Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
19. (1)  êîíñóëüñòâî Ëóöèÿ Ýìèëèÿ Ïàâëà è Ãàÿ Ëèöèíèÿ â ìàðòîâñêèå èäû, â íà÷àëå íîâîãî ãîäà, êîãäà îòöû-ñåíàòîðû îæèäàëè ïðåæäå âñåãî, ÷òî äîëîæèò èì î ìàêåäîíñêèõ äåëàõ êîíñóë, êîåìó äîñòàëàñü ýòà ïðîâèíöèÿ, Ýìèëèé Ïàâåë ñêàçàë, ÷òî äîêëàäûâàòü ïîêà íå÷åãî, èáî ïîñëû åùå íå âåðíóëèñü; (2) âïðî÷åì, îíè óæ â Áðóíäèçèè, (3) ïëûëè äîëãî — èõ äâàæäû ñíîñèëî íàçàä ê Äèððàõèþ. À òåïåðü îí, Ýìèëèé Ïàâåë, êàê òîëüêî óçíàåò âñå, ÷òî íàäîáíî çíàòü, äîëîæèò ñåíàòó, è æäàòü îñòàëîñü ñîâñåì íåìíîãî. (4) À ÷òîáû íå çàäåðæàòüñÿ åìó ñ âûñòóïëåíüåì èç Ãîðîäà, óæå íàçíà÷åí äåíü Ëàòèíñêèõ ïðàçäíåñòâ — êàíóí àïðåëüñêèõ êàëåíä55, è îáà îíè ñ Ãíååì Îêòàâèåì, èñïîëíèâ îáðÿä, ãîòîâû áóäóò îòïðàâèòüñÿ ïî ïåðâîìó ñëîâó ñåíàòà; (5) à çäåñü â åãî îòñóòñòâèå âñåì ðàñïîðÿäèòñÿ ñîòîâàðèù åãî Ãàé Ëèöèíèé: îí è ïîäãîòîâèò, è îòïðàâèò âñå, ÷òî íàäîáíî äëÿ âîéíû; ïîêóäà æå, ñêàçàë Ýìèëèé Ïàâåë, ïîñëóøàåì èíîçåìíûõ ïîñëîâ. (6) Ïåðâûìè ïîçâàëè ïîñëîâ èç Àëåêñàíäðèè, îò öàðåé Ïòîëåìåÿ è Êëåîïàòðû. (7)  ñêîðáíîé îäåæäå, ñ îòïóùåííûìè áîðîäàìè è âîëîñàìè âñòóïèëè ïîñëû â êóðèþ, äåðæà â ðóêàõ ìàñëè÷íûå âåòêè, è ïàëè íèö, à ðå÷ü èõ áûëà åùå æàëîñòíåå, ÷åì âèä. (8)  òî âðåìÿ Àíòèîõ, öàðü Ñèðèè, êîãäà-òî ïîáûâàâøèé â Ðèìå çàëîæíèêîì56, ïîä áëàãîâèäíûì ïðåäëîãîì âîçâðàùåíèÿ öàðñòâà ñòàðøåìó Ïòîëåìåþ (9) âåë âîéíó ñ åãî ìëàäøèì áðàòîì, âëàäåâøèì òîãäà Àëåêñàíäðèåé57, è, îäîëåâ åãî â ìîðñêîì ñðàæåíèè ïðè Ïåëóñèè, ñïåøíî íàâåë ìîñò ÷åðåç Íèë, ïåðåïðàâèëñÿ ñ âîéñêîì è ñàìîé Àëåêñàíäðèè ãðîçèë îñàäîé; âîò-âîò, êàçàëîñü, áîãàòåéøåå èç öàðñòâ îêàæåòñÿ â åãî ðóêàõ. (10) Æàëóÿñü íà ýòî, àëåêñàíäðèéñêèå ïîñëû ìîëèëè ñåíàò îêàçàòü ïîìîùü öàðñòâó è öàðÿì, äðóæåñêè ðàñïîëîæåííûì ê ðèìñêîé äåðæàâå; (11) çàñëóãè ðèìñêîãî ñ.500 íàðîäà ïðåä Àíòèîõîì, ãîâîðèëè îíè, ñòîëü âåëèêè è ñëîâî åãî ñòîëü âåñêî äëÿ âñåõ öàðåé è íàðîäîâ, ÷òî ñòîèò åìó îòïðàâèòü ïîñëîâ ê Àíòèîõó è îáúÿâèòü, ÷òî íåóãîäíû ñåíàòó âîéíû ñ öàðÿìè — ñîþçíèêàìè Ðèìà, êàê îí òîò÷àñ îòñòóïèòñÿ îò ñòåí Àëåêñàíäðèè è óâåäåò âîéñêî â Ñèðèþ; (12) à åñëè ïðîìåäëÿò ðèìëÿíå, òî ñêîðî ÿâÿòñÿ ê íèì ñàìè Ïòîëåìåé è Êëåîïàòðà, èçãíàííûå èç öàðñòâà, è ñòûäíî áóäåò íàðîäó ðèìñêîìó, ÷òî íè÷åì íå ïîìîã îí ñîþçíèêàì, êîãäà ñóäüáà èõ âèñåëà íà âîëîñêå. (13) Îòöû-ñåíàòîðû, äðîãíóâ ñåðäöåì, òîò÷àñ îòïðàâèëè ïîñëàìè Ãàÿ Ïîïèëèÿ Ëåíàòà, Ãàÿ Äåöèìèÿ è Ãàÿ Ãîñòèëèÿ, äàáû óëàäèòü äåëî ìèðîì58. (14) Âåëåëè èì èäòè ñíà÷àëà ê Àíòèîõó, ïîòîì ê Ïòîëåìåþ è îáúÿâèòü: êòî ñòàíåò ïðåïÿòñòâîâàòü çàêëþ÷åíèþ ìèðà, òîò ðèìñêîìó íàðîäó âïðåäü íå äðóã è íå ñîþçíèê. |
19. L. Aemilio Paulo C. Licinio consulibus, idibus Martiis, principio insequentis anni, cum in expectatione patres fuissent, maxime quidnam consul de Macedonia, cuius ea provincia esset, referret, nihil se habere Paulus quod referret, cum nondum legati redissent, dixit. [2] Ceterum Brundisi legatos iam esse, bis ex cursu Dyrrachium reiectos. [3] Cognitis mox quae nosci prius in rem esset, relaturum; id fore intra perpaucos dies. [4] Et ne quid profectionem suam teneret, pridie idus Apriles Latinis esse constitutam diem. Sacrificio rite perfecto et se et Cn. Octavium, simul senatus censuisset, exituros esse. [5] C. Licinio collegae suo fore curae se absente, ut si qua parari mittique ad id bellum opus sit, parentur mittanturque. Interea legationes exterarum nationum audiri posse. [6] Primi Alexandrini legati ab Ptolemaeo et Cleopatra regibus vocati sunt. [7] Sordidati, barba et capillo promisso, cum ramis oleae ingressi curiam procubuerunt, et oratio quam habitus fuit miserabilior. [8] Antiochus Syriae rex, qui obses Romae fuerat, per honestam speciem maioris Ptolemaei reducendi in regnum, bellum cum minore fratre eius, qui tum Alexandriam tenebat, [9] gerens et ad Pelusium navali proelio superior fuerat et tumultuario opere ponte per Nilum facto transgressus cum exercitu obsidione ipsam Alexandriam terrebat, nec procul abesse quin potiretur regno opulentissimo videbatur. [10] Ea legati querentes orabant senatum ut opem regno regibusque amicis imperio Romano ferrent. [11] Ea merita populi Romani in Antiochum, eam apud omnes reges gentesque auctoritatem esse ut, si legatos misissent qui ei nuntiarent non placere senatui sociis regibus bellum fieri, extemplo abscessurus a moenibus Alexandreae abducturusque exercitum in Syriam esset. [12] Quod si cunctentur facere, brevi extorres regno Ptolemaeum et Cleopatram Romam venturos, cum pudore quodam populi Romani, quod nullam opem in ultimo discrimine fortunarum tulissent. [13] Moti patres precibus Alexandrinorum extemplo C. Popilium Laenatem et C. Decimium et C. Hostilium legatos ad finiendum inter reges bellum miserunt. [14] Prius Antiochum, dein Ptolemaeum adire iussi et nuntiare, ni absistatur bello, per utrum stetisset, eum non pro amico nec pro socio habituros esse. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß