut externis non egeat. Triginta milibus peditum, quinque milibus equitum in decem annos frumentum praeparasse, ut abstinere et suo et hostium agro frumentandi causa possit. [9] Iam pecuniam tantam habere ut decem milibus mercennariorum militum praeter Macedonum copias stipendium in totidem annos praeparatum habeat, praeter annuum quod ex metallis regiis capiat vectigal. [10] Arma vel tribus tantis exercitibus in armamentaria congessisse. Iuventutem, ut iam Macedonia deficiat, velut ex perenni fonte unde hauriat, Thraciam subiectam esse. |