Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLII, ãë. 49

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

49. (1) Ýòî áûëè òå ñàìûå äíè, êîãäà êîí­ñóë Ïóá­ëèé Ëèöè­íèé, ïðî­èç­íå­ñÿ ïðåä­âà­ðè­òåëü­íî îáå­òû íà Êàïè­òî­ëèè è îáëà­÷èâ­øèñü â âîåí­íûé ïëàù, ñ.454 âûñòó­ïèë èç Ðèìà. (2) Ïûø­íî è òîð­æå­ñò­âåí­íî ñïðàâ­ëÿ­þò­ñÿ âñå­ãäà ýòè ïðî­âî­äû, îñî­áåí­íî æå îáðà­ùà­þò íà ñåáÿ âñå­îá­ùåå âíè­ìà­íèå, êîãäà ãðàæ­äàíå ïðî­âî­æà­þò êîí­ñó­ëà, èäó­ùå­ãî íà âåëè­êî­ãî, ïðî­ñëàâ­ëåí­íî­ãî äîá­ëå­ñòüþ èëè ìîãó­ùå­ñò­âîì âðà­ãà. (3) Çðè­òå­ëåé ïðè­âëå­êà­åò íå òîëü­êî ÷óâ­ñòâî äîë­ãà, íî è æàæ­äà çðå­ëè­ùà, æåëà­íèå óâèäåòü ñâî­åãî ïîë­êî­âî­ä­öà, â ÷üå ðàñ­ïî­ðÿ­æå­íèå îòäà­ëè îíè âûñ­øóþ çàáîòó î ãîñóäàð­ñòâå. (4) Èì ïðè­õî­äÿò íà óì ïðå­âðàò­íî­ñòè âîé­íû, ìûñ­ëè î íåîïðå­äå­ëåí­íî­ñòè åå èñõî­äà è ïåðå­ìåí­÷è­âî­ñòè âîåí­íî­ãî ñ÷à­ñòüÿ; (5) îíè âñïî­ìè­íà­þò óäà­÷è è íåóäà­÷è, ðàñ­ñóæ­äà­þò î òîì, êàêèå ïîðà­æå­íèÿ ñëó­÷à­þò­ñÿ ÷àñòî èç-çà íåîïûò­íî­ñòè è îïðî­ìåò­÷è­âî­ñòè ïîë­êî­âîä­öåâ è, íàïðî­òèâ, êàêîé óñïåõ ïðè­íî­ñÿò áëà­ãî­ðà­çó­ìèå è õðàá­ðîñòü. (6) Íî êòî èç ñìåðò­íûõ ìîæåò çíàòü, íàñêîëü­êî ðàçó­ìåí è óäà÷­ëèâ ïîñëàí­íûé íà âîé­íó êîí­ñóë? Óâèäÿò ëè âñêî­ðå ãðàæ­äàíå, êàê âîñ­õî­äèò îí âî ãëà­âå ïîáåäî­íîñ­íî­ãî âîé­ñêà ñ òðè­óì­ôîì íà Êàïè­òî­ëèé, ê òåì ñàìûì áîãàì, êîòî­ðûõ îí ïîêèäà­åò òåïåðü, èëè èì ïðè­äåò­ñÿ óñòó­ïèòü ðàäîñòü ïîáåäû âðà­ãàì?131 (7) Âåëè­÷èå öàðÿ Ïåð­ñåÿ, íà êîòî­ðî­ãî øëè âîé­íîé, áûëî ó âñåõ íà óñòàõ áëà­ãî­äà­ðÿ âîåí­íîé ñëà­âå ìàêåäîí­ñêî­ãî íàðî­äà, áëà­ãî­äà­ðÿ îòöó åãî Ôèëèï­ïó, ÷üÿ èçâåñò­íîñòü îñíî­âû­âà­ëàñü íå òîëü­êî íà ìíî­ãèõ óñïåø­íûõ äåÿ­íè­ÿõ, íî è íà òîì, ÷òî îí âîå­âàë ñ Ðèìîì; íàêî­íåö, èìÿ ñàìî­ãî Ïåð­ñåÿ, ñ òåõ ïîð êàê îí ïðè­íÿë öàð­ñòâî, ïîñòî­ÿí­íî ïîìè­íà­ëîñü â ñâÿ­çè ñ îæè­äàå­ìîé âîé­íîé. (8) Ñ òàêè­ìè ìûñ­ëÿ­ìè ëþäè âñåõ ñîñëî­âèé ïðî­âî­æà­ëè âûñòó­ïàþ­ùå­ãî â ïîõîä êîí­ñó­ëà. (9) Åãî ñîïðî­âîæ­äà­ëè äâà âîåí­íûõ òðè­áó­íà èç áûâ­øèõ êîí­ñó­ëîâ — Ãàé Êëàâ­äèé è Êâèíò Ìóöèé132, à òàê­æå òðîå çíàò­íûõ ìîëî­äûõ ëþäåé — Ïóá­ëèé Ëåí­òóë è äâà Ìàí­ëèÿ Àöè­äè­íà: îäèí áûë ñûíîì Ìàð­êà Ìàí­ëèÿ, äðó­ãîé — Ëóöèÿ Ìàí­ëèÿ. (10) Âìå­ñòå ñ íèìè êîí­ñóë îòïðà­âèë­ñÿ ê âîé­ñêó â Áðóí­äè­çèé, à çàòåì, ïåðå­ïðà­âèâ­øèñü ñî âñå­ìè ñèëà­ìè ê Íèì­ôåþ, ÷òî â îáëà­ñòè àïîë­ëî­íè­à­òîâ, ðàç­áèë ëàãåðü133.

49. Per hos for­te dies P. Li­ci­nius con­sul vo­tis in Ca­pi­to­lio nun­cu­pa­tis pa­lu­da­tus ab ur­be pro­fec­tus est. [2] Sem­per qui­dem ea res cum mag­na dig­ni­ta­te ac maies­ta­te ge­ri­tur; prae­ci­pue con­ver­tit ocu­los ani­mos­que, cum ad mag­num no­bi­lem­que aut vir­tu­te aut for­tu­na hos­tem eun­tem con­su­lem pro­se­quun­tur. [3] Contra­hit enim non of­fi­cii mo­do cu­ra sed etiam stu­dium spec­ta­cu­li, ut vi­deant du­cem suum, cui­us im­pe­rio con­si­lio­que sum­mam rem pub­li­cam tuen­dam per­mi­se­runt. [4] Su­bit dein­de co­gi­ta­tio ani­mos qui bel­li ca­sus, quam in­cer­tus for­tu­nae even­tus com­mu­nis­que Mars bel­li sit; [5] ad­ver­sa se­cun­da­que, quae insci­tia et te­me­ri­ta­te du­cum cla­des sae­pe ac­ci­de­rint, quae contra bo­na pru­den­tia et vir­tus at­tu­le­rit. [6] Quem sci­re mor­ta­lium, ut­rius men­tis ut­rius for­tu­nae con­su­lem ad bel­lum mit­tant? Tri­um­phan­tem­ne mox cum exer­ci­tu vic­to­re scan­den­tem in Ca­pi­to­lium ad eos­dem deos a qui­bus pro­fi­cis­ca­tur vi­su­ri, an hos­ti­bus eam prae­bi­tu­ri lae­ti­tiam sint? [7] Per­sei autem re­gi, ad­ver­sus quem iba­tur, fa­mam et bel­lo cla­ra Ma­ce­do­num gens et Phi­lip­pus pa­ter, in­ter mul­ta pros­pe­re ges­ta Ro­ma­no etiam no­bi­li­ta­tus bel­lo, prae­be­bat; tum ip­sius Per­sei num­quam, ex quo reg­num ac­ce­pis­set, de­si­tum bel­li ex­pec­ta­tio­ne ce­leb­ra­ri no­men. [8] Cum his co­gi­ta­tio­ni­bus om­nium or­di­num ho­mi­nes pro­fi­cis­cen­tem con­su­lem pro­se­cu­ti sunt. [9] Duo con­su­la­res tri­bu­ni mi­li­tum cum eo mis­si, C. Clau­dius, Q. Mu­cius, et tres il­lustres iuve­nes, P. Len­tu­lus et duo Man­lii Aci­di­ni: al­ter M. Man­lii, al­ter L. Man­lii fi­lius erat. [10] Cum iis con­sul Brun­di­sium ad exer­ci­tum pro­fec­tus at­que in­de cum om­ni­bus co­piis transvec­tus ad Nym­phae­um in Apol­lo­nia­ti ag­ro po­suit castra.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 131Ïîäîá­íûå ïàòå­òè­÷å­ñêèå îïè­ñà­íèÿ ïðî­âî­äîâ ïîë­êî­âî­ä­öà ñð.: XXVII, 40; XXIX, 26; XLIV, 22, 17.
  • 132Áûâ­øèå êîí­ñó­ëû â 177 è 174 ãã. äî í. ý. Î ðîëè Êâèí­òà Ìóöèÿ â âîåí­íîé êàì­ïà­íèè ñì. íèæå, ãë. 58, 13; 67, 9—12.
  • 133Ñì. âûøå, ãë. 36, 8 è ïðè­ìå÷. 92.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364004250 1364004251 1364004252